تشریح فعالیت‌های دستگاه قضا در حوزه قرآنی/ آموزش آنلاین و تلفنی با مخاطب هزار نفری/ توجه به مفاهیم در دستور کار/ اجرای موفقیت آمیز طرح قرآن در خانه/ شناسایی نیاز مخاطب و انجام آموزش‌های متناسب
به گزارش خبرنگار گروه حقوقی و قضایی ، مسأله فرهنگ در یک جامعه یک مسأله حیاتی است. فرهنگ به معنای یک چیز زیاد و تجملاتی برای جامعه نیست؛ فرهنگ، اساس است. اگر فرهنگ در یک جامعه، به معنای درست کلمه، فرهنگ صحیح باشد با هر تلقی که انسان از فرهنگ صحیح دارد؛ طبعاً به نظر ما فرهنگ صحیح، آن فرهنگی است که با مبانی اسلامی و منطق و عقل و خرد، همسان و همگام باشد، آن جامعه به سمت رشد اقتصادی و رفاه و آزادی و این چیز‌ها هم حرکت خواهد کرد؛ یعنی این فرهنگ خوب، زمینه خواهد شد که جامعه، ثروتمند هم بشود، عالم هم بشود، از لحاظ سیاسی هم قدرت پیدا کند، از لحاظ آزادی و آزادمنشی هم به آرزو‌ها و اهداف خودش برسد. (بیانات رهبر معظم انقلاب اسلامی در دیدار اعضای شورای عالی انقلاب فرهنگی ۱۵/۱۰/۱۳۷۷)
تاكيدات مقام معظم رهبري در رابطه با مسئله فرهنگ توجه به آن را در دستگاه هاي مختلف را مي طلبد و در اين ميان در دستگاه قضایی هم به تبع اهمیت موضوع معاونتی ویژه با عنوان معاونت فرهنگی ایجاد شده است که به صورت تخصصی مباحث فرهنگی را دنبال می‌کند.
یکی از اقداماتی که در این معاونت به صورت منسجم در حال پیگیری است موضوعی است که قرآن در محوریت آن قرار دارد. برگزاری مسابقات در سطوح مختلف کشور از جمله مسابقات روخوانی، تجوید و مسابقات در معنا و مفهوم قرآن از جمله این اقدامات است.
حجت‌الاسلام و المسلمین معصومی معاون فرهنگ دینی و سازمانی معاونت فرهنگی قوه قضاییه در گفت‌وگو با خبرنگار گروه حقوقی و قضایی به اقدامات این معاونت با محوریت قرآن اشاره کرده و می‌گوید: وقتی صحبت از فرهنگ می‌کنیم بخش مهمی از منابع فرهنگی دین است و منبع اصلی دین هم قرآن و عترت است؛ بنابراین در این موضوع بحث قرآن، روایات، احکام، مباحث اخلاقی و امثال آن را داریم که این موضوعات همگی در مباحث دینی جای می‌گیرد.
اجرای یک طرح منسجم و جامع با محوریت قرآن کریم
معاون فرهنگ دینی و سازمانی معاونت فرهنگی قوه قضاییه خاطرنشان کرد: با توجه به اینکه ۵ سال از فعالیت‌های قرآنی در قوه قضاییه می‌گذرد ما برای این فعالیت‌ها یک طرح جامع را تهیه و اجرایی کرده‌ایم و به جای اینکه هر سال یک طرح را مجزا و پراکنده اجرا نماییم یک طرح جامع را آماده کرده و آن را به عنوان یک دستور العمل کلی برای همه سال‌ها در اختیار مخاطبین قرارداده و اجرایی کنیم.
وی با بیان اینکه برای تدوین این طرح ابتدا کار تحقیقاتی جامعی را شروع کردیم، افزود: با استفاده از کارشناسان مختلف یک طرح جامع تهیه شد که در این طرح مباحث آموزشی، پژوهشی، تبلیغی و ترویجی و بحث مسابقات سراسری وجود دارد.
آموزش قرآن برای اولین بار در دستگاه قضایی
این مقام مسئول با بیان اینکه در سال گذشته در قوه قضاییه برای اولین بار آموزش قرآن را در کل کشور کلید زدیم، بیان داشت: البته قبلا این کار انجام شده بود؛ اما پراکنده و غیر منسجم بود و در سال گذشته این کار سازمان یافته با دستورالعمل مشخص انجام شد.
