تمهیدات بهداشتی برای بازگشت حجاج به کشور/بیش از ۷۰ درصد علل مرگ و میر‌ها ناشی از عوامل غیرواگیر است /اقدامات حوزه بهداشت برای ایام محرم و اربعین
به گزارش گروه جامعه ،علیرضا رییسی در نشست خبری که به مناسبت هفته دولت برگزار شد، گفت: در ماه‌های اخیر، اصحاب رسانه کمک‌های زیادی به حوزه بهداشت کرده اند، این مساعدت، به ویژه در مقوله دخانیات و مبحث افزایش مالیات بر مواد دخانی و همچنین بازنگری در طرح استفساریه خروج قهوه خانه‌ها از شمول اماکن عمومی تاثیر بسزایی داشته است و براساس آن، استفساریه خروج قهوه خانه‌ها از شمول اماکن عمومی به سرانجام خوبی رسیده و قرار است، قهوه خانه‌ها تحت عنوان اماکن عمومی به فعالیت خود ادامه دهند.
وی با بیان اینکه جنس فعالیت‌های حوزه بهداشت متفاوت است، خاطرنشان کرد: بسیاری از اقداماتی که در حوزه بهداشت درحال انجام است را نمی‌توان طی یک سال ارزیابی کرد. گاهی ۱۵ سال زمان نیاز است که نتایج فعالیت‌ها و پروژه‌هایی که در بخش بهداشت آغاز شده، مشخص شود. برای مثال شاخص‌های فعالیت‌های ما در حوزه دندانپزشکی شاید ۲۰ سال دیگر قابل ارزیابی باشد، یا اینکه بررسی آلودگی آب، خاک یا هوای یک منطقه با فلزات سنگین سال‌ها به طول بینجامد.
رییسی تصریح کرد: طبق تحقیقات و شواهدی که در دنیا انجام شده است، مشخص شده، ۲۰ تا ۲۵ درصد عوامل اجتماعی موثر بر سلامت در حیطه اختیارات وزارت بهداشت است و باقی این عوامل در گرو همکاری سایر ارگان‌ها و دستگاه‌های اجرایی است.
معاون بهداشت وزارت بهداشت با اشاره به اینکه در کشور ما بیش از ۷۰ درصد علل مرگ و میر‌ها ناشی از عوامل غیرواگیر مانند حوادث جاده ای، بیماری‌های قلبی و عروقی و سبک ناصحیح زندگی است، عنوان کرد: وظیفه وزارت بهداشت در این حوزه، سیاستگذاری و هشدار است، اگر سالانه تعداد زیادی از مردم به دلیل کم تحرکی، آلودگی هوا و تصادفات از بین می‌روند، حل این مشکل به تنهایی از عهده وزارت بهداشت برنمی آید، بلکه سازمان‌های مختلف نیز باید در این زمینه مداخله کنند.
وی با بیان اینکه جنس سیاست گذاری‌ها در حوزه بهداشت باید با نگاه متفاوتی دنبال شود، تصریح کرد: معاونت بهداشت وظیفه دارد ریسک فاکتور‌های سلامت انسان را شناسایی کند و بعد این ریسک فاکتور‌ها (عوامل خطر) را درجه بندی کرده و به ترتیب اولویت مداخله کند.
نمی‌توان روستایی ۱۰۰۰ نفره پیدا کرد که خانه بهداشت نداشته باشد
رییسی گفت: بعد از پیروزی انقلاب اسلامی ایران، حوزه بهداشت کشور تحولات چشمگیری داشته و شاخص‌های بسیار ارزشمندی به دست آورده است و باید از سکان داران حوزه بهداشت در این برهه زمانی تشکر کرد، مثلا جای افتخار دارد که درحال حاضر نمی‌توان روستایی ۱۰۰۰ نفره پیدا کرد که خانه بهداشت نداشته باشد. افزون بر آن برای ۲۸ میلیون نفر ایرانی در روستا‌ها و شهر‌های زیر ۲۰ هزار نفر، شبکه گسترده‌ای برای خدمات حوزه سلامت در سطح یک ایجاد شد. در حال حاضر ۴۱۰۵ مرکز در روستا و شهر‌های زیر ۲۰ هزار نفر در کنار ۱۸ هزار خانه بهداشت در مناطق روستایی خدمت ارائه می‌کنند. در طول ۴۰ سال گذشته خدمات این حوزه کامل شد، اما در دولت‌های یازدهم و دوازدهم مراکز بهداشت نوسازی و تجهیز شدند.
