تکذیب بالمره «مذاکره موشکی»/ دست اروپا در بازی برجامی ترامپ رو شد؟
بیشتر بخوانید: لاف برجامی ترامپ/ تخریب یا تغییر؛ مجلس نمی‌پذیرد
«ژان ایو لودریان» وزیر خارجه فرانسه که سفرش به تهران برای تاریخ ۵ مارس (۱۴ اسفند ۹۶) قطعی شده است، روز گذشته در مصاحبه با نشریه فرانسوی لوفیگارو ضمن تکرار ادعاهایش مبنی بر نقص قطعنامه ۲۲۳۱ توسط ایران، از ضرورت تحدید برنامه‌های موشکی و منطقه‌ای ایران از طریق آنچه که اقدامات سختگیرانه می‌نامید! سخن گفت و حتی اعلام داشت که با ایران در خصوص مسئله موشک‌های بالستیک و مسائل منطقه‌ای مذاکراتی داشته‌ایم!
اظهارات ضدایرانی وزیر خارجه فرانسه در مصاحبه با «لوفیگارو» به این موارد محدود نماند و «لودریان» این را هم گفت که «باید پیرامون نفوذ مخرب نظامی ایران در منطقه، حمایت مالی آن‌ها از حزب‌الله و حوثی‌های یمن با مقامات تهران مذاکره کنیم؛ به همین خاطر است که به آنجا می‌روم».
علاوه بر مواضع و اظهارات ضدایرانی و مرموز اخیر وزیر خارجه فرانسه، در روز‌های اخیر دو رسانه اروپایی نیز بر موضوع تمرکز سردمداران بروکسل بر روی موضوعات موشکی و منطقه‌ای مرتبط با ایران مانور داده‌اند.
ادعای اشپیگل
نشریه آلمانی اشپیگل اوایل هفته جاری به نقل از محافل دیپلماتیک مستقر در اتحادیه اروپا فاش کرد که تروئیکای اروپایی یعنی آلمان، فرانسه و انگلیس برای متقاعد کردن ترامپ به ماندن در برجام و همچنین فشار به ایران جهت تحدید اقدامات موشکی و منطقه‌ای‌اش، بسته تحریمی جدیدی را علیه تهران تدارک دیده‌اند.
آنطور که اشپیگل گزارش داده است، محوریت این طرح تحریمی با آلمان است که تلاش می‌کند با ترغیب شرکای اروپایی‌اش به اعمال تحریم‌های جدید علیه ایران از یک سو برنامه موشکی این کشور را هدف گیرد و نشان دهد در قبال سیاست‌های تهران بی‌تفاوت نیست و از سوی دیگر به دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور آمریکا این پیام را مخابره کند که انتقاد‌های او نسبت به برجام توسط متحدان اروپایی‌اش جدی گرفته شده است.
ادعای رویترز
علاوه بر اشپیگل، «رویترز» هم از در راه بودن تحریم‌های جدید اروپا علیه ایران و مذاکره سران این قاره با تهران پیرامون موضوعات موشکی و منطقه‌ای خبر داده است. رویترز به نقل از یک دیپلمات اروپایی، گزارش داده که بروکسل قصد دارد در قالب مقوله‌ای جداگانه و مجزا از مسائل هسته‌ای، با ایران پیرامون موضوعات موشکی مذاکره کند.
اما اخبار واصله از اروپا پیرامون تحت فشار قرار دادن ایران در موضوعات موشکی و منطقه‌ای، در شرایطی است که مسئولان وزارت امور خارجه روز دوشنبه (۲ بهمن) همه این اخبار را بالمره تکذیب کردند.
قاسمی: جدی نگیرید!
بهرام قاسمی سخنگوی وزارت امور خارجه کشورمان در جریان نشست خبری روز دوشنبه خود با اصحاب رسانه در پاسخ به سوالی پیرامون ادعای اشپیگل و رویترز مبنی بر تحریم ایران به موازات انجام مذاکرات موشکی و منطقه‌ای با تهران توسط تروئیکای اروپایی، اینگونه موارد را در زمره مباحث رسانه‌ای است که در مقطع کنونی نباید جدی گرفته شود.
قاسمی در همان نشست خبری خود ضمن تکذیب انجام مذاکره میان ایران و اتحادیه اروپا پیرامون مسائل موشکی و منطقه‌ای به ادعای وزیر خارجه فرانسه اینچنین پاسخ داد که «موضوعات مرتبط با مباحث موشکی و دفاعی در زمره خطوط قرمز ما محسوب می‌شود و این موضع ما تغییرناپذیر است».
سخنگوی وزارت امور خارجه البته در خصوص مذاکره با اروپایی‌ها پیرامون مسائل منطقه‌ای، ضمن تفکیک قائل شدن میان «تبادل‌نظر» و «مذاکره» گفت که «پیرامون موضوعات منطقه‌ای نیز ما می‌توانیم با کشور‌ها تبادل نظر داشته باشیم؛ البته در این رابطه نیز ما خطوط قرمز خود را داریم و در مباحثی که لازم بدانیم با دیگران صحبت می‌کنیم و حق ورود به خطوط قرمز خود را به دیگران نمی‌دهیم».
عراقچی هم تکذیب کرد
علاوه بر قاسمی سخنگوی وزارت امور خارجه، سید عباس عراقچی معاون سیاسی وزیر خارجه نیز که پنجشنبه و جمعه هفته گذشته به آلمان سفر کرده بود، روز دوشنبه طی مصاحبه‌ای خبر منتشر شده در رسانه‌های غربی در ارتباط با مذاکره ایران با آلمان و انگلیس درباره مسائل موشکی را تکذیب کرد.