حجت‌الاسلام و المسلمین معصومی اظهار کرد: در بخش آموزش‌های قرآنی، تمام رشته‌هایی که به عنوان آموزش قرآنی می‌توان توجه کرد را در دستورالعمل داشته و اکنون آموزش حضوری را در دستور کار داریم.
آموزش آنلاین و تلفنی با مخاطب هزار نفری
معاون فرهنگ دینی و سازمانی معاونت فرهنگی قوه قضاییه با بیان اینکه آموزش‌های آنلاین، مجازی، حتی تلفنی قرآن کریم هم اکنون فعال است، تصریح کرد: مثلا در بحث آموزش آنلاین در سال گذشته چیزی حدود ۶۰۰ نفر را آموزش داده و همچنین در سال گذشته در بخش آموزش‌های تلفنی هم حدود ۵۵۰ نفر را آموزش دادیم. البته این کار توسط یک موسسه آموزش قرآنی طرف قرارداد با معاونت فرهنگی انجام گرفته است.
حجت‌الاسلام و المسلمین معصومی با اشاره به اینکه اجرا از مؤسسه و نظارت، ارزیابی و برگزاری آزمون از ما بوده، حتی برای این مخاطبان هم گواهی صادر شده است، گفت: در بخش آموزش‌های مجازی هم دانشگاه علوم و حدیث وارد شد و آموزش مجازی را شروع کرد و در این بخش هم تعداد مخاطبان ما حدود ۲۰۰ نفر است.
2 هزار نفر حافظ قرآن کریم
این مقام مسئول با بیان اینکه آموزش‌ها شامل حفظ، ترتیل، تجوید، قرائت و روخوانی است، بیان داشت: در حال حاضر با افتخار می‌توانیم بگوییم که در سال گذشته و در سال جاری تعداد حافظان قرآن ما حدود ۲۰۰۰ نفر بوده است که عددی بسیار ارزشمند است.
توجه ویژه به ابعاد مفهومی قرآن کریم
حجت‌الاسلام و المسلمین معصومی عنوان کرد: یکی از مسائلی که ما در بحث‌های آموزشی به طور جدی مورد توجه قرار داده‌ایم بحث مفاهیم و حفظ موضوعی است و برای این امر در هر سال آسیب‌های مهم که گریبانگیر مخاطبان است را شناسایی می‌کنیم، سپس آیات مربوط به آن آسیب‌ها را استخراج کرده و تفاسیری را به آن آیات اضافه می‌کنیم تا نهایتاً محتوای بحث مفاهیم تهیه شود.
معاون فرهنگ دینی و سازمانی معاونت فرهنگی قوه قضاییه خاطرنشان کرد: یعنی در بحث مفاهیم از آیاتی استفاده می‌کنیم که مورد نیاز مخاطبان باشد. در این خصوص هر ساله این محتوا‌ها را در اختیار مخاطبان خود قرار می‌دهیم تا این تفاسیر را بخوانند و بعد از آن مسابقات حفظ موضوعی را برگزار می‌کنیم.
شناسایی نیاز مخاطب و انجام آموزش‌های متناسب
وی ادامه داد: هدف از بیان این مطلب این است که بگوییم آموزش‌ها متناسب با نیاز‌های مخاطبان است، چون بحث مفاهیم با سایر بحث‌ها فرق دارد و بحث مفاهیم یعنی به نوعی ارتباط معنایی پیدا کردن با قرآن است و این برای ما بسیار مهم است.
حضور بالای 50 درصدی در بخش حفظ موضوعی
این مقام مسئول بیان کرد: تقریباً 52 درصد از شرکت کنندگان در مسابقات در بخش مفاهیم و حفظ موضوعی شرکت می‌کنند و این رقم برای ما یک توفیق است. البته از این روند استقبال می‌کنیم و مایل هستیم این اتفاق بیفتد؛ زیرا این کار را نقطه قوت خود می‌دانیم و تکامل در ترتیل و قرائت را در مفاهیم می‌دانیم و معتقد هستیم که افرادی که می‌توانند با قرآن در مفاهیم انس بگیرند بهره مندی بیشتری از قرآن خواهند داشت.
