در اولین جلسه برجامی بدون «موجود مزاحم» چه گذشت؟

به گزارش خبرنگار گروه سیاسی ، روز گذشته - جمعه - دوازدهمین نشست کمیسیون مشترک برجام و نخستین نشست این کمیسیون پس از خروج آمریکا از توافق هسته‌ای ایران در هتل کوبورگ وین پایتخت اتریش برگزار شد.

نمایندگان کشور‌های روسیه، چین، فرانسه، انگلیس و آلمان در سطح معاونان وزارت خارجه به همراه هیئت جمهوری اسلامی ایران و رئیس سرویس اقدام خارجی اتحادیه اروپا در نشست روز گذشته وین حضور داشتند.

نشست دیروز کمیسیون مشترک برجام یک نشست اضطراری بود که به درخواست جمهوری اسلامی ایران تشکیل شد و ریاست هیئت کشورمان را سیدعباس عراقچی معاون سیاسی وزارت امور خارجه برعهده داشت.

بررسی تبعات خروج آمریکا از برجام
عمده محور نشست دیروز وین بررسی تبعات خروج آمریکا از برجام بود. آمریکایی که به سبب خروج از برجام طبیعتا حق حضور در نشست کمیسیون مشترک این توافق را نیز نداشت و از این به بعد طرف ایران نه ۱+۵ که ۱+۴ است.

نشست‌های ایران و ۱+۴ در سطح کارشناسان
پیش از برگزاری نشست دیروز وین، نشست‌هایی میان ایران و ۱+۴ در سطح کارشناسان حوزه‌های مختلف تحریم‌ها از جمله انرژی شامل نفت و گاز، بخش صنعت، خودرو، حمل و نقل، مسائل مربوط به هواپیما، مسائل بانکی و بیمه‌ای برگزار شده بود. آنطور که عراقچی رئیس هیئت ایرانی گفته است، در جریان نشست کارشناسان، خواسته‌ها و مطالبات ایران جهت استمرار برجام با جزئیات و به صورت دقیق به طرف‌های اروپایی منعکس شده و آن‌ها نیز انجام اقداماتی را آغاز کرده و تهران را در جریان آن قرار داده‌اند.

همچنین سه‌شنبه دو هفته قبل نیز محمد جواد ظریف وزیر امور خارجه کشورمان با همتایان خود در تروئیکای اروپایی در بروکسل رایزنی برجامی داشت.

عراقچی معاون سیاسی وزیر امور خارجه که روز پنجشنبه سوم خرداد راهی وین شده بود در بدو ورود به این شهر به طور جداگانه با «هلگا اشمید» معاون رئیس سیاست خارجی اتحادیه اروپا و معاونان وزیران خارجه چین و آلمان دیدار کرد.

مهمان ویژه نشست اضطراری کمیسیون مشترک برجام
اما نشست اضطراری دیروز کمیسیون مشترک برجام، یک مهمان ویژه هم داشت و آن «یوکیا آمانو» دبیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی بود که همزمان با انتشار یازدهمین گزارش آژانس مبنی بر پایبندی ایران به تعهدات برجامی‌اش در نشست کمیسیون مشترک حاضر شد تا شفا‌ها نیز پایبندی ایران به مفاد برجام را تایید کند.

نشست اضطراری کمیسیون مشترک برجام، حوالی ظهر دیروز به وقت وین پس از سه ساعت به کار خود پایان داد.

بسته پیشنهادی اروپا
عراقچی پس از پایان این نشست از ادامه یافتن گفت‌وگو‌ها برای حفظ برجام و دریافت بسته پیشنهادی اروپا خبر داد. بسته‌ای که با محوریت ارائه راهکار‌هایی برای انتفاع ایران از برجام بدونِ آمریکاست.

آنطور که عراقچی گفته است، مرحله بعد از ارائه بسته پیشنهادی، ارائه ضمانت‌های اجرایی است.

اطمینان برجامی
«برای حفظ برجام اطمینان بیشتری حاصل شده است»؛ این جمله‌ای است که عراقچی سرپرست هیئت ایرانی پس از پایان نشست اضطراری دیروز کمیسیون مشترک برجام بر زبان جاری کرد؛ معاون سیاسی وزیر امور خارجه این را هم گفت که «اروپایی‌ها بر تعهد خودشان به مذاکرات فشرده با ایران تاکید کردند و تلاش دارند در زمینه‌های مختلفی از جمله نفتی و بانکی، بحث‌های مربوط به سرمایه گذاری و تجارت، بیمه، مالی و بانکی بتوانند به راهکار‌های عملی برای تامین خواسته‌های ایران برسند». به گفته عراقچی طی چند هفته آینده مذاکرات ایران و ۱+۴ در همه سطوح ادامه پیدا خواهد کرد تا یک جمعبندی نهایی حاصل شود. پس از آن جمع‌بندی خواهد بود که ایران تصمیم خواهد گرفت در برجام بماند یا خیر.

البته دیدار‌های دوجانبه عراقچی سرپرست هیئت ایرانی پس از نشست اضطراری دیروز نیز ادامه یافت و وی به طور جداگانه با نماینده فرانسه و مجددا با هلگا اشمید دیدار کرد.

