اثبات دزدی بدون مدرک

خبرگزاری میزان – بسیاری از افراد ممکن است در طول زندگی خودشان با جرمی مثل سرقت یا دزدی مواجه شوند. البته سرقت می‌تواند به صورت‌های گوناگونی رخ دهد؛ از جمله دزدیده شدن یک وسیله کوچک، گوشی موبایل، طلا، یا دزدی از خانه، مغازه و کارگاه. البته کوچک بودن یا بزرگ بودن سرقت مطلقا ارتباطی به مجازات آن نداشته و در هر صورت، سرقت جرم، و این جرم قابل مجازات خواهد بود.

اما نکته مهمی که در این خصوص وجود دارد آن است که در بسیاری از موارد، ممکن است بزه دیده یا قربانی جرم سرقت مدرک و سند و دلیل کافی برای اثبات جرم سرقت را نداشته باشد. در اینگونه موارد، این سوال مطرح می‌شود که آیا اثبات دزدی بدون مدرک امکان پذیر است؟ به عبارت دیگر اینکه آیا امکان اثبات سرقت بدون دلیل وجود دارد؟ پاسخ به این سوال از آن جهت مهم است که گا‌ها نداشتن مدرک برای اثبات سرقت موجب می‌شود شاکی بتواند اعاده حیثیت کند.

اثبات دزدی بدون مدرک

بر اساس قانون مجازات اسلامی، سرقت یا دزدی عبارت است از ربودن مال متعلق به دیگری؛ بنابراین، در صورتی که فردی اقدام به ربودن مال دیگران بدون اجازه و رضایت آن‌ها نموده باشد و قصد و نیت ارتکاب سرقت هم داشته باشد، ارکان جرم سرقت محقق شده است؛ لذا در چنین شرایطی، امکان مجازات سارق به دلیل ارتکاب سرقت یا دزدی وجود خواهد داشت.

اما نکته مهمی که در اعمال مجازات سرقت بر سارق یا دزد وجود دارد، آن است که به صرف اینکه به فردی تهمت دزدی زده شد، نمی‌توان وی را به دادگاه کشانده و او را محاکمه نمود؛ بلکه ابتدا باید وجود سرقت یا دزدی به اثبات برسد تا بتوان سارق را به مجازات محکوم نمود؛ بویژه در مواردی همچون سرقت از محل کار.

این موضوع به دلیل آن است که اصولا در علم حقوق، اصل بر برائت یا بی گناهی افراد می‌باشد و اگر کسی مدعی است که دیگری جرمی از قبیل سرقت را انجام داده، خودش باید این موضوع را با استناد به دلایل و اسناد و مدارک محکمه پسند در دادگاه به اثبات برساند. همچنین، در اینگونه موارد، قاعده البینه علی المدعی جاری است؛ یعنی اینکه مدعی یا شاکی باید بینه یا دلیل بیاورد و اصولا بار اثبات دعوا به عهده شاکی جرم سرقت است.

هرچند اثبات جرم از جمله سرقت بوسیله شاکی، موافق حقوق بشر است، با این حال در مواردی اثبات سرقت بسیار دشوار است و این موضوع به دلیل آن است که معمولا سارقان سرقت را به صورت مخفیانه و بدون اطلاع اشخاص انجام داده و ردی از خود به جای نمی‌گذارند تا امکان اثبات جرم سرقت وجود داشته باشد.

در چنین مواردی است که این سوال مطرح می‌شود که اثبات دزدی بدون مدرک به چه صورت است؟ در پاسخ به این سوال، باید گفت که اصولا اثبات دزدی بدون مدرک بسیار دشوار است. چرا که شاکی زمانی که شکواییه خود را مطرح می‌کند، ابتدائا می‌بایست تمامی اسناد و مدارکی که در خصوص ارتکاب جرم سرقت را دارد، به شکواییه خود ضمیمه نماید که معمولا راه‌های اثبات سرقت شامل شهادت شهود، اقرار مرتکب، فیلم دوربین مداربسته و مواردی از این قبیل است؛ لذا در صورتی که شخص بخواهد دزدی بدون مدرک را ثابت کند، در همان مرتبه اول، مقامات دادسرا از جمله بازپرس یا دادیار ممکن است به خاطر نبودن سند و مدرک جهت اثبات دزدی، قرار منع تعقیب صادر نمایند؛ یعنی اینکه نتوانسته اند به شواهد و مدارک شما برای اثبات دزدی استناد کنند و در همان مرحله تحقیقات مقدماتی به این نتیجه رسیده اند که متهم معرفی شده، سارق نیست و نمی‌توان برای وی کیفرخواست صادر کرد و او را به دادگاه معرفی کرد.

آیا امکان اثبات سرقت بدون دلیل وجود دارد؟

به طور کلی، ادله اثبات دعوا در امور کیفری شامل شهادت، سوگند، اقرار و علم قاضی است؛ بنابراین، در صورتی که شاکی نتواند دلیل و مدرکی پیدا کند دال بر اینکه چه شخصی از وی سرقت نموده است، با استفاده از ابزار‌هایی می‌تواند اقدام به این امر نماید.

از جمله مواردی که امکان اثبات سرقت بدون دلایل ذکر شده فراهم است، استناد به انگشت نگاری برای سرقت است. در این حال، اگر دلیل و مدرک دیگری برای اثبات سرقت ندارید، می‌توانید از مقامات دادسرا دستور انجام انگشت نگاری از منزل را اخذ نموده و ماموران کلانتری، تحت شرایطی اقدام به انگشت نگاری می‌نمایند.

