لاف برجامی ترامپ/ تخریب یا تغییر؛ مجلس نمی‌پذیرد
رئیس‌جمهور آمریکا در نطق شامگاه جمعه خود این را هم گفت که این آخرین باری است که تمدید تعلیق تحریم‌های هسته‌ای ایران را امضا می کند و چنانچه تغییرات مدنظرش در برجام لحاظ نشود دیگر قلمش را در این راستا نخواهد چرخاند. امری که به موجب بند ۳۶ توافق هسته‌ای منجر به نقض فاحش برجام از جانب آمریکا و خروج این کشور از آن توافق‌نامه بین‌المللی خواهد شد.
لاف‌های ترامپ
البته ترامپ در موعد قبلی یعنی در تاریخ ۱۳ اکتبر (۲۱ مهرماه) هم که پرونده برجام را به کنگره حواله داد تهدید کرده بود دیگر تعلیق تحریم‌های هسته‌ای ایران را تمدید نخواهد کرد؛ اما همگان دیدند که او جمعه شب این کار را مجددا کرد تا مشخص شود لاف و گزاف‌های رئیس‌جمهور سبک مغز آمریکا پشیزی ارزش ندارد.
رئیس‌جمهور آمریکا در نطق جمعه خود برای نشان دادن جدیتش در تغییر برجام، از اروپایی‌ها خواست تا در مدت ۱۲۰ روز آینده برای ایجاد یک توافق مکمل همکاری کنند، وگرنه دولت آمریکا از برجام خارج خواهد شد.
از مادام‌العمر شدن محدودیت‌ها تا تشدید بازرسی‌ها و قصه تکراری موشک‌ها
از نظر ترامپ و استراتژیست‌های نزدیک به او، برجام باید در سه حوزه تغییر عمده کند؛ نخست آنکه بند غروب برجام حذف گردد و اعمال محدودیت بر فعالیت‌های صلح آمیز هسته‌ای کشورمان دائمی باشد! دوم آنکه مباحث مرتبط با توانمندی دفاعی و موشکی کشورمان نیز به برجام ملحق شود! و سوم آنکه نظارت‌های آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در ایران تشدید شود و این نظارت‌ها مراکز نظامی را هم شامل شود!
پیرامون قطعیت امکان‌ناپذیر بودن تغییر برجام در هر سه حوزه فوق‌الذکر، مقامات و مسئولان کشورمان به کرات اعلام موضع کرده‌اند که پرداختن به آن اطاله کلام است.
ضرب‌الاجل ۱۲۰ روزه ترامپ برای اروپا
اما در ادامه این گزارش می‌خواهیم، نسبت طرف اروپایی با این سه حوزه مورد علاقه آمریکا جهت اعمال تغییر در برجام را بررسی کنیم؛ بویژه آنکه ترامپ به نوعی برای متحدان اروپایی‌اش ضرب‌الاجلی ۱۲۰ روزه تعیین کرده تا تغییرات مورد نظر را در قالب آن سه حوزه در برجام اعمال کنند وگرنه آمریکا از توافق هسته‌ای خارج خواهد شد.
لازم به ذکر است که فرصت ۱۲۰ روزه ارائه شده از جانب رئیس‌جمهور آمریکا به متحدان اروپایی‌اش برای تغییر برجام در تاریخ ۲۱ اردیبهشت ۹۷ برابر با ۱۱ می ۲۰۱۸، پایان می‌یابد.
اروپایی‌ها تا اینجای کار در لفظ و تا حدودی در عمل به برجام پایبند بوده‌اند. پنجشنبه هفته گذشته (۲۱ دی) ۲۴ ساعت قبل از موعد اعلام موضع برجامی ترامپ، وزرای خارجه ایران و سه کشور اروپایی آلمان، انگلیس و فرانسه به دعوت «فدریکا موگرینی» مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا در مقر این اتحادیه در بروکسل گرد هم آمدند تا راهکار‌های استمرار حیات برجام را بررسی کنند.
در پایان نشست فوق‌الذکر، مسئولان اروپایی حاضر متفق‌القول اعلام داشتند که برجام باید ادامه یابد و لغو توافق هسته‌ای به ضرر همه طرف‌ها خواهد بود. مردان دیپلماتیک تروئیکای اروپایی به همراه خانم موگرینی در همان نشست این را هم گفتند که ایران باید بتواند از منافع برجام منتفع شود.
