امامی مؤمنِ متعبّدِ انقلابی؛ بُعد سوم حضرت روحالله به روایت خلف صالح/ شخصیتهای جهانی چه گفتند؟
امام خمینی (ره) با برافراشتن پرچم دیانت و معنویت و بیدار کردن فطرتهای پاک محرومان و مستضعفان، حیات مجدد اسلام را رقم زد و جهانخواران عالم را با نیروی لایزال ایمان و اتکاء به خداوند متعال به زیر کشید.
رهبری الهی
امام بزرگوار ما رهبری الهی است که نه تنها مردم ایران و نه تنها شیعیان و مسلمانان جهان که بشریت وامدار اوست. مردی که اندیشههای متعالی و انسانساز اسلامی را از مجامع دینی، مساجد و کتابخانهها به زیست اجتماعی و سیاسی مردم ایران منتقل گرداند و مترقیترین الگوی اداره جامعه را بر مبنای توجه بر نیازهای معنوی و مادی انسان ارائه کرد.
برای شناخت بهتر مکتب امام راحل، بهترین نسخه رجوع به بیانات خلف صالح این مرد الهی یعنی مقام معظم رهبری است.
«معنویت» و «عقلانیت» و «عدالت» در مکتب امام راحل
معظمله دو بُعد اصلی در مکتب امام راحل را «بُعد معنویت» و «بُعد عقلانیت» میدانند و میفرمایند:
«بُعد معنویت یعنی امام بزرگوار ما صرفاً با تکیهی بر عوامل مادی و ظواهر مادی، راه خود را پی نمیگرفت؛ اهل ارتباط با خدا، اهل سلوک معنوی، اهل توجه و تذکر و خشوع و ذکر بود؛ به کمک الهی باور داشت؛ امید او به خدای متعال، امید پایانناپذیری بود؛ و در بُعد عقلانیت، به کار گرفتن خرد و تدبیر و فکر و محاسبات، در مکتب امام مورد ملاحظه بوده است».
مقام معظم رهبری از بُعد سومی نیز در مکتب متعالی امام راحل سخن گفتهاند و آن «عدالت» است. معظمله در این باره میفرمایند:
«بُعد سومی هم وجود دارد، که آن هم مانند معنویت و عقلانیت، از اسلام گرفته شده است. عقلانیت امام هم از اسلام است، معنویت هم معنویت اسلامی و قرآنی است، این بُعد هم از متن قرآن و متن دین گرفته شده است؛ و آن، بُعد عدالت است. اینها را باید با هم دید. تکیهی بر روی یکی از این ابعاد، بیتوجه به ابعاد دیگر، جامعه را به راه خطا میکشاند، به انحراف میبرد. این مجموعه، این بستهی کامل، میراث فکری و معنوی امام است. خود امام بزرگوار هم در رفتارش، هم مراقب عقلانیت بود، هم مراقب معنویت بود، هم با همهی وجود متوجه به بُعد عدالت بود».
مردی که زیارتش بر ایمان انسان میافزود
اما در شکلگیری مکتب نجات بخش و متعالی امام راحل، ویژگیهای شخصیتی این مرد الهی نیز دخیل بود. شاید بتوان گفت که بهترین تعبیر و تفسیر از ویژگیهای شخصیتی امام (ره) را شاگرد ممتاز ایشان یعنی استاد شهید مطهری که ۱۲ سال در محضر حضرت امام (ره) تلمذ کرده است، ارائه میدهد. استاد شهید در کتاب پیرامون انقلاب اسلامی چنین میگویند: «من که قریب دوازده سال در خدمت این مرد بزرگ تحصیل کردهام، باز وقتی که در سفر اخیر به پاریس به ملاقات و زیارت ایشان رفتم، چیزهایی از روحیه او درک کردم که نه فقط بر حیرت من، بلکه بر ایمانم نیز اضافه کرد. وقتی برگشتم، دوستانم پرسیدند چه دیدی؟ گفتم چهار تا «امَنَ» دیدم:
امَنَ بِهَدَفِه به هدفش ایمان دارد. دنیا اگر جمع بشود نمیتواند او را از هدفش منصرف کند.