وی درخصوص فعالیت پزشکان خانواده و مراقبان سلامت در مراکز بهداشت گفت: در حال حاضر به ازای هر ۲۵۰۰ نفر یک مراقبت سلامت، به ازای هر ۱۲ هزار و ۵۰۰ نفر یک پایگاه سلامت و به ازای هر ۳۰ تا ۴۰ هزار نفر یک مرکز جامع سلامت وجود دارد. همچنین ۱۴۶۰ کارشناسان تغذیه و ۱۶۰۰ کارشناس سلامت روان نیز برای اولین بار به شبکه بهداشت اضافه شدند.
معاون بهداشت وزارت بهداشت با بیان اینکه اولویت‌های وزارت بهداشت در حوزه بهداشت در این دوره شامل ارتقای کیفیت بسته‌های خدمتی موجود در سطح شبکه، اجرای برنامه پزشک خانواده و نظام ارجاع و همچنین پرونده الکترونیک سلامت است، اظهارداشت: در واقع پزشک خانواده همان پزشکی خانواده است، به این معنی که تیمی وجود دارد که یکی از اعضای آن پزشک است و جمعیتی را برای دریافت خدمات سلامت تحت پوشش قرار می‌دهد.
وی با بیان اینکه در این راستا تاکنون دو پایلوت در مازندران و فارس اجرا شده است، خاطرنشان کرد: در این دوره چند مساله پیش رو داشتیم؛ اول اینکه ساختار آماده‌ای در روستا‌ها و شهر‌های زیر ۲۰ هزار نفر جمعیت از گذشته وجود داشت که در این مناطق بحث پزشکی خانواده را کمی پررنگتر درنظرگرفتیم. پزشکانی که در این استان‌ها در طرح پزشک خانواده بودند، با مطب‌ها قرارداد بستند و به این صورت مطب‌ها وارد این طرح شدند و بیماران به سطح دو ارجاع می‌شدند.
رییسی افزود: در واقع کنترل دقیقی وجود نداشت و بیماران وقتی به این مطب‌ها وارد می‌شدند، اصرار داشتند که به سطح دو ارجاع شوند. ۱۲ گام اجرایی برای پزشک خانواده تعریف شد. ویژگی این گام‌ها کاملا مبتنی بر واقعیت‌های موجود کشور بود و بر اساس برآورد و پیش بینی بودجه این گام‌ها نوشته شده است. همچنین در هر گام اگر بنا به هر دلیلی متوقف شویم، منابعی از دست نداده ایم، زیرا هر گام خروجی مشخصی دارد و قابل استفاده است. مثلا در گام پنجم، بحث خودمراقبتی وجود دارد و از ۲ ماه دیگر آغاز می‌شود؛ برنامه اینترفیس خودمراقبتی در راستای طرح پزشکی در حال طراحی است که همه افراد می‌توانند روی تلفن‌های همراه خود نصب کنند، تا تمام اطلاعات خود را وارد کنند و از این طریق اطلاعات بهداشتی و مراقبتی به آن‌ها ارائه خواهیم کرد. حتی اگر در این گام متوقف شویم، این موضوع بازهم قابل استفاده است و در گام ششم نیز برنامه‌ای داریم که پزشکان عمومی بخش خصوصی از سامانه الکترونیک استفاده کنند.
وی با تاکید بر اینکه اجرای برنامه پزشک خانواده باید با دقت و سرعت لازم انجام شود، گفت: پیش بینی ما این است که اجرای کامل طرح پزشک خانواده در خوش بینانه‌ترین حالت تا سال ۱۴۰۲ و در بدبینانه‌ترین حالت تا سال ۱۴۰۴ به طول بینجامد. یعنی تا این زمان پزشک خانواده به طور کامل اجرا می‌شود. با این حال می‌توان از تمام گام‌های آن استفاده کرد. به طور مثال در زمینه نظام ارجاع که در برخی استان‌ها به صورت پایلوت اجرا شده، ۱۶ دانشگاه علوم پزشکی متقاضی اجرای این کار شدند.
وی با بیان اینکه در نظام ارجاع، بیماران از طریق سامانه به سطح بالاتر ارجاع می‌شوند، یادآور شد: مهمترین کار در نظام ارجاع، نوبت دهی است. سامانه از قبل مشخص می‌کند که بیمار می‌تواند چه ساعت و روزی و به کدام متخصص مراجعه کند. پس از ویزیت سطح بالاتر، نظام ارجاع در صورتی معنی پیدا می‌کند که بازخورد و نتیجه نیز اعلام شود. اگر بیمار دیابتی به متخصص داخلی غدد مراجعه کند، به او توصیه می‌شود که هر سه ماه یک بار به پزشک اول مراجعه کند و ویزیت شود.
