قوانین جمهوری اسلامی ایران به تأسی از مقررات حاکم بر دادرسی اسلامی مشتمل بر مترقی ترین اصول دادرسی منصفانه است

به گزارش گروه حقوقی و قضایی ، به نقل از پایگاه اطلاع­ رسانی معاونت حقوقی قوه قضاییه، دکتر ذبیح­ اله خدائیان ، ضمن حضور در چهارمین دور از گفت­ وگو‌های قضایی و حقوق بشری جمهوری اسلامی ایران و ایتالیا که در تهران برگزار شد، به ایراد سخنانی مشروح با «محوریت دادرسی منصفانه در حقوق ایران و اسناد بین المللی و منطقه­ ای» پرداخت.

خدائیان با اشاره به این­که امروزه آیین دادرسی کیفری به ابزاری مؤثر برای تضمین حقوق بشر تبدیل شده است خاطرنشان کرد: در دهه­‌های اخیر در پی برخی تحولات بنیادین، به سمت ایجاد اصول و قواعد واحد و کلی آیین دادرسی در کلیه دعاوی اعم از مدنی، کیفری و اداری حرکت شده است که این مهم را می­ توان تحت تأثیر تحولات کلی در حقوق داخلی کشور‌ها و حقوق بین­ الملل با زمینه­‌های حقوق بشری دانست.

وی دادرسی منصفانه را مشتمل بر مجموعه­‌ای از اصول و قواعدی دانست که نحوه­‌ی رفتار با یک فرد را در برابر مرجع قضایی در مراحل مختلف آن مشخص می­ کند و خاطرنشان کرد: دین مبین اسلام در ۱۴۰۰ سال پیش، منادی اصول دادرسی عادلانه از جمله استقلال و بی­طرفی قاضی، نظارت بر حسن انجام دادرسی، اصل قانونی بودن جرایم و مجازات­‌ها (قبح عقاب بلابیان)، اصل اباحه، اصل مساوات، اصل علنی بودن دادرسی، اصل برائت و ... بوده؛ این در حالی است که اصطلاح دادرسی منصفانه واصول آن به عنوان حقوق بشر از دو قرن پیش به نظام­‌های موضوعه راه یافته است.

معاون حقوقی قوه قضاییه اصل برائت، حق دسترسی به دادگاه مستقل و بی­ طرف، علنی بودن رسیدگی، حق برخورداری از تسهیلات و زمان کافی برای تهیه دفاعیه و... را از جمله اصول دادرسی منصفانه در اسناد بین المللی و داخلی کشور‌ها برشمرد و خاطرنشان کرد: از آن جا که قوانین جمهوری اسلامی ایران مقتبس از شرع مقدس اسلام است، براین اساس اصول دادرسی منصفانه در قوانین اساسی و عادی کشور به رسمیت شناخته شده است وشرایط و نحوه­‌ی این اصول و ضمانت اجرای کوتاهی مقامات اجرایی و قضایی در تحقق وظایف خود مشخص شده است.

خدائیان در این­ باره افزود: قانون­ گذار در نظام جمهوری اسلامی ایران در خصوص ابعاد مختلف اصولی مانند برائت، حق دسترسی به دادگاه مستقل و بی­ طرف، منع اقرار با شکنجه، علنی بودن رسیدگی و حق برخورداری از تسهیلات و زمان کافی برای تهیه­‌ی دفاعیه، در قانون اساسی، قانون آیین دادرسی کیفری، قانون احترام به آزادی­‌های مشروع و حفظ حقوق شهروندی و قانون مجازات اسلامی، مقررات دقیق و کارآمدی وضع کرده است.

شایان ذکر است چهارمین دور از گفتگو‌های قضایی حقوق بشری جمهوری اسلامی ایران و ایتالیا روز‌های ۴ و ۵ تیرماه در تهران برگزار می‌شود.