سفری به استان خراسان جنوبی +معرفی جاذبه های گردشگری و دیدنی

به گزارش گروه فضای مجازی ، استان خراسان جنوبی با مرکزیت بیرجند در شرق ایران واقع شده است.

خراسان جنوبی شامل محدوده‌ای از خراسان بزرگ است که در سال های گذشته به قهستان معروف بوده است.

شهرهای مهم ایالت قهستان، تون ( فردوس امروزی) و قائن بوده‌اند.

جالب است بدانید؛ مارکوپولو نیز در سفرنامه خود، از این منطقه با نام تونوکاین (تون و قاین) یاد کرده‌است.

در سده‌های اخیر و به ویژه از دوران قاجار، دو شهر فردوس و قائن به دلیل حوادث طبیعی مختلف به تدریج موقعیت جمعیتی خود را از دست داده و بیرجند مرکزیت و اهمیت بیشتری یافت.

در زمان تأسیس این استان شامل سه شهرستان بیرجند، نهبندان و سربیشه بود که قاین در ابتدای تأسیس استان حاضر به پیوستن به خراسان جنوبی نشد و در محدوده خراسان رضوی باقی ماند اما در سال ۱۳۸۳ و پس از تقسیم استان خراسان مباحثی در مورد الحاق قاین به خراسان جنوبی مطرح گردید و در نهایت در اواخر همان سال ۸۳ شهرستان قاین به استان خراسان جنوبی الحاق گردید.

فردوس که در قضیه تقسیم خراسان بیشترین آسیب را دید نیز حاضر به پیوستن به استانی با مرکزیت بیرجند نشد. در چند راهپیمایی اعتراض آمیز که منجر به کشته و زخمی شدن چند شهروند فردوسی قبل از تقسیم خراسان شد مردم این شهرستان نشان دادند که در تقسیم استان خراسان سهم بیشتری خواهان هستند، اگر چه نتیجه‌ای برای مردم در برنداشت.

در سال ۱۳۸۷ بخش بشرویه شهرستان فردوس هم در جواب قبول الحاق به خراسان جنوبی توانست ارتقاء پیدا کند و هشتمین شهرستان استان تأسیس شد.

در سال ۱۳۹۱ و در روزهای پایانی این سال طبس از استان یزد جدا و به خراسان جنوبی پیوست. این پیوستن واکنش‌هایی همچون امضای طومار را در پی داشت. همچنین فرمانداری این شهر نیز به فرمانداری ویژه و معاونت استانداری ارتقاء یافت.

در اردیبهشت ۱۳۹۱ نهمین و دهمین شهرستان‌ها تأسیس گشتند. بخش زیر کوه قاین همراه با بخش زهان قاین و تبدیل دهستان شاسکوه این شهرستان به بخش با سه بخش به شهرستان زیر کوه ارتقاء یافت و حاجی‌آباد زیرکوه پس از حاجی‌آباد هرمزگان و حاجی‌آباد فارس (زرین دشت) سومین حاجی‌آباد کشور شد که به خود فرماندار می‌بیند.

بخش خوسف بیرجند هم پس از تبدیل دهستان جلگه ماژان به بخش به شهرستان ارتقاء یافت و و با دو بخش مرکزی و جلگه ماژان به جمع شهرستان‌های کشور پیوست.

جاذبه های گردشگری استان خراسان جنوبی :

استان خراسان جنوبی، در مسیر محورهای ارتباطی استان‌های جنوبی ایران با مشهد قرار دارد. محور اصلی ارتباطی استان‌های یزد، اصفهان، فارس و بوشهر به مشهد، از طبس و فردوس می‌گذرد (جاده ۶۸ تا دیهوک و سپس ادامه مسیر به سمت مشهد از طریق جاده ۹۱.)
همچنین محور اصلی ارتباطی استان‌های کرمان و هرمزگان، از دیهوک و فردوس می‌گذرد (جاده ۹۱). محور ارتباطی استان سیستان و بلوچستان به مشهد نیز از شهرهای نهبندان، سربیشه، بیرجند و قائن عبور می‌کند (جاده ۹۵). یکی از قدیمی‌ترین جاذبه‌های گردشگری ثبت شده در استان خراسان جنوبی سنگ نگاره کال جنگال در ۵ کیلومتری جنوب شهر خوسف و متعلق به دوره اشکانی است که در بررسی‌های جدید ۱۴ سنگ نگاره در نزدیکی آن شناسایی شده‌است.

