تبعیت از هوای نفس مهمترین عامل درونی از عوامل انحراف است
این کارشناس علوم قرآنی به تقسیم بندی عوامل انحراف پرداخت و اظهار کرد: تبعیت از هوای نفس مهمترین عامل درونی از عوامل انحراف است. در عوامل بیرونی نیز دوست به عنوان عامل انحراف محسوب می شود؛ یعنی شما با شخصی که نفعتان در آن نیست، دوست می شوید و رفاقت می کنید؛ در حالی که نمی دانید خیر شما در چیست.
حجت الاسلام والمسلمین وحیدی ادامه داد: در روز قیامت انسان حسرت می خورد و می گوید: "يَا وَيْلَتَىٰ لَيْتَنِي لَمْ أَتَّخِذْ فُلَانًا خَلِيلًا". "ای کاش من فلانی را دوست خود انتخاب نکرده بودم به این دلیل که بنا بر عبارت "َقَدْ أَضَلَّنِي عَنِ الذِّكْرِ بَعْدَ إِذْ جاءَ" از وقتی با او رفیق شدم من را از یاد خدا دور کرد.
وی درباره شیطان به عنوان عامل دیگر انحراف بیان کرد: یکی دیگر از عوامل انحراف، شیطان و ابلیس است. در آیات قرآن کریم آمده است: "إِنَّ الشَّيْطانَ لَکُمْ عَدُوٌّ فَاتَّخِذُوهُ عَدُوًّا". "شیطان دشمن شماست" و در بعضی آیات می فرماید: "دشمن آشکار شماست حالا که دشمن آشکار شماست او را به عنوان دشمن بنگارید و معامله دشمنی با وی انجام دهید".
این کارشناس علوم قرآنی به عامل مهم دیگری که مرسوم است اشاره و توضیح داد: علاوه بر این موارد؛ تبعیت از آباء و اجداد است که به نوعی تبعیت از آداب و رسوم و تبعیت از خرافات محسوب می شود. در آیات قرآن آمده است: "در روز قیامت پرسش می شود چرا بت می پرستیدید؟" پاسخ می دادند: "آباء و اجداد ما بت پرست بودند که ما نیز بت پرست شدیم". این یعنی تبعیت جاهلانه از گذشتگان بسیار وجود دارد که در نتیجه چنین تبعیتی خداوند در قرآن به آن اشاره می کند. تقلید کورکورانه یکی دیگر از عوامل انحراف انسان است که ان شاءالله خداوند ما را از همه این عوامل دور بگرداند.