ماهیت و ابعاد حقوقی کراس فیت

به گزارش گروه ورزشی ، کراس فیت و روش تمرینی رقابتی منحصر به فرد آن پدیده‌ای نسبتا جدید است که از حدود ۱۷ سال قبل به این سو محبوبیت زیادی در میان ورزشکاران سرتاسر جهان پیدا کرده است. در واقع، کراس فیت نوعی فلسفه تمرینی است که در سال ۲۰۰۰ توسط Greg Glassman و با هدف انجام دادن حرکات کاربردی و به عبارت بهتر کاربردی نمودن و رقابتی ساختن فیتنس ابداع گردید. کراس فیت ترکیبی از حرکات قدرتی، پلایومتریک، ژیمناستیک، وزنه برداری، پاورلیفتیگ و رشته‌های دیگر است و به مرور زمان شاخه‌های تخصصی مانند کراس فیت استقامتی، کراس فیت فوتبال، کراس فیت کودکان و ... در آن ایجاد شده است. امروزه CrossFit به عنوان شرکت صاحب امتیاز و یک برند ثبت شده علاوه بر برگزاری دوره‌های آموزشی و اعطای گواهینامه مربیگری به ورزشکاران، مجوز استفاده از نام خود به باشگاه‌ها در اقصی نقاط جهان را تحت شرایط خاصی اعطا نموده و با حمایت برند‌های ورزشی مثل Reebok مسابقه برگزار می‌کند. مسابقاتی که تحت حمایت ریباک (Reebok) برگزار می‌گردد شامل سه دسته‌ی آزاد، منطقه‌ای و Games می‌باشد. این تورنمنت‌های فیتنس نهایتا تعیین کننده‌ی عنوان Fittest man and woman on earth (فیت‌ترین مرد و زن جهان) هستند.

امروزه، به واسطه‌ی محبوبیت برنامه‌های تمرینی و با گسترش باشگاه‌های تحت لیسانس CrossFit در جهان، رقابت‌های کراس فیت متعددی از رقابت‌های سطح پایین آماتور گرفته تا رقابت‌های حرفه‌ای مانند Grid League برگزار می‌شوند. در برخی از این رقابت‌ها افراد چند روز و در برخی دیگر تیم‌ها در یک فصل که چند ماه به طول می‌انجامد با یکدیگر رقابت می‌نمایند. این مسابقات به رغم تفاوت‌هایی که دارند، از اصول کلی مشترکی که سال‌ها قبل توسط مبدع کراس فیت پایه گذاری گردید و مبانی رقابتی پایه گذاری شده توسط مسابقات کراس فیت ریباک تبعیت می‌نمایند.

سازماندهی و مدیریت رقابت‌ها با کیست؟

در واقع، تنظیم کننده‌ی رقابت‌ها خود شرکت کراس فیت می‌باشد. CrossFit دارای قوانین رقابت و ضد دوپینگ مخصوص به خود است. اجرای این قوانین و مقررات و ضمانت اجرای نقض آن‌ها فقط محدود به رقابت‌هایی است که تحت نظر CrossFit برگزار می‌شوند. بدین ترتیب اکثر رقابت‌های خارج از چارچوب مسابقات سه گانه‌ی Reebok CrossFit ضمانت‌های اجرایی فوق را ندارند. منصرف از موضوع شرمنده سازی عمومی، نقض قوانین CrosssFit تاثیر مستقیمی بر شرکت نمودن ورزشکار در رقابت‌های دیگری که تحت پوشش فیتنس رقابتی هستند نخواهد داشت. همچنین، هر یک از این رقابت ها، خواه یک لیگ رقابتی با فصلی چند هفته‌ای و یا رویدادی یکباره مسئول اداره نمودن خود هستند. یعنی لازم است تا قوانین و مقررات و استاندارد‌های خود را تدوین نموده و به مورد اجرا بگذارند.

