رشد اقتصادی کشور با توسعه بنادر

به گزارش گروه اقتصاد ،در عرصه تجارت دسترسی به بازار‌های جهانی اولویت رشد اقتصادی یک کشور محسوب می‌شود، در این راستا بنادر به عنوان شاخص‌ترین رکن اساسی اقتصادی تجاری در یک کشور هستند.

موفقیت استراتژیک ایران و دسترسی به آب‌های آزاد و همچنین وضعیت همه بنادر با شرایط مناسب می‌تواند زمینه ساز ارتقاء درصد رشد اقتصادی ایران را در منطقه و جهان بالا ببرد.سرمایه گذاری‌های هدفمند شده و برنامه استراتژی صحیح می‌تواند گام‌های تلاشگر متصدیان امور تجاری را شاخص کند. با توجه به مرور کلی بر روند تکاملی بنادر در سراسر جهان می‌توان الزامات ضروری را در ارتقاء رتبه بندی نسل‌های بنادر بررسی کرد.

این رده بندی در دهه ۱۹۶۰ آغاز شد در این مقطع تبادل کالا فی مابین راه‌های دریایی و زمینی در بنادر انجام می‌پذیرفت و عملیات مربوط به تخلیه و بارگیری در بنادر برنامه ریزی و انجام می‌شد این بنادر که به نام بنادر نسل اول شناخته شدند محلی بود که تخلیه و بارگیری مسافر و کالا را ساماندهی کرد و نهاد‌هایی در بنادر استقرار و به این عملیات مشغول می‌شدند.

در عرصه تجارت دسترسی به بازار‌های جهانی اولویت رشد اقتصادی یک کشور محسوب می‌شود، در این راستا بنادر به عنوان شاخص‌ترین رکن اساسی اقتصادی تجاری در یک کشور هستند.

موفقیت استراتژیک ایران و دسترسی به آب‌های آزاد و همچنین وضعیت همه بنادر با شرایط مناسب می‌تواند زمینه ساز ارتقاء درصد رشد اقتصادی ایران را در منطقه و جهان بالا ببرد. سرمایه گذاری‌های هدفمند شده و برنامه استراتژی صحیح می‌تواند گام‌های تلاشگر متصدیان امور تجاری را شاخص کند.

با توجه به مرور کلی بر روند تکاملی بنادر در سراسر جهان می‌توان الزامات ضروری را در ارتقاء رتبه بندی نسل‌های بنادر بررسی کرد. این رده بندی در دهه ۱۹۶۰ آغاز شد در این مقطع تبادل کالا فی مابین راه‌های دریایی و زمینی در بنادر انجام می‌پذیرفت و عملیات مربوط به تخلیه و بارگیری در بنادر برنامه ریزی و انجام می‌شد این بنادر که به نام بنادر نسل اول شناخته شدند محلی بود که تخلیه و بارگیری مسافر و کالا را ساماندهی کرد و نهاد‌هایی در بنادر استقرار و به این عملیات مشغول می‌شدند.

در بنادر نسل دوم نگاه‌ها متفاوت شد و فعالیت‌های دیگری نیز در بنادر شکل گرفت. در دهه ۱۹۸۰ بود که این تغییرات آغاز شد. توزیع کالا و توسعه در محدوده بندر و صنایع مرتبط با کشتی و همچنین عملیاتی از جمله اطلاعات مربوط به کالا، بسته بندی و فعالیت‌هایی که باعث ارزش افزوده کالا در بنادر می‌شد، شکل گرفت.

در این میان، بنادر نسل سوم بدنبال توسعه تجارت بوجود آمد و در جهت تقویت حمل و نقل چند وجهی گام برداشت. با رشد اینگونه بنادر ضمن حفظ خدماتی که در بنادر نسل اول و دوم ارائه می‌شد، نقش جدیدی نیز به آن اضافه شد که از جمله آن انبار کردن و جابجا کردن کالا‌ها و سوق دادن به سمت خدمات صنعتی است.

این امر می‌تواند شرایط مربوط به ارتقاء بهره وری را در بنادر سامان دهی کند. از مواردی که می‌تواند در این راستا کمک مهمی کند و تجهیزات کامل را در اختیار مشتریان قرار دهد و ارتقاء سرویس دهی را در جنبه‌های مختلف خدمات رسانی انجام دهد و از طریق ریسک‌های فنی برای مشتریان را در بنادر به حداقل ممکنه تقلیل دهد.

بدیهی است از جمله این سرمایه گذاری چه در بخش منابع انسانی و چه در بخش بندری و چه در زیر ساخت‌ها و سرمایه گذاری‌های متعدد که می‌تواند ارتقاء این بنادر را به بنادر نسل سوم تسهیل نماید با توجه به اینکه نسل سوم بنادر نیازمند توسعه و ارتقاء سیستم‌های نرم افزاری و سخت افزاری است. قاعدتا باید چارچوبی آماده شود که بتواند به عنوان بنادر پیشرو در دنیا اجرایی شود و قابلیت رقابت با بنادر قابل قبول در سطح دنیا داشته باشد.

یکی از موضوعاتی که باید به آن تکیه کنیم کانتینری کردن بار‌ها و توسعه بنادر در جهت تجارت بین الملل و ساختار‌هایی که می‌تواند با ذینفعان افزایش تعامل داشته باشد. عوامل ارزش افزوده در مسایل مربوط به مجموعه بنادر و موقعیت جغرافیایی شاید در نسل سوم خیلی مهم نباشد، اما باید تمام این موارد در بنادر کشور وجود داشته باشد تا تجار به راحتی بتوانند کالای خود را جابجا کنند. صنایعی که می‌تواند در کنار بنادر باشد مثل صنایع کشتی سازی و سوخت رسانی است. در بنادر نسل اول جایگاه بندر شاید انحصاری بوده، اما در نسل سوم بحث رقابتی بودن و بین المللی بودن آن مطرح است.

توسعه منطقه‌ای باید در بنادر نسل سوم دیده شود به گونه‌ای که فعالیت بنگاه‌های تولیدی و صنعتی سودآور و نرخ اشتغال افزایش پیدا کند. در حال حاضر بنادر نسل چهارم به روز‌ترین نسل بنادر است.

اینگونه بنادر ویژگی‌های تکنیکی خاص خود را دارند و در حال حاضر نیز کنفرانس توسعه سازمان تجارت سازمان ملل هم بدنبال این هستند که بنادر نسل چهارم را به سمت اپراتور‌های جهانی پایانه‌های بندری ببرد و اکنون نیز عملکرد‌های لجستیکی بدنبال این است که از بنادر نسل چهارم حمایت کند. ما باید در چارچوبی حرکت کنیم که زمینه حرکت به سمت بنادر نسل چهارم فراهم شود. این امر با بازاریابی، توسعه خدمات کسب و کار و خدمات کامپیوتری قابل تحقق است.

فاطمه مقیمی

عضو هیات رئیسه اتاق بازرگانی و صنایع و معادن تهران