معاون «زنگنه» جا پای پدر پتروشیمی گذاشت

به گزارش گروه اقتصاد ، «حمید کیایی» کارشناس رسانه در صنعت نفت و پتروشیمی در یادداشتی نوشته است:

تابستان ۱۳۹۲، زمانی‌که زنگنه به‌عنوان وزیر نفت دولت یازدهم به صنعت نفت بازگشت مهمترین و بزرگترین چالش پیش‌روی توسعه صنعت پتروشیمی را کمبود خوراک دید، کمبود خوراکی که نتیجه نیمه کاره رها شدن توسعه فاز‌های پارس جنوبی بود و برای حل اولین چالش مهم و استراتژیک توسعه پتروشیمی با تعریف یک اولویت‌بندی حساب شده توسعه و بهره‌‎برداری از فاز‌های پارس جنوبی را در دستور کار قرار داد.

در طول بیش از پنج سال گذشته تاکنون در راستای توسعه متوازن پارس جنوبی و بهره‌برداری از فاز‌های مختلف گازی ظرفیت تولید سوخت و خوراک پتروشیمی‌ها افزایش یافت به طوری‌که هم اکنون ظرفیت تولید اتان پارس جنوبی به ۶ میلیون تن در سال، گاز متان به ۵۷۰ میلیون مترمکعب و میعانات گازی به ۸۱۰ هزار بشکه در روز و گازمایع شامل (پروپان و بوتان) به ۷.۵ میلیون تن افزایش یافت.

این درحالی است که این افزایش ظرفیت تولید انواع خوراک با بهره برداری از پنج فاز جدید پارس جنوبی امسال هم ادامه می‌یابد تا آنجایی که پیش بینی می‌شود فقط ظرفیت تولید اتان با احتساب پنج فاز جدید و طرح اتان ریکاوری فاز ۱۲ پارس جنوبی از مرز ۱۰ میلیون تن در سال عبور کند.

با افزایش ظرفیت تولید اتان، فصل جدیدی برای توسعه صنعت پتروشیمی ایران باز شد و اتانی که تا سال ۹۲ حکم کیمیا برای مجتمع‌های پتروشیمی را داشت و حتی یک سهمیه‌بندی محترمانه و غیر رسمی برای عرضه اتان در عسلویه اجرایی شده بود حالا به نقطه اطمینان تولید پایدار پتروشیمی‌ها تبدیل شده که نمونه آشکار این تفاوت را می‌توان در نسبت تولید به ظرفیت اسمی پتروشیمی کاویان به‌عنوان بزرگترین تولیدکننده اتیلن صنعت پتروشیمی در سال ۹۶ جستجو کرد و همین شاخص‌ها در سایر واحد‌های موجود تولید اتیلن عسلویه قابل مشاهده است.

 رویکرد و سیاست منطقی وزارت نفت در قبال توسعه فاز‌های پارس جنوبی و افزایش ظرفیت تولید اتان هر چند یک گام بلند برای توسعه صنعت پتروشیمی کشور قلمداد می‌شود، اما زنگ خطر بزرگ ورود به دوره فراوانی خوراک در صنعت پتروشیمی را باید در صدور مجوز‌های احداث طرح‌های جدید صنعت پتروشیمی جستجو کرد.

 در دوره تحریم، به دلیل محدودیت‌های متعدد از جمله خرید دانش فنی و لایسنس یا تامین کاتالیست و ... عملا توسعه صنعت پتروشیمی از مدل «پلی‌اتیلن» محور به «متانول و اوره» محور تغییر داد و نتیجه این تغییر رویکرد تبدیل ایران به‌بزرگترین تولیدکننده اوره، آمونیاک و متانول جهان در آینده‌ای نه چندان دور است.

در این بین در شرایط فعلی مهمترین حلقه گمشده توسعه صنعت پتروشیمی که با توسعه پارس جنوبی دوره فراوانی عرضه خوراک را تجربه می‌کند تکمیل زنجیره ارزش با محوریت تولید محصولات با ارزش افزوده بالا و پرهیز از تولید محصولات تکراری با ساخت واحد‌های پتروشیمی مشابه در کشور است به عنوان مثال تولید انواع پلی‌اتیلن سبک، سنگین و سبک خطی یک اولویت برای توسعه پتروشیمی بوده، اما پرسش اینجاست باید چند مجتمع تولیدکننده این سه محصول پتروشیمی در صنعت پتروشیمی ایران شکل بگیرد؟ و آیا صرفا با افزایش ظرفیت نصب شده آن هم با تولید محصولات تکراری و سبد محصولاتی که تنوعی در آن دیده نمی‌شود اهداف توسعه پتروشیمی در ایران را محقق می‌کند؟

با مرور این تغییر و تحولات، با حضور «رضا نوروززاده» به‌عنوان مدیرعامل جدید شرکت ملی صنایع پتروشیمی می‌توان یک تغییر بنیادی در سمت و سوی توسعه صنعت پتروشیمی در سیاست‌های او جستجو کرد به طوری‌که وی چند روز قبل در حاشیه بازدید از برخی طرح‌های در دست ساخت پتروشیمی برای نخستین بار جمله‌ای را در تشریح وضعیت آتی توسعه صنعت پتروشیمی مطرح کرده که تا پیشتر صنعت پتروشیمی با شنیدن جملاتی مشابه آن بیگانه بود.

«نوروززاده» معاون وزیر نفت با اشاره به افزایش ظرفیت تولید اتان در بخش بالادستی صنعت گاز، گفته است: «باید با ایجاد مجتمع‌های جدید میان دستی مانند اتیلن اکسایدها، اکسالات‌ها، و ایزوسیانات‌ها ارزش افزوده بیشتری در مقایسه با مواد پلیمری معمولی ایجاد کنیم.» و این همان جمله کلیدی بوده که در صورت اجرای آن شاهد تغییراتی استراتژیک در سبد تولید محصولات پتروشیمی و پلیمری ایران خواهد بود.