«قیام»؛ موشکی همه فن حریف/ دروازه ورود به عرصه جدید ساخت موشک‌های بالستیک

به گزارش خبرنگار گروه سیاسی ، مرداد ماه سال ۸۹ بود که برای اولین بار جدیدترین موشک بالستیک میان برد ایرانی با نام «قیام» باموفقیت تست و شلیک شد. این موشک بالستیک ایرانی شبیه موشک شهاب است.

این موشک قابلیت رادار گریزی و عدم رهگیری بیشتری نسبت به شهاب دارد چرا که بر خلاف انواع دیگر موشک‌های شهاب، این موشک فاقد باله است.

قیام از جدیدترین موشک‌های ایرانی است که دارای ویژگی‌های فنی جدید و قدرت تاکتیکی منحصر به فردی است که باید آن را آخرین نمونه ساخته و معرفی شده از موشک‌های بالستیک سوخت مایع ایرانی دانست.

کارشناسان نظامی «قیام» را دروازه ورود ایران به عرصه جدید ساخت موشک‌های بالستیک می‌دانند و عنوان می‌کنند که تجربه ۲۵ ساله صنعت دفاعی کشور در عرصه هوافضا در این موشک خلاصه شده است.

همان طور که اشاره شد یکی از ویژگی‌های استثنایی موشک قیام که در نمونه‌های دیگر موشک ایرانی تا کنون دیده نشده عدم اتکا به بالک‌های انتهای بدنه برای ایجاد پایداری در طی پرواز است.

این موشک مزیت‌هایی از جمله کاهش وزن و بازتاب راداری دارد که این ویژگی‌ها ذخیره و انبارداری آن را نیز ساده‌تر می‌کند، این ویژگی به واسطه دستیابی به فناوری تأمین پایداری و کنترل موشک باعث کنترل رانش در خروجی موتور و کاهش قابل توجه عوامل بروز خطا در این موشک می‌شود، که علاوه بر افزایش سرعت، قابلیت پرتاب موشک از انواع لانچر‌های خاص را به آن می‌دهد.

با توجه به جدید بودن این موشک احتمالاً از فناوری‌های پیشرفته و سامانه‌های تمام دیجیتال در بخش‌های الکترونیکی آن استفاده شده، همچنین سرعت آماده سازی و شلیک موشک قیام، یکی دیگر از ویژگی‌های مهم آن است.

موشک بالستیک قیام دارای بردی برابر با ۸۰۰ کیلومتر است که می‌تواند کلاهکی به جرم ۷۴۶ کیلو گرم را با خود حمل کند.

از ویژگی‌های بارز موشک"قیام"این است که احتمال ردیابی، شناسایی و مورد اصابت قرار گرفتن آن توسط سیستم‌های ضد موشک (مانند پاتریوت، ارو و ...) به علت سرعت بالا هنگام پرتاب، چرخشی شدن، استفاده از آلیاژ خاص و جذب امواج رادار و به احتمال زیاد استفاده از کلاهک ۳ تکه MIRV به شدت کاهش یافته است.

تفاوت موشک قیام با شهاب
از تصاویر منتشر شده شاید چنین برداشت شود که قیام -۱ بر اساس فناوری بکار رفته در موشک شهاب-۲ که خود نیز برگرفته از موشک اسکاد-سی کره ای‌ست ساخته شده باشد، اما با این حساب نمی‌توان قیام را کپی شهاب-۲ دانست زیر قیام دارای ابعاد و طول بیشتری است و برد آن نیز ۳۰۰ کیلومتر بیشتر از شهاب-۲ است؛ این ۳۰۰ کیلومتر اضافه برد در قیام در حالی تامین شده است که وزن کلاهک آن تنها چند کیلوگرم نسبت به شهاب-۲ کمتر است در ضمن بالک‌های معمول شهاب-۲ نیز در ساختار قیام وجود ندارد؛ بنابراین باید موشک قیام را نمونه باز طراحی شده موشک شهاب-۲ دانست که مزیت‌های بیشتری نسبت به آن دارد. به نظر میرسد که متخصصان ایران با حذف بالک و طراحی یک بدنه سبک توانسته اند فضای بیشتری برای سوختگیری آن تامین کنند. در اینجا لازم است به چند نکته بسیار مهم را در ارتباط با این دو موشک بالستیک ایرانی توجه کنیم:

برد قیام ۸۰۰ کیلومتر است و کلاهکی به جرم ۷۴۶ کیلوگرم را حمل میکند. در حالیکه موشک شهاب-۲ با کلاهک ۷۵۰ کیلوگرمی ۵۰۰ کیلومتر برد دارد. برای تامین ۳۰۰ کیلومتر برد اضافه نسبت به شهاب-۲ لازم است که حدود ۱۵۰۰ کیلوگرم از جرم ساختار موشک کاسته شده و همین میزان سوخت به آن تزریق شود.

