تحریم‌بازی اروپایی با برجام/ ۵۵ روز دیگر تا سرانجام پرابهام «توافق هسته‌ای»
هر چه به زمان موعود نزدیک‌تر می‌شویم کش‌و‌قوس‌ها در این رابطه بیشتر می‌شود؛ از جمله آنکه دیروز (جمعه ۲۵ اسفند) که یازدهمین نشست کمیسیون مشترک برجام در هتل کوبورگ وین با حضور نمایندگان ایران و ۱+۵ دایر بود، رویترز خبر داد که آلمان، فرانسه و انگلیس تحریم‌هایی جدید برای نگاه داشتن ترامپ در برجام ارائه کرده‌اند.
ادعای تازه رویترز
بنا به گزارش رویترز، تحریم‌های پیشنهادی این سه کشور اروپایی که به اعضای اتحادیه اروپا پیشنهاد شده، افراد دخیل در برنامه موشکی و فعالیت‌های ایران در سوریه را هدف خواهد گرفت.
در بخشی از سندی که دیروز رویترز منتشر کرد و مدعی انتساب آن به تروئیکای اروپایی شد، آمده است: «ما در روز‌های آتی فهرستی شامل افراد و موسسات (ایرانی) که بایستی با توجه به نقش‌های علناً مشخص‌شده‌شان تحریم شوند، توزیع خواهیم کرد».
بنا به ادعای رویترز ۳ کشور اروپایی گفته‌اند در حال انجام «مذاکراتی فشرده» با دولت ترامپ «برای دستیابی به تاییدیه‌ای ماندگار در خصوص حمایت آمریکا از برجام هستند».
ادعای رویترز به نقل از مقامات اروپایی در شرایطی است که سارا سندرز سخنگوی کاخ سفید دیروز اعلام کرد «در حال حاضر بیانیه‌ای در خصوص تحریم‌های جدید علیه ایران نداریم».
اروپایی‌ها بسته تحریمی جدید را نقض برجام نمی‌دانند!
البته آنطور که رویترز در گزارشش آورده، از منظر اروپایی‌ها تحریم‌های جدید که علیه ایران (برای اقناع ترامپ جهت ماندن در برجام) اعمال خواهد شد، ناقض برجام نخواهد بود چرا که مرتبط با مسائل هسته‌ای نیست و تجدید کننده تحریم‌های رفع شده نیز نیست؛ این در حالی است که مطابق با بند ۲۸ برجام «گروه ۱+۵ و ایران متعهد هستند که این برجام را با حسن نیت و در فضایی سازنده، برمبنای احترام متقابل اجرا نمایند و از هرگونه اقدام مغایر با نص، روح و نیت این برجام که اجرای موفقیت آمیز آن را مختل سازد، خودداری کنند».
هنوز دستگاه دیپلماسی کشورمان به سند منتشره در رویترز واکنش نشان نداده است.
دونالد ترامپ رئیس‌جمهور آمریکا روز جمعه ۴ اسفند طی سخنانی در جمع فعالان سیاسی محافظه‌کار این کشور، اعلام کرده بود که «چنانچه اصلاحات و تغییرات مدنظرش در برجام لحاظ نشود، دیگر امضای خود را پای این توافق‌نامه بین‌المللی نمی‌نشاند و در موعد بعدی، از تمدید تعلیق تحریم‌های ایران سرباز می‌زند».
شروط ۶گانه ترامپ
در همین رابطه، روزنامه واشنگتن پست، به نقل از یکی از مقامات کاخ سفید نوشت که اصلاحات مدنظر ترامپ برای تغییر برجام در ۶ حوزه خلاصه می‌شود: «لغو بند غروب برجام و مادام‌العمر بودن محدودیت‌های هسته‌ای ایران»؛ «ایجاد امکان بازرسی از تاسیسات نظامی ایران»؛ «تحدید اقتدار موشکی ایران»؛ «ادعا‌های حقوق بشری»؛ «موضوعات ادعایی درباره تهدید سایبری» و «فعالیت‌های اقتصادی سپاه».