عراقچی پیرامون سفر اخیر خود به آلمان نیز گفته است که در طی این سفر با همتای آلمانی خود راجع به موضوعات دوجانبه، مباحث منطقه‌ای و بین‌المللی و مسائل برجام، گفت‌وگو‌های سیاسی انجام داده است.
رایزنی‌های آمریکا و اروپا در اواسط اکتبر پیرامون افزودن ضمائم به برجام!
این دعاوی اروپایی‌ها و انکار مسئولان کشورمان، در خصوص موضوعاتی همچون مسائل موشکی و منطقه‌ای ماجرا را اندکی پیچیده کرده است. شاید برای درک بیشتر موضوع، بهتر باشد که به چهار ماه پیش رجوع کنیم؛ اواسط ماه اکتبر میلادی (اواخر مهرماه) زمانی که کنگره آمریکا و مقامات اتحادیه اروپایی، رایزنی‌های مستمری را برای آنچه - که ترمیم برجام می‌خوانند - آغاز کردند. رایزنی‌هایی که شاید خروجی اش همین انجام مذاکرات موشکی و منطقه‌ای با ایران در چهارچوبی مشابه با برجام، بدون دست بردن به توافق هسته‌ای باشد.
جالب آنکه در مدت اخیر اروپایی‌ها اینگونه تبلیغ کرده‌اند که رایزنی‌های آن‌ها مانع از فروپاشی برجام بدست ترامپ شده است. این موضوع بازنمایی همان ترفند معروف «پلیس خوب و پلیس بد» است که غربی‌ها در بزنگاه‌هایی، چون مذاکرات هسته‌ای برای گرفتن امتیاز بیشتر از ایران بکار می‌بستند.
اروپا شریک بازی برجامی ترامپ؟!
به طور کلی فارغ از ادعا‌های اخیر وزیر خارجه فرانسه و گزارش‌های اشپیگل و رویترز، تحلیل مواضع اروپایی‌ها در چند ماه اخیر این گزاره را به ذهن متبادر می‌کند که قاره سبز‌نشینان شریک بازی برجامی آمریکا هستند. یعنی آن‌ها نیز بی‌میل نیستند که توانمندی موشکی ایران تحدید شود؛ بازرسی‌ها از ایران تشدید شود و حتی محدودیت‌های هسته‌ای ایران نیز مادام‌العمر باشد.
اروپایی‌ها و مشخصا «فدریکا موگرینی» مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا، اگر چه در اوایلِ کوک شدن ساز ناکوک برجامی آمریکا، بر ضرورت حفظ برجام با همین سیاق فعلی پای می‌فشردند، اما اظهارات و مواضع اخیر آن‌ها (مقامات اتحادیه اروپا) حاکی از نوعی همپوشانی با آمریکا در قبال حفظ برجام با افزودن ضمائم و ملحقات است. (البته با یک تفاوت کوچک؛ آمریکایی‌ها می‌گویند این ضمائم در قالب فرایند اصلاح و تغییر برجام باشد؛ اروپایی‌ها می‌گویند، این ضمائم در فرآیندی جداگانه لحاظ شود.).
اما این ضمائم و ملحقات چیست؟ با تحلیل محتوای اظهارات چند ماه اخیر مقامات اروپایی از جمله «امانوئل ماکرون» و «آنجلا مرکل» و «ترزا می» سران فرانسه و آلمان و انگلیس و اظهارات و مواضع جدید «فدریکا موگرینی»، عیان می‌شود که این ضمائم و ملحقات همان موضوعات مرتبط با اقتدار منطقه‌ای و دفاعی و موشکی ایران است.
«نیم جمله‌ای» که در مقدمه برجام آمده است و تفسیر اروپایی‌ها از آن
موگرینی روز چهارشنبه ۱۳ دسامبر ۲۰۱۷ (۲۲ آذر ۹۶) طی سخنانی در پارلمان اروپا صریحا اعلام کرد که در مقدمه توافق ۱۰۴ صفحه‌ای برجام، «نیم جمله‌ای» آن هم به درخواست ایران گنجانده شده ناظر بر اینکه این توافق (برجام) زیربنای constructive engagement یا «تعامل سازنده» است. تعامل سازنده‌ای که از منظر طرف اروپایی و آمریکایی ناظر بر تحدید اقتدار منطقه‌ای و موشکی ایران است و از منظر طرف ایرانی صرفا ناظر بر ایجاد صلح و ثبات در منطقه است؛ نه هیچگونه تفسیر مصداقی دیگر.
این اظهارات موگرینی را وقتی کنار سخنان سایر مقامات و مسئولان اروپایی می‌گذاریم، نتیجه‌ای جز این حاصل نمی‌شود که اروپایی‌ها نیز به همان اندازه آمریکا برای تحدید توانمندی موشکی و دفاعی ایران البته با تاکتیک متفاوتی، اهتمام داردند و این امر به معنای تایید تلویحی ضرورت تغییر برجام از جانب اروپایی‌هاست.
فعلا باید منتظر سفر وزیر خارجه فرانسه به تهران در میانه‌های اسفندماه باشیم؛ قاسمی سخنگوی وزارت امور خارجه روز دوشنبه در جریان نشست خبری‌اش، گفت که موضوعات زیادی پیرامون مواضع جمهوری اسلامی وجود دارد که باید به مسئولان فرانسوی (اروپایی) تفهیم کنیم. شاید غیرقابل مذاکره بودنِ اقتدار دفاعی و منطقه‌ای ایران در قالب همین موضوعات واجب‌التفهیم باشد.