امَنَ بِسَبیلِه به راهی که انتخاب کرده ایمان دارد. امکان ندارد بتوان او را از این راه منصرف کرد. شبیه همان ایمانی که پیغمبر به هدفش و به راهش داشت.
امَنَ بِقَولِه. در میان همهی رفقا و دوستانی که سراغ دارم احدی مثل ایشان به روحیهی مردم ایران ایمان ندارد. به ایشان نصیحت میکنند که آقا کمی یواشتر، مردم دارند سرد میشوند، مردم دارند از پا در میآیند. میگویند نه، مردم اینجور نیستند که شما میگویید، من مردم را بهتر میشناسم؛ و ما میبینیم که روز به روز صحت سخن ایشان بیشتر آشکار میشود؛ و بالاخره بالاتر از همه امَنَ بِرَبِّه. در یک جلسه خصوصی ایشان به من میگفت: «فلانی! این ما نیستیم که چنین میکنیم، من دست خدا را به وضوح حس میکنم». آدمی که دست خدا و عنایت خدا را حس میکند و در راه خدا قدم بر میدارد خدا هم به مصداق «اِنْ تَنْصُرُوا اللهَ یَنْصُرْکُمْ» بر نصرت او اضافه میکند. یا آنچنان که در داستان اصحاب کهف مطرح میشود، قرآن میگوید آنها جوانمردانی بودند که به پرودگارشان ایمان آوردند و به او اعتماد و تکیه کردند، خدا هم بر ایمانشان افزود؛ آنها برای خدا قیام کردند و خدا هم دلهای آنها را محکم کرد.
اینچنین هدایت و تأییدی را من به وضوح در این مرد میبینم. او برای خدا قیام کرده و خدای متعال هم قلبی قوی به او عنایت کرده است که اصلاً تزلزل و ترس در آن راه ندارد».
این مرد درست نمونه علی علیه السلام است
استاد شهید آیتالله مطهری در بخش دیگری از کتاب «پیرامون انقلاب اسلامی» در باب حضرت امام (ره) ذکر میکند که «در مورد این مرد بزرگ یکی دیگر از خصوصیاتش را بگویم. شاید شما باورتان نشود این مردی که روزها مینشیند و این اعلامیههای آتشین را میدهد، سحرها اقلاً یک ساعت با خدای خودش راز و نیاز میکند، آنچنان اشکهایی میریزد که باورش مشکل است. این مرد درست نمونه علی علیه السلام است. دربارهی علی (ع) گفتهاند که در میدان جنگ به روی دشمن لبخند میزند و در محراب عبادت از شدت زاری بیهوش میشود، و ما نمونهی او را در این مرد میبینیم».
مقام معظم رهبری خلف صالح حضرت امام (ره) نیز که پس از رحلت ایشان، کشتی انقلاب را همچون سلفش، مقتدرانه و مدبرانه و حکیمانه اداره کردهاند، در باب شخصیت و مسلک و سیره حضرت امام (ره)، سخنان ارزشمندی را بیان فرمودهاند؛ معظم له در این رابطه بیان داشتهاند که:
علم و شجاعت در کنار اخلاص و تنزه از شرک
رهبر کبیر عزیز و امام فقید بزرگوار ما، چهرهی درخشانی در عالم بود و حقیقتاً مثل او را نه در این زمان و نه در زمانهای گذشته نداشتیم و در میان چهرههای معروف عالم - بعد از انبیا و اولیا (علیهم السّلام) - شخصیتی با این عظمت و خصوصیات مثبت و جامع الابعاد و جامع الاطراف سراغ نداریم. من عقیدهی قاطع دارم که اگر این بزرگوار همهی آن خصوصیات مثبت چون: علم و قاطعیت و هوش و شجاعت و اراده را دارا بود، ولی اخلاص و ارتباط با خدا و تنزه از شرک - به معنای تجنب از اهوای خود و دیگران - را نمیداشت، به این توفیقات دست نمییافت. این توفیقات بزرگ در زمانی به وجود آمد که تمام نشانهها حکایت از انزوای دین و کهنه شدن و فرسوده شدن آن و روآمدن تفکرات و اخلاق و شیوههای مادّی و حاکمیت هوسهای شیطانی و بشری در دنیا داشت.
