افشای نقش آمریکایی‌ها برای بازگرداندن شاه به تاج و تخت
در یکی از این اسناد سری می خوانیم:
سرّی (در ۳۱ دسامبر سال ۱۹۸۲ از زمره اسناد طبقه بندی شده خارج می شود). اصل سند متعلق به سال ۱۹۷۴ است
سیر تحول در ایران
تاریخ احساس حقارت؛
بعد از استقرار صفویه و کشورگشایی نادر شاه ایران به یک دوره انحطاط رو آورد، که تا دهه اخیر از این وضع کاملاً خارج نشد. نیروهای خارجی در عرض این کشور رژه رفتند و مقامات خارجی تصمیمات دولتی را تعیین می کردند و می گرفتند. قسمتهای بزرگی از خاک ایران از دست رفت. گروههای قومی به وسیله نیروهای خارجی ملعبه قرار گرفتند و کشور به منطقه های تحت نفوذ تقسیم شد ... عکس‌العمل این تحقیرها غیرقابل اجتناب بود. جنبش ملی نضج گرفت و موقعیت ممتاز و مخصوص شرکت نفت ایران و انگلیس را به عنوان سمبلی از استثمار ایران به وسیله بیگانگان هدف قرار داد.
جبهه ملی که شدیداً تحت نفوذ کمونیست ها بود با شاه بر سر کنترل دولت و قوای نظامی به مبارزه برخاست و تقریباً پیروزشد. شاه دوباره به کمک آمریکا به تاج وتخت برگشت. بالاخره قدرت سیاسی خود را اعمال کرده و قدرت چپی‌ها را با ارتش آموزش دیده آمریکاییش و نیروهای امنیتی درهم شکست، اما خاطره هایی که به جای مانده بود بسیار تلخ بود. کنترل صنعت نفت جهانی توسط غرب بعد از ملی شدن نفت در سال ۱۹۵۱ ایران را تقریباً ورشکسته کرد و بقاء شاه متکی به پشتیبانی خارجی و استقلال و تمامیت ارضی آن منوط به حضور افراد آمریکایی و موافقتنامه‌های امنیتی بود.
با پذیرش اینکه احتیاج موقتی به کمک های نظامی و اقتصادی برای ساختن ایران خودکفا مورد نیاز است شاه در جستجوی راهی برای متمرکز کردن قدرتش بود تا راههایی برای آزادی ایران از وابستگی به خارج پیدا کند. این نقطه برگشت در اوایل سال ۱۹۶۰ (۱۳۴۱ شمسی) جامه عمل بخود پوشاند. پس از نابود کردن چپی ها شاه دست راستی ها را با اصلاحات ارضی و مدرنیزه کردن اجتماعی به مبارزه طلبید و با یک درگیری خونین در سال ۱۹۶۳ (۱۳۴۲ شمسی) پیروز شد...»
منبع: مشرق
: انتشار مطالب و اخبار تحلیلی سایر رسانه های داخلی و خارجی لزوماً به معنای تایید محتوای آن نیست و صرفاً جهت اطلاع کاربران از فضای رسانه ای منتشر می شود.