بدنه شهاب-۲ از فولاد ساخته شده است، اما اطلاعاتی در مورد جنس بدنه قیام در دست نیست.

قیام از کلاهکی جداشونده استفاده میکند. تصاویر نشان میدهد که کلاهک قیام بسیار شبیه به کلاهک‌هایی است که در موشک‌های قدر- سجیل و شهاب-۳ وجود دارد. جدا شونده بودن کلاهک باعث افزایش دقت اصابت به هدف در این موشک می‌شود. حتی اگر کلاهک از موشک جدا نشود به علت بدنه جمع و جور تر، دقت قیام از موشک‌های شهاب-۲ بیشتر است.

لازم بذکر است چنانچه بدنه موشک از مواد سبک ساخته شده باشد لازم است که کلاهک پیش از رسیدن به ارتفاع پایین از آن جدا شود.

سرعت موشک قیام با سرعت شهاب-۲ یکی است در حالیکه که طول و برد آن بیشتر است. این نکته می‌تواند مبین این مسئله باشد که ایرانیان علاوه بر کاهش جرم بدنه توان موتور را نیز افزایش داده اند که البته با توجه به توانایی بالای ایران کار چندان دور از ذهنی نیست.

این برد ۸۰۰ کیلومتری قیام توانایی استراتژیک ایران را برای هدف قرار دادن منافع دشمن در این محدوده به شکل قابل توجهی افزایش داده است.

منابع خارجی طول قیام را کوتاهتر از شهاب-۲ ارزیابی کردند، اما در بنر نصب شده در نمایشگاه دفاعی ایران طول آن ۵ متر بزرگتر از طول شهاب-۲ ذکر شده است، در حالیکه طبق اطلاعات بنر وزن موشک تنها ۱۰۰ کیلوگرم بیشتر از شهاب-۲ است؛ بنابراین به طور خلاصه باید گفت: مزایای "قیام" نسبت به شهاب-۲ عبارتست از: برد بیشتر، دقت بیشتر، سطح مقطع راداری کمتر و سکو‌های شلیک متنوع‌تر.

"قیام" موشکی در حال تکامل
همانطور که اشاره شد موشک قیام قابلیت شلیک از سکو‌های سیار و ثابت زمینی را دارد، اما مهمترین قابلیتی که در آینده می‌توان برای آن در نظر گرفت این‌ست که این موشک در دریا نیز قابلیت شلیک داشته باشد. بدنه جمع و جور قیام بسیار برای حمل کانتیری بر روی کشتی‌های تجاری و نظامی و سکو‌های پرتاب زیردریایی مناسب است (مانند تجربه موشک‌های آر-۲۷ روسی یا موشک دانوش نیروی دریایی هند).

البته این نکته تا حدود زیادی از جانب مقامات کشورمان نیز تایید شده و با توجه به اینکه جمهوری اسلامی ایران درصدد دستیابی به فناوری‌های پیشرفته دریایی است حضور موشک‌هایی در کلاس قیام و یا کلاس‌های بالاتر در دریا‌های آزاد و آب‌های سرزمینی علاوه بر اینکه نیاز به موشک‌هایی در کلاس سجیل و شهاب را کاهش میدهد قدرت مانور موشکی ایران را نیز به نحو موثری افزایش می‌دهد.

در نهایت به نظر نمی‌رسد که قیام -۱ آخرین موشک از این دست ابتکارات باشد. احتمالا برنامه‌هایی نیزبرای ارتقای موشک‌های شهاب-۱ و شهاب-۲ و حتی شهاب-۳ با توجه به تجربه موشک قیام -۱ وجود دارد که در آینده‌ای نه چندان دور در معرض دید جهانیان قرار خواهد گرفت.