شخصیتی که با هیچ شخصیت دیگری قابل مقایسه نیست
شخصیت عظیم رهبر کبیر و امام عزیز ما، حقاً و انصافاً پس از پیامبران خدا و اولیای معصومین، با هیچ شخصیت دیگری قابل مقایسه نبود. او ودیعهی خدا در دست ما، حجت خدا بر ما، و نشانهی عظمت الهی بود. وقتی انسان او را میدید، عظمت بزرگان دین را باور میکرد. ما نمیتوانیم عظمت پیامبر (ص)، امیرالمؤمنین (ع)، سیدالشّهداء (ع)، امام صادق (ع) و بقیهی اولیا را حتّی درست تصور کنیم؛ ذهن ما کوچکتر از آن است که بتواند عظمت شخصیت آن بزرگمردان را در خود بگنجاند و تصور کند؛ اما وقتی انسان میدید شخصیتی با عظمت امام عزیزمان و با آن همه ابعاد گوناگون: ایمان قوی، عقل کامل، دارای حکمت، هوشمندی، صبر و حلم و متانت، صدق و صفا، زهد و بی اعتنایی به زخارف دنیا، تقوا و ورع و خداترسی و عبودیت مخلصانه برای خدا، چگونه در برابر آن خورشیدهای فروزان آسمان ولایت، اظهار کوچکی و تواضع و خاکساری میکند و خودش را در مقابل آنها ذره یی به حساب میآورد، آن وقت انسان میفهمید که پیامبران و اولیای معصومین (ع) چه قدر بزرگ بودند.
او به منبع لایزال الهی متصل شد
مهمترین و تعیین کنندهترین راز موفقیت او، همان اخلاص و توجه و اتصال به خدا بود. ایشان توانست معنای «ایاک نستعین» را در عمل خود مجسم کند و به منبع لایزال قدرت الهی متصل شود.
به خاطر اسلام، خدا دلها را متوجه انقلاب و رهبر و ملت ایران کرد
هرجا که اسلام واقعی آشکار شد، اگرچه قدرتهای خبیث و پلید در مقابل آن صف آرایی کردند، اما انسانهای پاک و دلهای مطهر و روحهای صاف و فطرتهای پاک و ناآلوده، با همهی توان و وجود از آن حمایت کردند. چرا ده میلیون انسان عزادار در ایام رحلت امام (ره) گرد پیکر مطهر آن بزرگوار جمع شدند و آن گونه بر سر و سینهی خود میزدند؟ چرا صدها میلیون مسلمان در سرتاسر عالم، به خاطر درگذشت یک انسان، این طور عزادار و داغدار شدند؟ محبوبیت امام ما به خاطر چه بود؟ جواب، یک کلمه است: به خاطر اسلام. خود آن بزرگوار این نکته را به ما یاد داد و خود او به ما فهماند و تأکید کرد که به خاطر اسلام، خدا دلها را متوجه انقلاب و رهبر و ملت ایران کرد.
کار معجزه آسای امام(ره)
تشکیل جمهوری اسلامی، فقط تشکیل یک حکومت جدید و از بین بردن یک حکومت قدیم نبود؛ کار خیلی مشکلتر از این بود. در دنیایی که همه چیز در جهت مادّیت است و شاید حدود دویست سال است که به طور برنامه ریزی شده، علیه ادیان و بخصوص علیه اسلام کار میشود، تأسیس حکومت اسلامی در یکی از حساسترین نقاط دنیا، واقعاً کار معجزه آسایی بود. امام بزرگوار، با قوّت ارادهی خودش توانست همهی نیروهای عظیم مردمی را به کار گیرد و این معجزه را به کمک پروردگار تحقق ببخشد.