معاون وزیر بهداشت با بیان اینکه اجرای آزمایشی نظام ارجاع در برخی استان‌ها آغاز شده، گفت: در نظام ارجاع کسانی که برای دریافت خدمات سطح یک به مراکز و پایگاه‌های سلامت مراجعه می‌کنند، مشخصات آن‌ها در سامانه ثبت می‌شود و بعد از آن از طریق سامانه‌ای به سطح بالاتر ارجاع داده می‌شوند. در عین حال ظرفیت‌های متخصصان نیز برای ارجاع به سطح دو مشخص می‌شود. یعنی به طور همزمان نوبت دهی برای آن‌ها انجام می‌شود. پس از انجام ویزیت در سطوح بالاتر، پزشک ارجاع دهنده باید بازخورد دریافت کند. در غیر این صورت نظام ارجاع معنی نخواهد داشت.
رییسی درباره وضعیت اجرای پرونده الکترونیک سلامت در کشور توضیح داد و گفت: تعریف ما از این پرونده وقایع و خدمات دریافت شده از حوزه سلامت از پیش از تولد تا زمان مرگ است. طبق این تعریف ما در حوزه سلامت به طور کامل پرونده الکترونیکی نداریم، اما در سطح یک، خدمات سلامت از زمانی که باید دریافت و ثبت شوند، انجام می‌شود و پیشرفت‌های خوبی در این حوزه صورت گرفته است.
وی با اشاره به اجرای سامانه ارزیابی خدمات سطح یک از فروردین ماه سال جاری تصریح کرد: با کمک این سامانه افرادی که از مراکز بهداشت، پایگاه‌ها و مراکز جامع سلامت خدمت دریافت می‌کنند به محض خروج از پایگاه پیامکی دریافت می‌کنند که طبق آن می‌توانند میزان رضایت خود را اعلام کنند. در سطح دو و سه حوزه سلامت نیز اقدامات خوبی برای اجرای پرونده الکترونیک سلامت مانند استحقاق سنجی درمان در حال انجام است و بیمه‌ها نیز در حال فعال شدن هستند. ما نیز آمادگی داریم که این سطح به سامانه‌های حوزه بهداشت متصل شوند.
رییسی افزود: یکی از مشکلات ما این است که تعداد آزمایش‌هایی که مردم باید انجام دهند، بسیار زیاد است. اولین راه کنترل آن نیز راهنمای بالینی است و سیستمی که می‌تواند این کنترل را انجام دهد، پرونده الکترونیک سلامت است. تاکنون بیش از ۷۴ میلیون نفر در سامانه‌های حوزه بهداشت مشخصات شان ثبت شده است و ۶۸ میلیون نفر حداقل یکبار خدمت دریافت کرده اند. به طور متوسط نیز روزانه ۶۵۰ هزار نفر از مراکز بهداشت خدمت دریافت می‌کنند.
وی در ادامه درباره پذیرش آئین نامه‌های پرونده الکترونیک در نظام ارجاع از سوی بیمه‌ها گفت: در حال حاضر روستا‌ها و شهر‌های زیر ۲۰ هزار نفر با جمعیت کمتر از ۲۰ هزار نفر تحت پوشش بیمه صندوق روستایی هستند و در ارتباط با شهر‌ها در شورای عالی بیمه تصمیم گیری شده که بیمه‌ها مانند شهر‌های فارس و مازندران که تحت پوشش بیمه هستند، همگام با برنامه‌های اجرایی نظام ارجاع باشند؛ چرا که این آئین نامه در کاهش هزینه برای بیمه‌ها نیز موثر است. منظور از بیمه‌ها نیز بیمه‌های اصلی مانند بیمه سلامت، تامین اجتماعی و نیروی مسلح و کمیته امداد است که بیمه سلامت و تامین اجتماعی این آئین نامه را پذیرفته اند.
تمهیدات بهداشتی برای بازگشت حجاج به کشور
وی درخصوص اقدامات و آمادگی‌هایی که معاونت‌های بهداشت و درمان برای بازگشت حجاج در نظر گرفته اند، گفت: حدود یک هفته پیش اپیدمی خطرناکی در بصره اتفاق افتاد که با توجه به رفت و آمد در شهر‌های مرزی ما تیم‌های مرزی را آماده کرده و به آن مناطق اعزام کردیم تا بتوانند در مرز‌های ورودی افرادی را که در حال عبور و مرور هستند، کنترل کنند. در زمینه حجاج نیز برنامه‌های حوزه بهداشت با جدیت و دقت در حال اجرا است؛ چراکه حجاج زمان اعزام به حج تحت کنترل قرار گرفتند و واکسیناسیون شدند و یک تیم پزشکی همراه آن‌ها فرستاده شده است. در زمان بازگشت نیز ورود حجاج کاملا طبق برنامه ریزی پیش خواهد رفت و در تمام فرودگاه‌ها ورودی‌های حجاج مشخص و کاملا آماده است و این یک برنامه سالانه است.