کراس فیت به عنوان یک برند

در حال حاضر از نقطه نظر حقوقی کراس فیت نام یک رشته ورزشی نیست و به اذعان شرکت CrossFit که مقر اصلی آن در کالیفرنیا می‌باشد نام یک برند است. CrossFit به دنبال مدیریت گسترده‌ی ورزش فیتنس رقابتی در جهان نیست، چرا که بیش از هر چیز حفاظت از برند کراس فیت و تجاری سازی آن برای این شرکت اهمیت دارد. در واقع، اگر عنوان کراس فیت عمومی شود، CrossFit که اکنون از طریق اعطای مجوز و زیرمجموعه سازی باشگاه‌ها سود هنگفتی می‌برد متضرر خواهد شد. این اشتیاق CrossFit به حفاظت از برند در بخش حقوقی ژورنال CrossFit و مقالاتی که در خصوص دعاوی حقوقی موفق این شرکت برای حفاظت از برند خود اقامه شده اند قابل ملاحظه است.

بسیاری از دعاوی مذکور علیه تولید کنندگان محصولاتی بوده است که از اصطلاح CrossFit برای فروش و بازاریابی خود بدون مجوز شرکت CrossFit استفاده نموده اند. استدلال این شرکت‌ها عمدتا این بوده است که اصطلاح کراس فیت اصطلاحی عام است که بیانگر سبک فعالیت یا تمرینی است که هر کس می‌تواند آن را انجام بدهد. لذا، اصطلاح کراس فیت نمی‌تواند اصطلاحی حفاظت شده باشد، همانطور که بیس بال یا هاکی نمی‌توانند.

با این حال، همانطور که گفته شد، CrossFit معتقد است این اصطلاح یک نام برند و دارای سرقفلی است. این شرکت در مقام استدلال، خود را با برند کوکاکولا مقایسه نموده و معتقد است شرکت‌های زیادی نوشابه تولید می‌کنند، اما تنها یک Coke وجود دارد. دادگاه‌ها نیز عمدتا با این استدلال CrossFit موافق هستند. بدین ترتیب، نام کراس فیت برای مخاطب به منزله‌ی منشاء خاص یک محصول خاص است و CrossFit همواره از این نام حفاظت می‌نماید.

پس به طور خلاصه باید گفت: این فعالیت ورزشی به صورت موردی و از رقابتی به رقابت دیگر تنظیم می‌شود. برای ورزشکاران این بدان معناست که آن‌ها تابع قوانین و مقررات مختلف هستند و باید خود را با استاندارد‌های هر مسابقه هماهنگ نمایند. همچنین محرومیت ناشی از نقض مقررات یک مسابقه بر مسابقه دیگر تاثیر نخواهد گذاشت.

سوال دیگری که وجود دارد آن است که آیا لازم نیست یک نهاد بین المللی (مانند یک فدراسیون) به مانند سایر ورزش‌ها اداره‌ی این ورزش را بر عهده بگیرد؟ وجود چنین نهادی می‌تواند باعث شفافیت بیشتر و سهولت آگاهی ورزشکاران و برگزارکنندگان مسابقات از قوانین و مقررات این فعالیت ورزشی در سرتاسر جهان گردد. همچنین تاسیس این سازمان بین المللی می‌تواند موقعیت انحصاری شرکت CrossFit را به عنوان مرجع رسمی و انحصاری این فعالیت ورزشی در جهان از بین ببرد. به هر حال، با رشد و توسعه‌ی کراس فیت در جهان و جذب تعداد رو به فزونی علاقه‌مندان و ورزشکاران به این فعالیت ورزشی، نیاز به ایجاد یک سازمان جهانی برای مدیریت نیاز‌های موجود در این فعالیت ورزشی هرچه بیشتر آشکار می‌شود.

دکتر مهرداد محمدی
مسئول کمیته انضباطی کمیته کراس فیت ایران