آرمانهای متعالی امام (ره)
آرمانهای بزرگی که امام (ره) بیان میکردند، عبارت بود از: مبارزه با استکبار جهانی، حفظ اعتدال قاطع در خط «نه شرقی و نه غربی»، اصرار فراوان بر استقلال حقیقی و همه جانبهی ملت - خودکفایی به معنای کامل - پافشاری فراوان و تمام نشدنی بر حفظ اصول دینی و شرع و فقه اسلامی، ایجاد وحدت و همبستگی، توجه به ملتهای مسلمان و مظلوم دنیا، عزت بخشیدن به اسلام و ملتهای اسلامی و مرعوب نشدن در مقابل قدرتهای جهانی، ایجاد قسط و عدل در جامعهی اسلامی، حمایت بی دریغ و همیشگی از مستضعفان و محرومان و قشرهای پایین جامعه و لزوم پرداختن به آنها. همهی ما شاهد بودیم که امام در این خطوط، مصرانه و بدون تعلل، حرکتش را ادامه داد. ما باید راه و اعمال صالح و حرکت مداوم او را دنبال کنیم.
رهبری که خواب راحت را از چشم زورگویان زدود
رهبر کبیر انقلاب اسلامی که خود را بسیجی میشمرد و بدان افتخار میکرد، جهانی را در مقابله با استکبار و قدرتهای ستمگر عالم بسیج کرد و خواب راحت را از چشم زورگویان زدود و نور امید را که کلید همهی پیروزیها و پیشرویهاست، در دل ملتها تابانید. بی شک همهی دستگاههای استکبار نیز به آسانی نخواهند توانست بذری را که او پاشیده، جمع کنند و بنایی را که او پی افکنده، ویران سازند؛ اگرچه بشدت و قساوتی عنادآمیز، با نتایج و ثمرات جهاد بزرگ او در مبارزه و معارضه اند.
هنر بزرگ و خدمت بیبدیل امام(ره)
هنر بزرگ و خدمت بی بدیل امام بزرگوارمان این بود که اسلام را از غربت درآورد. مسلمانان، حتّی در خانهها و شهرهای خودشان غریب بودند. اسلام، حتّی در مواطن اصلی خود غریب بود. دشمنان اسلام، با فرهنگ الحاد و فساد و نظامهای طاغوتی، فرصت به خوداندیشیدن را هم از مسلمانان گرفته بودند. در چنین شرایطی، امام بزرگوار ما، آن سلالهی پیامبران و دست قدرت خدا در این روزگار، این گرد غربت را از چهرهی اسلام زدود و سترد.
مؤمنِ متعبّدِ انقلابی
یکی از عناوین و اوصافی که دربارهی امام راحل عظیمالشّأن ما، کمتر بهکار رفته است و کمتر از این عنوان استفاده کردهایم، عبارت است از یک عنوان جامع که من اینجور تعبیر میکنم: مؤمنِ متعبّدِ انقلابی. انقلاب یک کلمه است و در دل آن حقایق بیشماری وجود دارد؛ امامِ انقلاب یعنی پیشوای همهی این خصوصیّاتی که کلمهی انقلاب متضمّن آن است. قدرتهای مادّی هم که نسبت به امام همواره غضبناک بودند، عصبانی بودند و البتّه میهراسیدند از امام بزرگوار، بیشتر بهخاطر این صفت بود: صفت انقلابیگری امام؛ با این خصوصیّتِ او دشمن بودند. امروز هم دشمنان ملّت ایران با خصوصیّت انقلابیگری او خصومت دارند و دشمنند. اساساً قدرتهای مادّی از کلمهی انقلاب وحشت میکنند؛ از کلمهی «انقلاب اسلامی» وحشت میکنند، میهراسند، میرَمند. فشارهایی هم که وارد میکنند، بهخاطر انقلابیگری است.
این انقلاب بینام خمینی (ره) در هیچ جای جهان شناخته شده نیست
مقام معظم رهبری در تعبیری پیرامون نسبت میان انقلاب اسلامی و حضرت امام خمینی «قدس سره» میفرمایند که «این انقلاب بینام خمینی (ره) در هیچ جای جهان شناخته شده نیست».