حجت‌الاسلام والمسلمین معصومی اظهار کرد: با افتخار اکنون می‌توانیم اعلام کنیم که فعالیت‌های قرآنی یکی از کار‌هایی است که به صورت هماهنگ در کل کشور در قوه قضاییه انجام می‌شود.
قرائت قرآن در جمع خانوادگی با اجرای طرح قرآن در خانه
معاون فرهنگ دینی و سازمانی معاونت فرهنگی قوه قضاییه تصریح کرد: یکی از فعالیت‌هایی که در زمینه فعالیت‌های قرآنی در معاونت فرهنگی در حال انجام است طرح قرآن در خانه است. در این طرح افراد خانواده با هم می‌نشینند و قرآن می‌خوانند. یعنی به مخاطبان اعلام می‌کنیم که مثلاً در این سه ماه فلان جزء قرآن را مطالعه کنید. سپس در هر سه ماه یک آزمون از این جزء مشخص شده برگزار می‌کنیم. قبلاً این آزمون حضوری بود، اما اکنون سعی شده است که این آزمون از طریق سامانه فرهنگی فهام برگزار شود.
استقبال بی نظیر از طرح‌های نوین فرهنگی
این مقام مسئول افزود: از این طرح هم خوشبختانه استقبال فوق العاده‌ای شده است. در این رابطه تاکنون حدود ۱۵ هزار نفر مخاطب قرآن در خانه داریم و این طرح ۲ سال است که در حال اجرا شدن است و با روند خوبی در حال ادامه است. ناگفته نماند به این عزیزان و شرکت کنندگان در این طرح هم در پایان سال گواهی حضور در دوره اعطا می‌شود.
حجت‌الاسلام و المسلمین معصومی عنوان کرد: در اجرای طرح قرآن در خانه سال گذشته یک ختم قرآن در یک سال را انجام دادیم و البته امسال قرار گذاشتیم که ختم قرآن را در طی دو سال انجام دهیم. سال گذشته ۳۰ جزء را باید در ۱۲ ماه می‌خواندند؛ اما امسال تصمیم گرفتیم که این ختم در ۲ سال انجام شود.
معاون فرهنگ دینی و سازمانی معاونت فرهنگی قوه قضاییه خاطرنشان کرد: در کنار این امور فرهنگی تولید محصولات قرآنی را نیز داشته ایم که جزء برنامه‌های تبلیغی و ترویجی معاونت است. همچنین انجام فعالیت‌های فرهنگی مثل شبی با قرآن، قرائت قرآن در ایامی مثل ماه مبارک رمضان و انس با قرآن و تفسیر‌های بین نماز‌ها و ... نیز در دستور کار داشته و داریم.
تشریح مسابقات سراسری قرآن کریم در کشور
وی در رابطه با روند برگزاری مسابقات قرآنی هم گفت: این مسابقات در بهار هر سال در سطح شهرستانی شروع می‌شود و برگزیده‌ها به استان‌ها معرفی می گردند.
این مقام مسئول ادامه داد: مسابقات استان‌ها در تابستان برگزار می‌شود و سپس استان‌ها برگزیده‌هایشان را برای مسابقات منطقه می‌فرستند.
حجت‌الاسلام والمسلمین معصومی اظهار کرد: البته امیدواریم در بهمن‌ماه امسال و یا اواسط اسفند مرحله نهایی این مسابقات را هم برگزار کنیم که امسال مسابقات سراسری را دادگستری استان تهران به عهده گرفته و میزبان مسابقات است.
عملکرد عالی دستگاه قضایی در برگزاری مسابقات قرآن کریم
معاون فرهنگ دینی و سازمانی معاونت فرهنگی قوه قضاییه تصریح کرد: در بحث مسابقات قرآنی که در دستگاه قضایی برگزار می‌شود باید گفت این کار در کشور نسبت به دستگاه‌های دیگر و حتی سایر قوا اولین و بهترین و واقعاً منسجم‌ترین است.
وی گفت: مسابقات منطقه‌ای هم در پاییز برگزار می‌شود که الان در حال برگزاری مسابقات منطقه‌ای هستیم و در نهایت برگزیدگان ۵ منطقه کشوری حضور پیدا می‌کنند.
