پاسخ به چند سوال مرتبط با مسدودسازی وجوه حساب صادرکنندگان چک برگشتی

خبرگزاری میزان _ به گزارش روابط عمومی بانک مرکزی، با اجرای طرح قانونی مسدود سازی وجوه صادرکننده ‎چک برگشتی به اندازه کسری مبلغ چک در حساب‌های بانکی، پاسخ به سوالات عمومی در این خصوص به شرح زیر به اطلاع هموطنان گرامی می رسد:   

در زمان عدم کفایت موجودی حساب جاری صادرکننده چک در بانک عهده، مبلغ کسری چک چگونه تامین می‌شود؟

در صورت کسری موجودی حساب جاری صادرکننده چک نزد بانک، مبلغ مورد نظر از سایر حساب‌های شخص در همان بانک ‌به ‌ترتيب ‌اولويت ‌از حساب ‌قرض‌الحسنه‌ پس‌انداز،‌ حساب ‌سرمايه‌گذاري‌ کوتاه‌مدت ‌و‌ حساب‌سرمايه‌گذاري ‌بلندمدت برداشت شده و به ذینفع چک پرداخت می‌شود.

برای مثال اگر شخصی چکی به مبلغ ۱۰۰ میلیون ریال کشیده باشد و در حساب جاری خود در بانک A به اندازه مبلغ چک موجودی نداشته باشد بانک مجاز است از سایر حساب‌های ایشان در همان بانک A برداشت کرده و موجودی چک را تامین کند. همچنین اگر مجموع موجودی حساب‌های شخص صادرکننده چک در بانک A به میزان 60 میلیون ریال باشد بانک باید مبلغ 60 میلیون ریال را برداشت کرده و به ذینفع چک تحویل نماید.

برای باقیمانده مبلغ چک در بانک عهده چه اتفاقی می افتد؟

بانکA  برای باقی 40 میلیون ریال گواهينامه عدم پرداخت صادر می کند.

پس از صدور گواهینامه عدم پرداخت به چه صورت عمل می‌شود؟

در قانون جدید چک، بعد از ثبت غیرقابل پرداخت بودن یا کسری مبلغ چک در سامانه یکپارچه بانک مرکزی، این سامانه مراتب را به صورت برخط به تمام بانک‌ها و مؤسسات اعتباری اطلاع می‌دهد. پس از گذشت بیست و چهار ساعت، تمام بانک‌ها و مؤسسات اعتباری حسب مورد مکلفند تا زمانی که از چک برگشتی رفع سوء اثر نشده است، محدودیت‌های زیر را نسبت به صاحب حساب و امضاکننده چک برگشتی اعمال کنند:

الف- عدم امکان افتتاح هرگونه حساب و صدور کارت بانکی جدید؛ حتی صدور المثنی/ تمدید تاریخ اعتبار کارت/ کارت اعتباری و تسهیلات خرد

ب- مسدود شدن وجوه تمام حساب‌ها و کارت‌های بانکی و هر مبلغ متعلق به صادرکننده که تحت هر عنوان نزد بانک‌ها یا مؤسسات اعتباری موجود است به میزان کسری مبلغ چک؛ در این زمینه اولویت مسدود شدن حساب ها با بانک‌ها و موسسات اعتباری خواهد بود که مجموع موجودی حساب‌های سپرده متناظر (ریالی یا ارزی) صادرکننده چک نزد آنها بالاترین رقم باشد. در خصوص نحوه انتخاب حساب‌های سپرده، اولویت به ترتیب با حساب‌های سپرده سرمایه‌گذاری کوتاه‌مدت،‌ سپرده سرمایه‌گذاری بلندمدت، سپرده قرض‌الحسنه پس‌انداز و سپرده قرض‌الحسنه جاری صادرکننده چک است.

ج- عدم پرداخت هرگونه تسهیلات بانکی یا صدور ضمانت‌نامه‌های ارزی یا ریالی؛

د- عدم گشایش اعتبار اسنادی ارزی یا ریالی.

آیا ذینفع چک می‌تواند پس از مسدودی مبلغ کسری چک، مبلغ را از بانک طلب کند؟

خیر. این موضوع نیازمند فرآیند قضایی و حکم دادگاه است. دارنده چک برگشتی می‌تواند با در دست داشتن گواهی عدم پرداخت به دفاتر خدمات الکترونیک قضایی قوه قضاییه مراجعه و صدور اجراییه از دادگاه را درخواست کند.

در زمان برگشت چک آیا همه حساب‌های فرد مسدود می‌شود؟

حساب‌های افراد به میزان مبلغ کسری چک مسدود می‌شود. برای مثال اگر چک شخصی به مبلغ ۱۰۰ میلیون ریال در بانک A برگشت بخورد، حساب‌های وی در سایر بانک‌ها مجموعا به مبلغ ۱۰۰ میلیون ریال مسدود می‌شود. در این صورت مازاد موجودی حساب فرد قابل برداشت است و شخص می‌تواند از آن مبلغ استفاده کند.

رفع مسدودی حساب پس از برگشت چک چگونه انجام می‌شود؟

رفع مسدودی حساب شخص منوط به رفع سوءاثر از سوابق چک‌های برگشتی است.