دیگر جاذبه‌های گردشگری استان عبارت اند از:

حرم مطهر حسین بن موسی الکاظم (ع) طبس، آرامگاه حکیم نزاری، ارگ کلاه فرنگی، بند دره، سنگ سوراخ فردوس، کویر پلوند، بند عمرشاه، منزل مستوفی (بشرویه)، قلعه تاریخی دختر (بشرویه)، عمارت اکبریه (میراث جهانی یونسکو)، قلعه بیرجند، کنسولگری انگلیس (باغ منظریه)، مدرسه شوکتیه، مدرسه معصومیهف مسجد میان ده (بشرویه)، مجموعه آسیاب‌های آبی (بشرویه)، مصلی بیرجند، یخدان رحیم آباد، آرامگاه ابن حسام خوسفی، باغ گلشن، طاق زارهای کویر سه قلعه، امامزاده محمد بن اصغر هوگند (بشرویه)، روستای چنشت
(سربیشه)، روستای خراشاد (بیرجند)، باغ شوکت‌آباد (بیرجند)، غار خونیک، غار فارس، قلعه فورگ، کوچ

ماخونیک، مجموعه تاریخی کوشک فردوس، مدرسه علمیه علیا فردوس، مدرسه علمیه حبیبیه فردوس، مسجد جامع تون (فردوس)، حوض انبارسیدی فردوس، مسجدسیدی فردوس، قنات بلده فردوس، کوه قلعه فردوس، قلعه حسن‌آباد فردوس، باغستان علیا فردوس، آبگرم معدنی فردوس، آرامگاه میر تونی، مصعبی، مسجد جامع قائن، آرامگاه بزرگمهر قائنی (قائن)، مسجد جامع افین (زیرکوه)، قلعه کوه قاین، رباط زردان (زیرکوه)، قلعه کوه زردان (زیرکوه)، آبگرم مرتضی علی (شهرستان طبس)، ارگ حکومتی طبس (شهرستان طبس)، سد تاریخی کریت (شهرستان طبس)

اسامی شهرستان های استان خراسان جنوبی:

شهرستان بیرجند

شهرستان فردوس

شهرستان طبس

شهرستان قائنات

شهرستان نهبندان

شهرستان سربیشه

شهرستان درمیان

شهرستان سرایان

شهرستان بشرویه

شهرستان زیرکوه

شهرستان خوسف

معرفی برخی از شهرستان های استان خراسان جنوبی:

شهر بیرجند

ناحیه‌ای که بیرجند جزء کوچکی از آن را تشکیل می دهد، قهستان نام داشته است.
این ناحیه از یک سو به دلیل کوهستانی بودن، پناهگاه نهضت هایی نظیر اسماعیلیان بوده است، از سوی دیگر، به سبب خشکی اقلیمی و وجود بیابان‌هایی که به آب وهوای شبه جزیره عربستان شباهت دارد، مورد توجه اعرابی که از جور خلفای عباسی و حاکمان وقت می‌گریخته اند، قرار داشته است و این گریختگان به این منطقه پناه می‌آوردند.

در اسطوره‌های تاریخی، بنای قهستان را به سام بن نریمان نسبت می دهند و آن را بخشی از قلمرو فریدون، پنجمین پادشاه پیشدادی می‌دانند.

این شهر در حال حاضر، یکی از شهرهای مهم جنوب خراسان و یک از مراکز عمده تجاری و اقتصادی است. امامزاده زیدبن‌موسی یکی از اماکن دیدنی و زیارتی این شهر است.

مراکز دیدنی شهر بیرجند:

تخت سردار، سنگ نگاره لاخ مزار، سنگ نگاره و نقش کال جنگال، قلعه فورک، مدرسه شوکتیه، قلعه شاه دژ، قلعه کهنه و تپه صیادان، قلعه نیه، مزار پر سر، مزار پیرحاجیان، مزار یا قدمگاه، ماهنگ، مسجد جامع چهار درخت، مسجد گلستان، باغ شوکت‌آباد

شهر قاینات

مارکوپولو در سفرنامه خود از این شهر به نام تونوکاین نام برده است که این نام ازنام دو شهر بزرگ آن ایالت ـ قهستان ـ که تون و قاین باشد، گرفته شده است. همچنین درسال 444 هـ. ق ناصرخسرو قبادیانی از این شهر دیدن کرده و از استحکامات شهر و مسجد جمعه آن یاد کرده است.