همچنین، ممکن است شما به فردی مظنون به انجام سرقت باشید؛ اما سند و مدرک کافی جهت اثبات سرقت را نداشته باشید. در این صورت، در مرحله انجام تحقیقات می‌توانید وی را به عنوان مظنون معرفی نمایید و در این صورت، ممکن است در دادسرا از وی سوال و جواب‌هایی انجام شود. یا اینکه با تحقیقات کارشناسی بیشتر، مثلا نقطه زنی شماره موبایل مظنون یا متهم، فهمیده شود که آیا آن شخص در موقع سرقت در محل حضور داشته است یا خیر؛ به ویژه در خصوص سرقت از منزل.

علاوه بر این، هر گونه تحقیقات دیگری که برای شناخت سارق ضرورت داشته باشد، ممکن است که دادسرا دستور انجام آن‌ها را به کلانتری بدهد و کلانتری در اثبات سرقت بدون دلیل، به شاکی کمک نماید. البته به یاد داشته باشید که علم قاضی، نقش بسیار مهمی در اثبات سرقت بدون شهادت یا اقرار مرتکب دارد. علم قاضی به این معناست که قاضی با قرائن و مدارکی بجز موارد ذکر شده در قانون، به یقین برسد که متهم، مجرم است؛ بنابراین، ارائه فیلم دوربین مداربسته، پیدا شدن اثر انگشت سارق در محل دزدی، خصومت شخصی سارق و مالباخته، اقرار ضمنی مرتکب، تحقیقات کارشناسی کلانتری، تهدید به سرقت، انگیزه سارق برای سرقت یا دزدی و مواردی از این قبیل همگی می‌توانند (و شاید) در ایجاد علم قاضی و در نتیجه اثبات دزدی بدون مدرک نقش داشته باشند و در برخی موارد، اثبات دزدی بدون مدرک را امکان پذیر نمایند. هر چند در مقابل این موضوع، متهم می‌تواند با ارائه مدارک کافی اقدام به اثبات بی گناهی خود در سرقت نماید.

آثار اثبات دزدی بدون مدرک

اصل بر برائت یا بی گناهی اشخاص است؛ لذا در صورتی که شخصی می‌خواهد از دیگری به خاطر ارتکاب جرمی شکایت کند، باید دلایل و مدارک لازم برای اثبات آن را ارائه نماید. ضرورت این موضوع از آن روست که اعتبار و حرمت دیگران حفظ شود و از شکایت‌های واهی علیه دیگران جلوگیری به عمل آید.

به همین دلیل، در خصوص این موضوع یعنی اثبات سرقت بدون دلیل نیز باید به این موضوع توجه داشته و در صورتی که اطمینانی از ارتکاب سرقت توسط شخصی نداریم و دلیل محکمه پسندی نیز برای اثبات سرقت در دست نیست، از شکایت‌های واهی و بی اساس علیه دیگران خودداری نماییم و تهمت دزدی به دیگری وارد ننماییم؛ لذا در این قسمت قصد داریم به بررسی آثار اثبات دزدی بدون مدرک بپردازیم.

یکی از مهم‌ترین آثار اثبات دزدی بدون مدرک و شکایت از روی سوء نیت این است که شخصی که مورد اتهام سرقت قرار گرفته است، پس از رد اتهام سرقت و پس از اینکه حکم دادگاه مبنی بر بی گناهی وی صادر شد، می‌تواند علیه شاکی اعاده حیثیت نماید. اعاده حیثیت از اتهام سرقت به این معناست که متهم سرقت، از شاکی به خاطر از بین بردن اعتبار و آبرویش شکایت می‌کند. در این صورت، شاکی سرقت ممکن است به خاطر تهمت دزدی بدون مدرک و شکایت واهی، به مجازات اعاده حیثیت محکوم شود؛ لذا تهمت زدن به دیگران و اثبات نکردن آن، مشمول جرمی تحت عنوان افترا است و می‌توان نسبت به آن شکایت کرد. پس اثبات سرقت یا دزدی بدون مدرک نیز ممکن است مشمول جرم افترا قلمداد گردد و متهم سرقت، پس از اثبات بی گناهی خود در سرقت، از شاکی به جرم افترا شکایت نماید. جرم افترا در ماده ۶۹۷ قانون مجازات اسلامی به این شرح بیان شده است:

«هر کس به وسیله اوراق چاپی یا خطی یا به وسیله درج در روزنامه و جرائد یا نطق در مجامع یا به هر وسیله دیگر به کسی امری را‌صریحا نسبت دهد یا آن‌ها را منتشر نماید که مطابق قانون آن امر جرم محسوب می‌شود و نتواند صحت آن اسناد را ثابت نماید، جز در مواردی که‌موجب حد است، به یک ماه تا یک سال حبس و تا ۷۴ ضربه شلاق و یا یکی از آن‌ها حسب مورد محکوم خواهد شد».

البته افترا و تهمت زدن به دیگری بابت انجام جرم سرقت می‌تواند به صورت پاپوش درست کردن برای دیگران هم باشد؛ به این صورت که شاکی وسایل و ادوات سرقت را در لباس و ماشین و منزل دیگری قرار داده و سپس از وی شکایت کند. در این حالت نیز می‌توان پس از اثبات بی گناهی در سرقت، به دلیل جرم پاپوش درست کردن، از آن فرد شکایت کرد.

انتهای پیام/