این مقام مسئول با بیان اینکه فعالیت‌های قرآنی کل کشور و سازمان‌ها و ارگان‌ها زیر نظر شورای عالی سیاست‌گذاری مسابقات قرآنی است که زیر نظر شورای عالی انقلاب فرهنگی فعالیت دارد، عنوان کرد: آن‌ها در این مسابقات حضور پیدا می‌کنند و مسابقات را هم از لحاظ استاندارد بودن و هم از لحاظ کیفیت برگزاری و داوری و ... نظارت می‌نمایند.
معاون فرهنگ دینی و سازمانی معاونت فرهنگی قوه قضاییه خاطرنشان کرد: در مسابقات سال گذشته بر روند مسابقات نظارت کردند و خوشبختانه دستگاه قضایی در تمام ارگان‌هایی که در رده خودش مسابقات را برگزار نموده، مقام اول را کسب کرد و نه تنها اول شد بلکه برگزاری این مسابقات با این کیفیت به‌عنوان یک جهش قرآنی به‌شمار آمد.
وی ادامه داد: این امر حاکی از این بود که اهتمام جدی و منطقی بر فعالیت‌های قرآنی حاکم است و الحمدالله اهتمام همه معاونین فرهنگی در سراسر کشور و مسئولین فرهنگی و رؤسای کل، موجب شد که بتوانیم این کار ویژه را در عرصه قرآنی انجام دهیم و امسال از سال گذشته هم قوی‌تر عمل خواهیم کرد.
احکام در رصد معاونت فرهنگی
این مقام مسئول بیان کرد: در کنار همه این فعالیت‌های قرآنی فعالیت‌های مربوط به احکام را هم در دستورات کار قرار داده و طرح احکام در خانه را اجرایی کردیم. در این طرح هم حضور همکاران بسیار چشمگیر بود و حدود ۱۰ هزار نفر شرکت‌کننده در مرحله اول داشتیم و اکنون ۸ هزار نفر شرکت‌کننده در مرحله دوم وجود دارد.
حجت‌الاسلام والمسلمین معصومی اظهار کرد: این طرح هم مرحله بندی شده است و در هر سال ۴ مرحله آزمون داریم.
وی با اشاره به نحوه کار این طرح گفت: به عنوان مثال یک منبع را معرفی کرده و این منبع را صفحه‌بندی می‌کنیم و می‌گوییم ۱۵۰ صفحه اول را در سه‌ماهه اول و ۱۵۰ صفحه بعد در سه ماهه دوم مطالعه شود.
معاون فرهنگ دینی و سازمانی معاونت فرهنگی قوه قضاییه تصریح کرد: این طرح از اول سال جاری ادامه دارد و در حال حاضر مرحله سوم آن هم برگزار شده است.
وی با تاکید بر اینکه شرکت ۱۰ هزار نفر در این طرح برای ما توفیق بود، افزود: اولین بار بود به این موضوع ورود می‌کردیم و حتی اگر از اول ۵ هزار نفر ورود می‌کردند هم از نظر ما موفقیت‌آمیز بود.
وی در رابطه با کار‌های پژوهشی معاونت متبوع خود توضیح داد: پژوهش‌ها عمدتاً در رابطه با موضوعات داخلی و برنامه ریزی شده بوده و فعالیت خیلی دامنه‌داری انجام نداده‌ایم و علت آن هم این بوده است که نیازی به این کار نداشته‌ایم؛ چون یک مجموعه پژوهشی نیستیم که بخواهیم یکسری تحقیقات انجام دهیم لذا پژوهش‌های ما عمدتاً به شناسایی مخاطب‌هایمان، تدوین سؤالات مختلف قرآنی، برنامه ریزی و ... معطوف شده است.
این مقام مسئول در پایان با بیان اینکه تهیه و تدوین سؤالات کار سختی است، خاطرنشان کرد: ۱۲۰ سؤال برای هر سه ماه آماده می‌کنیم و بعد از آن برای هر رده مسابقات باید یک سری سؤالات تهیه و برای حفظ موضوعی، موضوع و تفسیر معلوم گردد در مورد مفاهیم هم عیناً همین اتفاق باید بیفتد؛ لذا کار پژوهشی‌مان به این مسائل اختصاص دارد.
سید هادی مظلوم