روح و قلب پاک
شعرا/ 87-89
نکته:
روح پاک، روحی است که از وابستگی به دنیا و آلودگی به شرک، کفر، نفاق، تکبر و همه امراض قلبی پاک باشد و چون خداوند درباره منافقان می‌فرماید: «فی قلوبهم مرض» پس قلب سلیم، قلب مؤمن است.
در حدیث می‌خوانیم: قلب سلیم، قلبی است که در آن شرک نباشد.
پیامبر اکرم (ص) در نمازش این دعا را می‌خواند: «اللهم لا تخزنی یوم القیامة» پروردگارا! مرا در قیامت خوار و رسوا مکن.
سؤال: در روایات می‌خوانیم: انفاق مال و صدقه جاریه و اولاد صالحی که برای والدین دعا کنند، برای قیامت انسان مفید هستند، پس رابطه آیه «لاینفع مال و لابنون» با این روایات چیست؟
پاسخ: مراد این آیه، مال و فرزندی است که در خط الهی قرار نگیرند.
بنابراین دنیا مانند کلیدی است که با حرکتی درب را قفل و با حرکت دیگری درب را باز می‌کند. مال حلال در دست افراد صالح، سبب قرب و در دست ناهلان سبب گناه می‌شود.
مال را کز بهر دین باشی حَمول نعم مال صالح گفت آن رسول
چیست دنیا از خدا غافل شدن نی قُماش و نقره و فرزند و زن
آب در کشتی هلاک کشتی است آب در بیرون کشتی، پشتی است
از این آیه می‌آموزیم و درس می‌گیریم که:
1- بندو بست‌های دنیوی در قیامت بی‌اثر است و جز قلب پاک، هیچ چیز کارایی ندارد. «خطیئتی یوم الدّین... قلب سلیم»
2- بیم و امید باید در کنار هم باشند. «اَطمع أن یَغفر لی- لاتُخزنی یوم یبعثون»
3- انسان در هر مرحله‌ای که باشد نباید از قیامت غافل باشد. «لا تُخزنی...»
4- در قیامت، دیگران نیز از عیوب ما آگاه می‌شوند. «لاتُخزنی» زیرا رسوایی در جایی است که دیگران از خصوصیات رفتار و افکار ما آگاه شوند.
5- خواری و رسوایی، از سخت‌ترین حالات در قیامت است. «لاتُخزنی» حضرت ابراهیم (ع) از میان همه مشکلات روز قیامت، رسوا نشدن را مطرح می‌کند.
6- در قیامت، تحقیر و خواری و خزیان، بدتر از عذاب دوزخ است. «لاتُخزنی» در جای دیگر می‌خوانیم: «انّک مَن تُدخل النّار فقد اَخزیتَه»
7- بعضی چیزهایی که در دنیا ارزش است،در آخرت بی‌ارزش می‌شود. «لاینفع مال و لابنون» «مال» جله مسائل مادی و «بنون» (فرزندان) جلوه مسائل عاطفی است، یعنی در قیامت مال و فرزند و مقام و شهرت و مدرک و ... نجات‌بخش نیست.
الهی نور برهانم داده‌ای نار وجدانم هم بده.
منبع: کتاب دعا زبان راز و نیاز در قرآن "محمد موحدی نژاد"