انقلاب اسلامی ایران به عنوان یکی از مهمترین پدیدههای سیاسی – اجتماعی قرن بیستم شناخته میشود. پدیدهای که برنامهریزیهای راهبردی دو بلوک قدرت در سالهای پایانی هزاره دوم را خنثی کرد و قدرت مرجعیت شیعه و الگوی الهی امت – امامت را به رخ استراتژیستهای مادی گرای غربی و شرقی کشاند.
تاثیر عظمت فکری و رفتاری حضرت روح الله بر شخصیتهای جهانی
دم مسیحایی حضرت روحالله، مرزهای جغرافیایی ایران و جهان اسلام را درنوردید و در ژرفای دنیای سرمایه سالار مغرب زمین و جهان شرق و کمونیستی آن روزگار نیز، اثرگذار شد؛ بگونهای که شخصیتهای ممتاز ممالک خارجی را به کُرنش در برابر عظمت فکری و رفتاری امام عظیمالشان ما واداشت.
شخصیتهایی که نه تنها کمترین قرابتی با آرمانهای مدنظر امام خمینی «قدس سره» نداشتند بلکه در اکثر موارد، عناد خود با این آرمانها را نیز کتمان نمیکردند. اما این موارد باعث نمیشد آنها در مقام متفکر و ناظر بیرونی به تحسین و ثناگویی حضرت روحالله نپردازند. البته شخصیتهای ضداستعماری زیادی نیز در دنیا نهضت رهاییبخش خود را وام گرفته از مشی امام خمینی «قدس سره» دانستند.
ماندلا: امام خمینی (ره) الگوی ما در مبارزه با نژادپرستی بود
«نلسون ماندلا» رئیسجمهور سابق آفریقای جنوبی و قهرمان مبارزه با نژاد پرستی آپارتاید در این کشور پیرامون امام خمینی (ره)، گفته است:
«انقلاب اسلامی ایران تحت رهبری امام خمینی (ره) امیدهای فراوانی را برای قیام مردم آفریقای جنوبی در مبارزه علیه بیعدالتی به همراه داشته است و بدون تردید تاریخ هرگز نقش ایران اسلامی را فراموش نخواهد کرد. امام خمینی (ره) یکی از الگوهای ما در ادامه راهمان بود، او یکی از قهرمانانی بود که ما با اتکاء بر آنان به مبارزه ضد آپارتاید خود ادامه دادیم».
ماندلا در اظهارنظر دیگری پیرامون حضرت امام (ره) گفته است «امام خمینی (ره) فرزند مشهور اسلام بود. او در امر نشان دادن راه درست به نسلهای حاضر و آینده مسلمانان سهم بسزایی داشته است».
امام خمینی، رهبرى براى تمامى نهضتهاى آزادیبخش جهان
ماندلا همچنین در دیدار با آیتالله خامنهای در مهر ماه سال ۱۳۷۸ با تمجید از شخصیت بىنظیر امام خمینى گفت: «امام خمینى نه تنها رهبرى بزرگ براى ایران بود، بلکه رهبرى براى تمامى نهضتهاى آزادیبخش جهان به شمار مىرفت و چالش بسیار عظیمى که او در مبارزه با یکى از طاغوتهاى زمان انجام داد، گویاى شجاعت ستایش برانگیزى است که فقط ایشان مىتوانست از خود نشان دهد و این افتخار بزرگى بود که توانستم براى دومین بار در کنار مرقد امام خمینى حاضر شوم و به ایشان اداى احترام کنم».
امام خمینی فراتر از زمان میاندیشید و در بُعد مکان نمیگنجید
«میخائیل گورباچف»، آخرین رئیس دولت اتحاد جماهیر شوروی که نامه تاریخی حضرت امام خمینی «قدس سره» خطاب به او در دیماه ۱۳۶۷ هنوز هم بعنوان سند آشکار جهانبینی الهی و توحیدی امام عظیمالشان ما مورد تحلیل محافل شرق و غرب قرار میگیرد، پیرامون حضرت روحالله گفته است: «امام خمینی فراتر از زمان میاندیشید و در بُعد مکان نمیگنجید. او توانست اثر بزرگی در تاریخ جهان به جای بگذارد».
