چشم انداز روشن منابع، مصارف و ذخایر ارزی کشور در سال ۹۷

جدول (۱) کلیات ترازپرداخت‌های کشور را طی سال‌های ۱۳۹۲-۱۳۹۷ نشان می‌دهد. در این جدول، تجارت کالا و خدمات به عنوان مهمترین اقلام ترازپرداخت‌های کشور مطرح است. طبق آمار‌های ارائه شده از سوی بانک مرکزی و گمرکات کشور، بیش از ۸۰ درصد منابع و مصارف ارزی کشور را تجارت کالا‌ها و خدمات نفتی غیرنفتی و همچنین تمامی نیاز‌های ارزی برای سفر‌های خارجی، دانشجویی و مانند آن را تشکیل می­‌دهد.

با در نظر گرفتن آثار اقتصادی خروج آمریکا از برجام و طبق برآورد ریچارد نفیو کارشناس تحریم‌های ایران و عضو سابق تیم مذاکره کننده آمریکا ایجاد محدودیت در صادرات نفت کشور به اندازه حدود ۴۰۰ هزار بشکه در روز و فروش ۱.۹ میلیون بشکه نفت با میانگین قیمت حدود ۷۰ دلار به ازای هر بشکه خواهد بود و همچنین درآمد نفتی کشور در سال ۹۷ حدود ۴۸.۵ میلیارد دلار پیش بینی می‌شود؛ بنابراین اگر درآمد ارزی حاصل از صادرات غیرنفتی کشور در سال ۱۳۹۷ به اندازه متوسط ۴ سال گذشته حدود ۲۸.۹ میلیارد دلار باشد، در این صورت مجموع صادرات کشور اعم از نفتی و غیرنفتی در سال ۹۷ حدود ۷۷.۴ میلیارد دلار خواهد بود.

در صورتی که واردات کالا نیز به اندازه میانگین ۴ سال گذشته حدود ۵۹.۳ میلیارد دلار در نظر گرفته شود که البته با توجه به افزایش قیمت ارز و نیز سیاست حمایت از کالای ایرانی انتظار کاهش آن نیز وجود دارد، با احتساب حدود ۱.۷ میلیارد دلار واردات نفتی، مجموع واردات کشور به قیمت فوب حدود ۶۰ میلیارد دلار خواهد بود که با احتساب هزینه بیمه، حمل و نقل و سایر هزینه‌های جانبی، حدود ۶۶ میلیارد دلار صرف واردات کالا و خدمات کشور برای سال ۹۷ قابل پیش‌­بینی است و با در نظر گرفتن خالص حساب درآمد و انتقالات جاری، تراز تجاری کشور ۱۲.۸ میلیارد دلار مثبت خواهد بود.

بررسی جدول تراز پرداخت‌های کشور (جدول ۱) در سال‌های اخیر نشان می‌دهد که اگرچه ارزش صادرات غیرنفتی کشور در سال­های اخیر روند باثباتی را تجربه کرده، ولی ارزش صادرات نفتی به دلیل وابستگی شدید آن به قیمت نفت، همواره نوسان داشته است. جدول شماره (۲) صادرات، قیمت و درآمد ارزی حاصل از فروش نفت کشور را در سال­های اخیر نمایش داده است.