رفع سوءاثر از سوابق چکهای برگشتی اشخاص با چه روش‌هایی ممکن است؟

بر اساس قانون صدور چک و قانون اصلاح قانون صدور چک مصوب سال 1397 و بخشنامه‌های صادره بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران، تمام امور مربوط به رفع سوءاثر از چک‌های برگشتي اشخاص از طريق شعب و واحدهای تابعه بانک‌ها و به صورت ذيل امكانپذير است:

واریز کسری مبلغ چك به حساب جاري نزد بانك عهده و ارائه درخواست مسدودی به مدت یك‌سال:

در صورتی که حساب جاری مشتری نزد شعبه مفتوح و توسط مراجع قضايي مسدوه نشده باشد، بانک مكلف است ضمن مسدود کردن مبلغ مذکور تا زمان مراجعه دارنده چک و حداکثر به مدت یك‌سال، ظرف مدت سه روز، واريز مبلغ را به شیوه‌ای اطمینان‌بخش و قابل استناد به اطلاع دارنده چک برساند.
توضيح: هر صورت ارائه يا احراز هر يک از ساير شیوه‌های رفع سوءاثر چک (روش‌های ذيل)، بانک موظف به رفع مسدودی از وجوه مسدودشده است.

ارائه لاشه چك برگشتی: مشتری لاشه چک برگشتي را به بانک ارائه و بانک در قبال آن به وی رسيد تحويل می کند.

ارائه رضایت‌نامه محضری دارنده (ذی نفع) چك به بانك: در صورت عدم امكان ارائه لاشه چک برگشتی به بانک بنا به دلایلی نظير مفقود شدن، به سرقت رفتن و سوختن، ذی‌نفع چک (شخصي که گواهي‌نامه عدم پرداخت وجه چک به نام او صادر شده است) مي‌تواند با حضور در دفترخانه اسناد رسمي، ضمن اذعان به عدم واگذاری چک به ثالث، رضایت خود را نسبت به متشری اعلام کند. در اين صورت، بانک با دریافت رضايت‌نامه مزبور، نسبت به رفع سوء اثر از چک مورد نظر اقدام می‌کند.

تبصره: چناچه ذی‌نفع چک شخص حقوقي دولتی و يا نهاد عمومی غيردولتی باشد، مي‌تواند با ارائه نامه رسمی، رضايت خود را اعلام کرده و بانک با دريافت رضايت‌نامه مزبور، نسبت به رفع سوء اثر از چک مورد نظر اقدام می‌کند.
ـ ارائه نامه رسمی از مرجع قضائی یا ثبتی ذی‌صالح مبنی بر اتمام عمليات اجرایي در خصوص چك. ارائه نامه از مرجع ثبتی ذی‌صالح موضوع ماده 381 «آیین‌نامه اجرای مفاد اسناد رسمی لازم‌الاجرا و طرز رسيدگی به شكايت از عمليات اجرايی» مبنی بر اجرای چک (با ذکر مشخصات اصلي چک) و لزوم رفع سوءاثر از آن.
ـ ارائه حكم قضایی مبنی بر برائت ذمه صاحب حساب در خصوص چك.
ـ سپری شدن مدت سه سال از تاریخ صدور گواهينامه عدم پرداخت مشروط به عدم طرح دعواي حقوقي یا کيفري در خصوص چك توسط دارنده.

توضیح 1: بانک موظف است اطلاعات مربوط به گواهينامه عدم پرداخت صادره را بلافاصله پس از برگشت چک به سامانه اطلاعاتی بانک مرکزی ارسال کند.

توضيح 2: بانک مكلف است بنا به درخواست مشتری و به منظور آگاهی وی از سوابق چک‌های برگشتی خود در سامانه اطلاعاتی بانک مرکزی، اقدام به ارائه صورت کامل تعداد و مشخصات چک‌های برگشتی وی با درج تاريخ برگشت چک کند.

نحوه اطلاع‌رسانی به افراد در زمان برگشت چک به چه صورت است؟

پس از برگشت چک در اینترنت‌بانک، موبایل‌بانک و ... موضوع به اطلاع صادرکننده چک می‌رسد. همچنین پیامکی حاوی اطلاعات لازم برای مسدودی حساب ناشی از برگشت چک برای صادرکننده توسط بانک مربوطه ارسال می‌شود. همچنین اطلاع رسانی در خصوص مبالغ مسدود شده و دلیل آن توسط بانک دارنده حساب انجام گیرد. اطلاعات مربوط به مسدود شدن توسط بانک مرکزی به بانک دارنده حساب اطلاع داده میشود.

نحوه اطلاع‌رسانی در زمان رفع مسدودی به چه صورت است؟

پس از رفع سواثر از چک برگشتی، رفع مسدودی در اینترنت‌بانک و موبایل‌بانک به اطلاع فرد خواهد رسید. همچنین پیامک اطلع‌رسانی توسط بانک مربوطه درخصوص رفع مسدودی نیز به اطلاعات لازم (حاوی مبلغ، حساب و بانک مربوطه) برای فرد ارسال می‌شود.

انتهای پیام/