کیسینجر: آیتالله خمینی، غرب را با بحران جدی برنامهریزی مواجه کرد
«هنری کیسینجر»، استراتژیست و مرد اول دیپلماسی آمریکا در دهه ۷۰ میلادی، میگوید: «آیتالله خمینی، غرب را با بحران جدی برنامهریزی مواجه کرد، تصمیمات او آنچنان رعدآسا بود که مجال هر نوع تفکر و برنامهریزی را از سیاستمداران و نظریهپردازان سیاسی میگرفت. هیچکس نمیتوانست تصمیمات او را از پیش حدس بزند، او با معیارهای دیگری، غیر از معیارهای شناختهشده در دنیا، سخن میگفت و عمل میکرد، گویی از جایی دیگر الهام میگرفت، دشمنی آیتالله خمینی (ره) با غرب، برگرفته از تعالیم الهی او بود. او در دشمنی خود نیز خلوص نیت داشت».
آغازگر عصری جدید از حاکمیت جهانی
«آلوین تافلر» استراتژیست و آیندهپژوه سرشناس آمریکایی، گفته است: «امام خمینی (ره) با استفاده از نیروی مذهب بخش قابل توجهی از قدرتی که مدتها در انحصار دولتها بود در کنترل گرفت. وقتی امام خمینی (ره) فتوای قتل سلمان رشدی را صادر کردند در واقع برای حکومتهای دنیا پیامی تاریخی فرستاد که بسیاری از دریافت و تحلیل آن عاجز ماندند و مضمون واقعی پیام امام (ره) چیزی نبود مگر فرا رسیدن عصری جدید از حاکمیت جهانی، که غربیها باید آن را با دقت مورد نظر و بررسی قرار دهند، زیرا امام خمینی (ره) نخبهای است که حرکتی را شروع کرده است که در ادامه حرکتش قلمرو اندیشههای بشری، هم جایگاه حکومتهای دولتی و هم اقتدار دولتهای ملی و محلی را تغییر میدهد».
زنده شدن اسلام در قرن بیستم مدیون امام خمینی (ره) بود
«احمد بنبلا» نخستین رئیسجمهور الجزایر، پیرامون امام خمینی و انقلابی که به رهبری او به پیروزی رسید، گفت: «ملل عرب باید زنده شدن اسلام را در قرن بیستم مدیون انقلاب اسلامی ایران و امام خمینی (ره) بدانند. این انقلابی است که دنیای غرب را اجباراً دگرگون خواهد ساخت و بسیاری از رژیمهای موجود در جهان عرب دیر یا زود سقوط خواهند کرد، زیرا آوای نهضت امام خمینی (ره) در دورافتادهترین نقاط جهان اسلام به گوش میرسد».
پیروزی ما در گرو پیروی از امام خمینی (ره) است
شهید «فتحی شقاقی» رهبر پیشین سازمان جهاد اسلامی فلسطین، گفته است: «پیروزی انقلاب اسلامی در ایران به مردم فلسطین اعتماد به نفس داد. این انقلاب به ما فهماند که پیروزی ما در گرو پیروی از امام خمینی (ره) است. انتفاضه یکی از ثمرات بیداری اسلامی است که امام خمینی (ره) در منطقه و بویژه در فلسطین به وجود آورد».
رهبرانی مانند امام خمینی یک بار در قرنها زاده میشوند
«بینظیر بوتو» نخستوزیر اسبق پاکستان، گفته است: «رهبرانی مانند امام خمینی یک بار در قرنها زاده میشوند. جمهوری اسلامی برای ما از اهمیت بسیاری برخودار است. پیامهای امام خمینی (ره) در آینده نیز چراغ هدایت مسلمانان است و ملتهای مسلمان در آینده نیز از پرتو نورانی افکار و اندیشههای والای حضرت امام (ره) استفاده خواهند کرد».
«غلام اسحاق خان»، رئیسجمهور اسبق پاکستان، گفته است: «امام خمینی (ره) تنها رهبر ایران نبودند بلکه رهبر بزرگ جهان اسلام بودند. ایشان شخصی بسیار شجاع و دارای بینش عمیق اسلامی بودند و عزتی که به اسلام برگرداندند تا ابد باقی خواهد ماند».