اقدامات حوزه بهداشت برای ایام محرم و اربعین
معاون بهداشت وزارت بهداشت درخصوص برنامه ریزی‌های انجام شده همزمان با نزدیک شدن به ایام محرم و اربعین حسینی گفت: جمعیت زیادی از افراد در حال ورود و خروج از مرز‌ها هستند که بسیاری از این افراد ایرانی نیستند. با ورود و خروج آن‌ها از شهر‌های مرزی به خصوص مرز‌های شرقی و عبور از استان‌های موجود در مسیر دچار آلودگی می‌شوند و بیماری‌هایی را به همراه می‌آورند. ما در تمامی مرز‌ها حتی مرز‌های شرقی، نیرو و تیم‌های آماده داریم، اما مشکل بزرگ ما این است که بسیاری از افراد بدون پاسپورت و ویزای مشخص برای ورود، پشت مرز‌ها تجمع می‌کنند. با توجه به فصل گرما و این عبور و مرورها، ما برنامه ریزی‌هایی انجام دادیم و تیم‌های بهداشت محیط و مبارزه با بیماری‌ها آماده برای خدمت هستند.
وی افزود: در این راستا دانشگاه‌های علوم پزشکی مستقر در مرز‌ها آموزش‌های لازم را با توجه به نیازسنجی ها، دریافت کرده اند. ابزار و وسایل آزمایشگاهی و دارو‌ها همراه با تیم‌هایی از ستاد و وزارتخانه به مرز‌ها فرستاده می‌شوند. همچنین با توجه به نیاز دانشگاه‌های مرزی، از سایر دانشگاه‌های کشور تیم‌های کمک کننده نیز فرستاده می‌شود، اما کنترل این جمعیت بسیار سخت است و ما از مردم خواهشمندیم که اگر به صورت قانونی با شرایط وزارت امور خارجه سفر کنند و توصیه‌های وزارت بهداشت و درمان را رعایت کنند، کار ما را بسیار آسان می‌کنند. برای مثال در طول مسیر از مواد غذایی و آب‌های توزیع شده استفاده نکنند. با وجود اینکه تیم‌های ما در آن طرف مرز‌ها در چادر‌هایی بین راه مستقر هستند و این تیم‌های بهداشت محیط بر مواد غذایی و کلرزنی آب در جا‌های شناخته شده نظارت دارند، اما در توزیع این مواد غذایی و آب‌های بین راهی کنترلی ندارند و خود مردم باید با عدم استفاده از این مواد غذایی از مسمومیت‌ها تا جایی که می‌شود جلوگیری کنند.
رییسی درباره نظارت بر نانوایی‌ها در سطح کشور، تصریح کرد: واقعیت این است فعالیت افرادی که در بخش نظارت بر بهداشت و محیط مشغول هستند، خیلی خوب بوده است. با نگاه به گذشته می‌توان این موضوع را شاهد بود. قبلا برای نظارت بر نان یا مواد غذایی در غذاخوری‌ها از آن‌ها نمونه می‌گرفتیم و تا یک هفته بعد جواب این نمونه گیری را دریافت می‌کردیم، اما در حال حاضر میزان اندازه گیری بار میکروبی غلظت سوختگی روغن، شوری مواد غذایی همان لحظه قابل اندازه گیری است که این یک پیشرفت چشمگیر است.
وی خاطرنشان کرد: در حال حاضر با توجه به تعداد فراوان نانوایی‌ها در سطح کشور، حداکثر توانایی ما در نظارت ۵۰ درصد است. اما این نظارت می‌تواند با نظارت مردم بر سیستم و اطلاع رسانی با سامانه ۱۹۰ به ما کمک کند. همچنین بخش‌های خصوصی می‌توانند در این خصوص برای نظارت بیشتر به ما کمک کنند. برای نمونه ۳۵ مورد از دفاتر سلامت طی سال گذشته به صورت پایلوت در تهران فعال شده که توانسته اند نظارت را بیشتر کنند و اگر ما می‌توانستیم ۲۵ درصد را مورد پوشش نظارت خود قرار دهیم، این دفاتر تا ۴۰ درصد نظارت را افزایش داده است. همچنین امسال ما تفاهم نامه‌ای با سازمان تعزیرات به امضا رساندیم که در امر نظارت کمک کننده است.
معاون بهداشت وزارت بهداشت در پایان تاکید کرد: در این بین سازمان استاندارد نیز باید کار خود را انجام دهد و ما و سازمان استاندارد مراجع تصمیم گیری قضایی نیستیم و با توجه به گسترش بسیار شدید فست فود‌ها و دستفروش‌های مواد غذایی، نظارت، کار بسیار مشکلی می‌شود که شهرداری، سازمان تعزیرات، سازمان استاندارد و معاونت‌های بهداشت و درمان همگی باید در کنار هم نظارت را بر اماکن داشته باشند.
انتهای پیام /