ترامپ آخرین بار شامگاه جمعه ۲۲ دی، پیرامون برجام، اعلام موضع کرد. وی در این موضع‌گیری، پایبندی ایران به مفاد توافق هسته‌ای را تایید نکرد، اما اعلام کرد که برای آخرین بار تمدید تعلیق تحریم‌های هسته‌ای ایران را امضا می‌کند. بدین ترتیب آمریکا کماکان در برجام باقی ماند.
البته ترامپ در موعد قبل‌تر یعنی در تاریخ ۲۱ مهرماه هم که پرونده برجام را به کنگره حواله داد تهدید کرده بود دیگر تعلیق تحریم‌های هسته‌ای ایران را تمدید نخواهد کرد؛ اما همگان دیدند که او در تاریخ ۲۲ دی، این کار را مجددا انجام داد تا مشخص شود لاف و گزاف‌های رئیس‌جمهور سبک مغز آمریکا پشیزی ارزش ندارد.
البته اعلام موضع برجامی ترامپ در شامگاه جمعه ۲۲ دی، یک تفاوت عمده داشت و آن این بود که رئیس‌جمهور آمریکا در این اعلام موضع خود، برای نشان دادن جدیتش در تغییر برجام، از اروپایی‌ها خواست تا در مدت ۱۲۰ روز آینده برای ایجاد یک توافق مکمل همکاری کنند، وگرنه دولت آمریکا از برجام خارج خواهد شد.
۱۲۰ روزی که زمان دقیق فرا رسیدنش، ۲۱ اردیبهشت ۹۷ برابر با ۱۱ می ۲۰۱۸، خواهد بود.
بازنمایی ترفند «پلیس خوب» و «پلیس بد»
کشاندن پای اروپایی‌ها نیز در بازی برجامی ترامپ، پر ابهام است. به نظر می‌رسد که ترامپ و تیم مشاورانش هیچ قصدی برای تخریب و از بین بردن برجام ندارند، بلکه صرفا می‌خواهند امتیازات خود در دنباله این توافق را افزایش دهند و در این میان، بین آن‌ها و متحدان آنسوی آتلانتیک‌شان، یعنی اروپایی‌ها یک تقسیم کار صورت گرفته است و قضیه همان بازنمایی بازی «پلیس خوب» و «پلیس بد» است که پیش از انعقاد برجام در چند مورد از سوی طرف مقابل ایران یعنی اعضای ۱+۵ مشاهده شد.
کارگروه آمریکایی- اروپایی تغییر برجام
دوم بهمن ماه بود که «رکس تیلرسون» وزیر خارجه سابق آمریکا، در جریان سفرش به لندن و دیدار با مقامات انگلیسی، از توافق میان اروپا و آمریکا برای تشکیل کارگروهی جهت «ایجاد تغییر در برجام» سخن گفت.
البته کنگره آمریکا و مقامات اتحادیه اروپایی از اواسط اکتبر ۲۰۱۷ (مهر ۱۳۹۶) رایزنی‌های مستمری را برای آنچه که «ترمیم برجام» می‌خوانند آغاز کردند و از همان زمان تاکنون اینگونه تبلیغ کرده‌اند که رایزنی‌های آن‌ها مانع از فروپاشی برجام بدست ترامپ شده است. این موضوع بازنمایی همان ترفند معروف «پلیس خوب و پلیس بد» است که غربی‌ها در بزنگاه‌هایی، چون مذاکرات هسته‌ای برای گرفتن امتیاز بیشتر از ایران بکار می‌بستند.
باید منتظر ماند و دید که در ظرف ۵۵ روز آینده چه سرنوشتی در انتظار برجام خواهد بود؛ آنطور که از شواهد و قرائن برمی‌آید، آمریکایی‌ها در قبال تغییر برجام مطابق با میل خود نه تنها در انزوا نیستند بلکه با اروپایی‌ها در حال کار مشترک‌اند.