اختلاف بیش از ۱۰ درصدی صادرات با هدف گذاری ابتدایی
ثبات در عوامل تاثیر گذار مانند قوانین صادراتی، اجرا مشوقهای لحاظ شده، ثبات قیمت ارز، مباحث مربوط به مالیات و قوانین گمرکی به عنوان شاخص مهم برای صادرکنندگان به حساب میآید که در صورت اعمال کوچکترین تغییری بر روی آن در دراز مدت تاثیر خود را میگذارد.
با توجه به اهمیت موضوع و تاثیر گذاری بالا آن در شرایط اقتصادی، شرایط سال گذشته صادرکنندگان را از محمد لاهوتی، رئیس کنفدراسیون صادرات ایران پیگیری و با ایشان به گفتوگو نشستیم.
میزان: در نگاه کلی سال ۹۶ برای صادرکنندگان چگونه گذشت؟
لاهوتی: سوال ۹۶ با فراز و نشیبهایی رو به رو بود تقریبا میشود گفت تا نیمه اول سال طبق روال و بر اساس شرایط ۴ سال گذشتهای که دردولت یازدهم اتفاق افتاده بود رقم خورد، علی رغم اینکه امسال سالی بود که انتخابات ریاست جمهوری در آن برگزار شد و بازارها هم همیشه تحت تاثیر انتخابات قرار میگیرد و با توجه به انتخاب جناب آقای روحانی پیش بینی میشد که روند اقتصادی که در دولت یازدهم وجود داشت پیگیری شود، ولی بعد از شروع دولت دوازدهم و انتخاب کابینه جدید و فعالیت کابینه جدید متاسفانه نوساناتی دربازاربه وجود آمد که مهمترین آن افزایش ناگهانی نرخ ارز بود، با توجه به اینکه یکی از فاکتورهای مهم درتجارت خارجی ما از صادرات و واردات هست وتاثیر مستقیم در تولید دارد تاثیر مستقیم در کوچکتر شدن سفره مردم دارد.
میزان: تاثیر افزایش نرخ ارز به صورت دقیق در حوزه تجارت چه بوده است؟
لاهوتی: به نوعی به نظر میرسد تمام زیرساختهایی که برای جذب سرمایه گذاری خارجی جاری شده بود و یا افزایش سرمایه گذاری داخلی را با نگرانی و تهدید مواجه کرده و در نهایت علی رغم اینکه باز هم دولت موفق شد که تورم را در حد ۹ درصد و شاید کمتر نگه دارد و این افزایش نرخ ارز یک حرکت بسیار کوچکی در بحث رکود ایجاد کرد، ولی اثرات روانی اش در جامعه باعث شد که فرصت سرمایه گذاران را از برنامه ریزی و فعالان اقتصادی را از برنامه ریزی آتی شان سلب کند.
میزان:تاثیر این مسئله بر روی جذب سرمایه گذاری خارجی چقدر است؟
لاهوتی: مهمترین مسئله بحث جذب سرمایه گذاری خارجی است. کشور ما با توجه به رشدی که در برنامه ششم تعیین تکلیف شده و دستور داده شده رقم قابل توجهی است، اما سرمایه گذار خارجی در کشوری که در مدت سه چهار ماه نزدیک نوسان ارزش پول ملی اش را داشت برای سرمایه گذار که قصد آوردن سرمایه را دارند دچار تردید میشود که در نهایت باعث شکل گیری نگرانیهایی در این حوزه میشود.
میزان: با توجه به اینکه آمار یازده ماهه از سوی گمرک منتشر شده، تراز تجاری کشورمان در سال ۹۶ به چه صورت بوده است؟
لاهوتی: آمار یازده ماهه حکایت از بزرگتر شدن سهم تجارت خارجی کشور دارد که این خود جای تقدیر و تشکر از دولتمردان دارد که به هر حال توانستند شرایط را به نحوی پیش ببرند که تجارت خارجی ما و سهم تجارتی ایران از کیفیت جهانی بیشتر شود.