بیانیه پایانی
اما نشست اضطراری دیروز کمیسیون مشترک برجام به سیاق یازده نشست قبلی این کمیسیون دارای بیانیه پایانی نیز بود؛ بیانیه‌ای که از جانب «هلگا اشمید» دبیرکل سرویس اقدام خارجی اتحادیه اروپایی که ریاست نشست دیروز را برعهده داشت، صادر شد و در آن تصریح شده بود که:

اعضای برجام از خروج ایالات متحده از برجام، و اعلام وضع مجدد تحریم‌های آمریکا که وفق برجام لغو شده بودند، ابراز تاسف کردند. برجام یکی از اجزای اصلی ساختار جهانی عدم اشاعه و یک دستآورد بسیار مهم دیپلماتیک است که به اتفاق آراء به تایید قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت رسیده است. نشست کمیسیون مشترک فرصتی فراهم آورد تا به خروج یک‌جانبه آمریکا و تبعات آن پرداخته شود، و در خصوص مسیر پیش رو، و اجرای مستمر برجام در خصوص تعهدات مرتبط با هسته‌ای و رفع تحریم ها، و همچنین کانال خرید و همکاری‌های هسته‌ای صلح‌آمیز بحث و گفت‌وگو شود.

اعضای برجام تعهد خود به اجرای مستمر، کامل و موثر برجام همراه با حسن‌نیت و در فضایی سازنده را یادآور شدند و رفع تحریم‌های مرتبط با هسته‌ای به‌منظور عادی‌سازی روابط اقتصادی و تجاری با ایران را جزء ضروری برجام دانستند. بر اساس مباحث صورت‌گرفته در نشست کارگروه اجرای رفع تحریم‌ها، که در روز قبل برگزار شده بود، اعضای برجام تبعات احتمالی وضع مجدد تحریم‌های آمریکا را بررسی کردند. در این رابطه، اعضای برجام گام‌های مشترک برای یافتن راه‌حل‌های عملیاتی طی چند هفته آینده در رابطه با موضوعات زیر را مورد بحث و بررسی قرار دادند:

حفظ و تعمیق روابط اقتصادی با ایران؛ تداوم فروش نفت، میعانات گازی، و فرآورده‌های نفتی و پتروشیمی و نقل و انتقالات مربوطه؛ تعاملات کارآمد بانکی با ایران؛ تداوم حمل‌ونقل دریایی، زمینی، هوایی و ریلی با ایران؛ تامین بیشتر اعتبارات صادراتی و ایجاد مسیر‌های ویژه در حوزه‌های مالی، بانکی، بیمه و تجاری با هدف تسهیل همکاری‌های اقتصادی و مالی از جمله از طریق حمایت عملی از تجارت و سرمایه‌گذاری؛ توسعه بیشتر و اجرای تفاهم‌نامه‌های همکاری و قرارداد‌هایی که شرکت‌های کشور‌های ثالث با همتایان ایرانی خود منعقد کرده‌اند؛ سرمایه‌گذاری بیشتر در ایران؛ حمایت از فعالان اقتصادی و تامین فضای اطمینان‌بخش حقوقی؛ توسعه بیشتر فضای شفاف و قانون‌مند کسب و کار در ایران.

اما نشست اضطراری دیروز کمیسیون مشترک برجام، برای هیئت ایرانی از این جهت که دستورالعمل مشخص و صریحی در نحوه صحیح مواجهه با برجام بعد از خروج آمریکا، از جانب مقام معظم رهبری صادر شده بود، بسیار حائز اهمیت بود.

معظم‌له روز چهارشنبه هفته گذشته در دیدار مسئولان نظام بیانات مهمی را ایراد فرمودند که بخشی از این بیانات به نحوه صحیح مواجهه با برجام بعد از خروج آمریکا اختصاص داشت. در ادامه به این بخش از بیانات مقام معظم رهبری اشاره می‌شود:

نحوه صحیح مواجهه با برجام بعد از خروج آمریکا چیست؟
* نکته اول اینکه باید مسائل را واقع بینانه ببینیم و بدون دلخوش کردن به احتمالات، آن‌ها را صریح و واقع بینانه با مردم در میان بگذاریم. دومین نکته، این واقعیت بود که اقتصاد کشور را از راه «برجام اروپایی» نمی‌توان درست کرد.

* خروج امریکا از برجام نقض قطعنامه ۲۲۳۱ سازمان ملل است، اروپایی‌ها باید قطعنامه‌ای علیه امریکا به شورای امنیت ببرند و به این حرکت امریکا اعتراض کنند.

* سران ۳ کشور باید متعهد شوند و قول دهند که بحث موشک و حضور منطقه‌ای ایران را مطلقاً مطرح نخواهند کرد.

* همه بدانند جمهوری اسلامی از مؤلفه‌های قدرت خود از جمله دفاع از راه دور قطعاً دست نمی‌کشد.

* حضور در منطقه و طرفداری ملت‌ها از جمهوری اسلامی، عمق راهبردی ماست و هیچ دولت عاقلی از این مؤلفه‌های قدرت بخش صرف نظر نمی‌کند.

* اگر امریکایی‌ها توانستند در فروش نفت ایران خلل وارد کنند اروپایی‌ها باید خرید نفت از ایران به مقدار مورد نیاز ما را تضمین کنند.

* تضمین بانک‌های اروپایی درباره دریافت و پرداخت وجوه تجارت دولتی و خصوصی با جمهوری اسلامی..

* ایران با ۳ کشور اروپایی دعوا ندارد بلکه با توجه به سابقه اروپایی ها، ما به آن‌ها اعتماد نداریم و به همین علت آن‌ها باید تضمین‌های واقعی بدهند..

* اگر اروپایی‌ها در پاسخ به مطالبات ما تعلل کردند حق ایران برای آغاز فعالیت‌های تعطیل شده هسته‌ای محفوظ است.