ایالت قهستان، همزمان با ورود اعراب به ایران، پناهگاه زرتشتیانی بود که به آن پناه آورده بودند. حمدالله مستوفی، در قرن هشتم هجری از مرکزیت قاین نسبت به آبادی های دیگر قهستان، و همچنین از فراوانی زعفران و میوه آن گزارش داده است. یکی از مهمترین آثار تاریخ قاین، مسجد جامع است که از بناهای قرن هشتم هجری می باشد.

مراکز دیدنی:

آرامگاه بوذرجمهر، آرامگاه شیخ ابوالمفاخر، مسجدجامع قاین

شهر سربیشه

در کتابهای تاریخی بهارستان، نزهه القلوب و معجم البلدان از سربیشه و مؤمن آباد و نهارجان اسم برده شده است و مساجد و آثار کهن شهر مورد توجه سیاحان قرار گرفته است.

در وجه تسمیه سربیشه گفته شده است چون زمین قسمت جنوبی شهر آبخیز و سرسبز بوده و شهردر مدخل این محل قرار داشته است به آن سربیشه گفته اند. در اقوال دیگر نیز گفته شده از قبیل سربیشه که بدلیل سردی هوا به این نام معروف بوده و به مرور زمان حرف (د) حذف گردیده است.

سربیشه از پیشینه تاریخی بسیار غنی برخوردار بوده و به‌همین دلیل، در گوشه و کنار شهرستان آثار تاریخی و دیدنی متنوعی به چشم می خورد.

مراکز دیدنی:

مزار بی‌بی زینب خاتون، مزار سید حامد علوی، چشمه آبگرم گندکان، مسجد پخت، مسجد گنجی، منزل یاوری، چشمه آبترش

شهر سرایان

سرایان در160 کیلومتری شمال غربی شهرستان بیرجند در استان خراسان جنوبی قرار دارد و مشتمل بر سه دهستان (آیَسک ـ سه قلعه ـ مصعبی) می‌باشد. وسعت این بخش 9318 کیلومتر مربع بوده و از نظر طبیعی به دو منطقه کوهستانی وکویری قابل تقسیم می‌شود و جمعیت این شهرستان بالغ بر 50038 نفر می باشد.

مراکز دیدنی:

مناطق ییلاقی و سرسبز دره مصعبی، مناطق ییلاقی آمین و بوسی و خاور علیا و سفلی، دره سبز رود کریمو، غار اژدها‌‌ و بتون در روستای چرمه، قلعه‌های قدیمی سه قلعه، پیراباذر، قلعه قلاع، امامزاده سلطان کریمشاه، امامزاده سلطان ابوالقاسم، امامزاده شاهزاده افضل، امامزاده مصیب، امامزاده تورانشاه، کاروانسرای سرایان

نهبندان‌

ناحیه‌ای است‌کویری، خشک و کم آب. اهمیت این منطقه‌ پیش‌ از‌ اسلام بسیار بیش‌تر بوده است‌ چرا که این منطقه‌ در مسیر بندرعباس به خراسان قرار داشته و‌ از ‌این باب موقعیتی سوق‌الجیشی داشته است.

جمعیت شهرستان نهبندان در سرشماری عمومی نفوس و مسکن سال 1375 هـ. ش، 43.065 نفر بوده است که از این شمار 21.698 نفر مرد و 21.367 نفر زن بوده اند. مردم نهبندان ایرانی و‌ آریایی نژادند و با گویش محلی و نزدیک به خراسانی سخن می‌گویند.

لهجه آن‌ها به گویش سیستانی نیز نزدیک است و بعضی از آن‌ها به سیستانی سخن می‌گویند. همه نهبندانی ها پیرو مذهب شیعه جعفری هستند. مردم نهبندان سخت‌کوش، مهربان، ساده، آزاده، پاک‌اندیش و مهمان نوازند.

مهم‌ترین هنردستی مردم این ناحیه، قالیچه بافی است. مردم منطقه با تولید ‌قالیچه‌هایی با طرح‌های بلوچی، ترکمنی، و نقش های گلدانی، مددخانی و محلی، درآمد عمومی را افزایش می‌دهند و برخی از این صنایع نیز به خارج صادر می‌شود.