میزان: افزایش سهم تجارت خارجی ریشه در چه عواملی دارد؟
لاهوتی: این افزایش بر میگردد به افزایش واردات که حدود ۲۲ درصد بوده و خوشبختانه همینطور که ما در بخش قبلی اشاره کردیم که ارز یکسری تأثیرات منفی در سرمایه گذاری گذاشت، ولی دربحث افزایش صادارات تاثیرات خودش را نشان داد و علی رغم اینکه در ماه گذشته صادرات حدود منفی سه بود دراین ماه نسبت به ماه مشابه سال گذشته حدود مثبت ۵ درصد شده و اگر نسبت به ماه دی بخواهیم مقایسه کنیم ۵۳ درصد رشد داشته است.
این تاثیر پذیری صادرات از افزایش نرخ ارز است، البته این عامل هم کوتاه مدت است و بیشتر از سه تا چهار ماه این افزایشها ادامه نخواهد داشت چرا که قیمتهای مواد اولیه بر اساس نرخهای جدید در بازار به فروش میرسد که این عامل در نهایت تاثیر خود را میگذارد.
میزان: پیش بینی تان برای سال آینده چیست؟
لاهوتی: به هر حال در شرایط کنونی پیش بینی برای سال آینده را یک مقدار مشکل ساز میکند. دو موضوع درسال آینده میتواند در اقتصاد ما تاثیر گذار باشد، نکته اول رفتار و عملکرد کشورهای خارجی در مقابل ما در رابطه با برجام است که تاثیراتی در اقتصاد ما خصوصا دربحث جذب سرمایه گذاری خارجی و ارتباط با بانکها دارد و در بحث داخلی من فکر میکنم که دولت یازدهم موفق شد که ثبات را به بازار برگرداند که از نمونههای آن ثبات قوانین در این مدت بوده است.
میزان: در موضوع مشکلات رفع موانع چه اقداماتی صورت گرفت؟
لاهوتی: در بحث رفع موانع و قوانین به هر حال دولت، مجلس همه تلاش کردند که بتوانند به نوعی مشکلات تولید را حل کنند واین جدیت درهمه ارکان وجود دارد و امیدواریم این هدف را اجرایی کنیم.
میزان: به عنوان یک فعال حوزه تجارت پیشنهادتان برای اجرایی کردن اهداف از پیش تعیین شده، چیست؟
لاهوتی: رشد اقتصادی که پیش بینی ان ۴ درصد توسط بانک جهانی شده و با توجه به اینکه هدفگذاری رشد هشت درصدی صورت گرفته تلاش بیشتری برای اجرایی شدن میطلبد تا بتوانیم شرایط را به سمت هدفگذاری هایمان پیش ببریم و درمجموع پیشنهادم به دولت این است که، این دولت زمان ورود خود در دولت یازدهم مشکلات زیادی وجود داشت که خیلی از آن مشکلات همچنان گریبانگیر دولت است، ولی به هر حال دولت هم باید با پذیرش واقعیتهای اقتصادی سعی کند در حد امکان اجازه به تلاطمها در بازار ندهد، نابسامانیها را جلوگیری کند و ثبات را به بازار مجددا برگرداند.
میزان: چه سهمی از برنامه ریزیهای که برای سال ۹۶ صورت گرفته، محقق شد؟
لاهوتی: درخصوص صادرات هدف گذاریها برای رشد ۲۲ درصدی بوده که تاکنون ۶ درصد آن محقق شده که شاید تا پایان سال این رقم نزدیک به هفت یا هشت درصد برسد، بسته حمایتی که در بحث صادرات قرار بود محقق بشود نشد، ولی خوشبختانه برای سال آینده قرار است که از محل واردات کالای یک درصد به عنوان حمایت از صادرات دراختیار وزارت صنعت ومعدن و تجارت قرار بگیرد که بتواند صادرات را حمایت بکند؛ بنابراین برای سال آینده دیگه بحث این نیست که دولت بودجه اختصاص بدهد بلکه از محل واردات به وزارت صنعت معدن و تجارت پراخت خواهد شد و در حوزه حمایت از صادارت که به عنوان یک مقوله جدی به حساب میآید که اگر به آن توجه نشود افزایش صادرات را هم نخواهیم داشت لذا این حمایتها که یک بسته نسبتا جامع و کاملی است اگر با توجه به اعداد و ارقام پیش بینی شده در بودجه محقق شود میتوانیم این امید را داشته باشیم که سال آینده رشد صادراتمان متناسب با برنامه باشد.
گفتوگو از فاطمه افشاری