ترامپ فروش نفت ایران را هدف گرفته است / «طلای سیاه ایران» در برزخ برجامی

به گزارش خبرنگار گروه سیاسی ، دونالد ترامپ رئیس جمهور آمریکا روز پنجشنبه ۱۶ نوامبر ۲۰۱۷ (۲۵ آبان ۹۶) در اطلاعیه‌ای اعلام کرد که «میزان عرضه نفت و فرآورده‌های نفتی از کشور‌هایی غیر از ایران به اندازه‌ای هست که بتوان حجم خریداری نفت و محصولات نفتی از ایران توسط موسسات مالی خارجی یا به واسطه آن‌ها را به نحو محسوس کاهش داد».

ترامپ اگر چه در این بیانیه، الزامی برای کاهش میزان خرید محصولات فرآورده‌های نفتی ایران مطرح نکرد، اما هیچ اشاره‌ای هم به تعهدات واشنگتن برای عدم تلاش در زمینه کاهش فروش نفت ایران نکرد.

بند ۲۱ برجام
طبق بند ۲۱ برجام، دولت آمریکا موظف است از تلاش‌ها برای کاهش فروش نفت ایران، شامل محدودیت‌ها بر مقدار فروش نفت خام ایران و کشور‌هایی که می‌توانند نفت خام ایران را بخرند جلوگیری کرده و اجرای تحریم‌ها در زمینه «خرید، تحصیل، فروش، حمل و نقل یا بازاریابی نفت، فرآورده‌های پتروشیمی و گاز طبیعی از ایران» را متوقف کند.

از برآیند بیانیه ۱۶ نوامبر ترامپ چنین برمی‌آمد که رئیس‌جمهور آمریکا در راستای اقدامات خود در بلااثر کردن منافع برجامی ایران، این‌بار فروش نفت کشورمان را هدف گرفته است. اقدامی که حتی اگر ضمانت اجرایی هم نداشت، اما اثرات روانی خود را در همان مقطع در میان خریداران اروپایی و آسیای شرقی نفت ایران گذاشت.

پیش بینی دانشگاه آمریکایی از کاهش فروش نفت ایران
دانشگاه کلمبیا در گزارشی پیش بینی کرد در صورت اعمال مجدد تحریم‌های نفتی ایران، در سال نخست روزانه ۴۰۰ تا ۵۰۰ هزار بشکه از صادرات نفت ایران کم می‌شود.

بدون تردید، بازیابی جایگاه ایران بعنوان یکی از صادرکنندگان بزرگ نفت دنیا، از دستاورد‌های مهم برجام بود؛ اما به نظر می‌رسد، دو موضوع، این دستاورد مهم را تهدید می‌کند. نخست تلاش های مخربانه ترامپ و دیگری قانونی تحریمی موسوم به «تی آر ای».

بند ۵۰۴ قانون تحریمی TRA
در شهریورماه سال 1391، آمریکا و اتحادیه اروپا، تحریم‌هایی موسوم به TRA یا «کاهش تهدید ایران» را علیه کشورمان وضع کردند.

در بند ۵۰۴ قانون تحریمی TRA ، چنین قید شده بود که کشور‌های خریدار نفت ایران باید از پرداخت پول آن به تهران خودداری کنند و آن پول را در بانک‌های خود بلوکه کنند. بدین ترتیب در همان شهریور سال ۹۱، وقتی بانک مرکزی و فروش نفت ایران از سوی آمریکا و اتحادیه اروپا مورد تحریم قرار گرفت، این تحریم‌ها به دلیل بسته شدن دسترسی بانک مرکزی به منابع خود در امارات متحده عربی و عدم امکان جابه‌جایی آن، اثر سریع گذاشت.

سوالی که مطرح است اینکه آیا در برجام، این بند ۵۰۴ قانون TRA لغو یا تعلیق شده است، یا خیر؟ برخی از کارشناسان در داخل معتقدند قانون تحریمی فوق الذکر حتی پس از برجام نیز منتفی نشده است. استناد این افراد به اظهارات برخی مسئولان دولتی است که در عین حال که از افزایش فروش نفت ایران در بازارهای جهانی خبر می‌دهند اما بعضا از نبود ارز کافی نیز برای کنترل بازار سخن می‌گویند.