اروپایی‌ها چه مسیری را انتخاب می‌کنند؟
اما به واقع اگر ترامپ و هیئت حاکمه آمریکا بر تغییر برجام در همان سه حوزه فوق‌الذکر اصرار داشته باشند، با توجه به قطعیت عدم تن دادن ایران، اروپایی‌ها چه مسیری را انتخاب می‌کنند؟ آیا به سمت متحد استراتژیک خود یعنی واشنگتن که سالانه حدود ۷۰۰ میلیارد دلار مراوده مالی با آن دارند غش خواهند کرد؟ یا اینکه از مخدوش کردن اعتبار خود در سطح جهان حذر می‌کنند و اجازه نمی‌دهند لجاجت‌ها و زیاده‌خواهی‌های واشنگتن برجام را تخریب کند؟
تحلیل مواضع اروپایی‌ها در چند ماه اخیر این گزاره را به ذهن متبادر می‌کند که قاره سبز‌نشینان شریک بازی برجامی آمریکا هستند. یعنی آنها نیز بی‌میل نیستند که توانمندی موشکی ایران تحدید و بازرسی‌ها از کشورمان تشدید شود و حتی محدودیت‌های هسته‌ای ایران نیز مادام‌العمر باشد.
ناراحتی اروپایی‌ها از اقتدار منطقه‌ای و موشکی ایران
اروپایی‌ها و مشخصا «فدریکا موگرینی» مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا، اگر چه در اوایلِ کوک شدن ساز ناکوک برجامی آمریکا، بر ضرورت حفظ برجام با همین سیاق فعلی پای می‌فشردند، اما اظهارات و مواضع اخیر آنها (مقامات اتحادیه اروپا) حاکی از نوعی همپوشانی با آمریکا در قبال حفظ برجام با افزودن ضمائم و ملحقات است. (البته با یک تفاوت کوچک؛ آمریکایی‌ها می‌گویند این ضمائم در قالب فرایند اصلاح و تغییر برجام باشد؛ اروپایی‌ها می‌گویند، این ضمائم در فرآیندی جداگانه لحاظ شود).
اما این ضمائم و ملحقات چیست؟ با تحلیل محتوای اظهارات چند ماه اخیر مقامات اروپایی از جمله «امانوئل ماکرون» و «آنجلا مرکل» و «ترزا می» سران فرانسه و آلمان و انگلیس و اظهارات و مواضع جدید «فدریکا موگرینی»، عیان می‌شود که این ضمائم و ملحقات همان موضوعات مرتبط با اقتدار منطقه‌ای و دفاعی و موشکی ایران است.
ماجرای «نیم جمله‌ای» که در مقدمه برجام گنجانده شد
موگرینی روز چهارشنبه ۱۳ دسامبر ۲۰۱۷ (۲۲ آذر ۹۶) طی سخنانی در پارلمان اروپا صریحا اعلام کرد که در مقدمه توافق ۱۰۴ صفحه‌ای برجام، «نیم جمله‌ای» آن هم به درخواست ایران گنجانده شده ناظر بر اینکه این توافق (برجام) زیربنای constructive engagement یا «تعامل سازنده» است. تعامل سازنده‌ای که از منظر طرف اروپایی و آمریکایی ناظر بر تحدید اقتدار منطقه‌ای و موشکی ایران است و از منظر طرف ایرانی صرفا ناظر بر ایجاد صلح و ثبات در منطقه است؛ نه هیچگونه تفسیر مصداقی دیگر.
این اظهارات موگرینی را وقتی کنار سخنان سایر مقامات و مسئولان اروپایی می‌گذاریم، نتیجه‌ای جز این حاصل نمی‌شود که اروپایی‌ها نیز به همان اندازه آمریکا برای تحدید توانمندی موشکی و دفاعی ایران البته با تاکتیک متفاوتی، اهتمام داردند و این امر به معنای تایید تلویحی ضرورت تغییر برجام از جانب اروپایی‌هاست.
به این سخنان و مواضع مقامات اروپایی که در طول سه ماه اخیر ایراد شده است توجه کنید:
امانوئل ماکرون رئیس‌جمهور فرانسه در مصاحبه با سی‌ان‌ان: برنامه موشکی ایران تهدیدی برای کل منطقه است و لازم است ما درباره دوران پس از سال ۲۰۲۵، مذاکراتی را باز کنیم!
آنجلا مرکل صدراعظم آلمان و ترزا می‌نخست وزیر انگلیس با صدور بیانیه‌ای: جامعه جهانی باید اقدامات خود را برای مقابله با فعالیت‌های بی‌ثبات کننده ایران در منطقه ادامه دهد و راه‌هایی را برای برطرف کردن نگرانی از برنامه موشکی بالستیک ایران در نظر بگیرد.
ژان لوک لودریان وزیر خارجه فرانسه در مصاحبه با خبرگزاری فرانسه: ما سوالاتی جدی در مورد رفتار ایران به خصوص توسعه توانمندی موشک‌های بالستیک و نقش مخربی که در منطقه بازی می‌کند داریم»!
رایزنی‌های اروپایی‌ها با کنگره آمریکا برای تغییر برجام!
همچنین موضوع زمانی جالب می‌شود که بدانیم کنگره آمریکا و مقامات اتحادیه اروپایی از اواسط اکتبر ۲۰۱۷، رایزنی‌های مستمری را برای آنچه که ترمیم برجام می‌خوانند آغاز کرده‌اند و در چند ماه اخیر اینگونه تبلیغ کرده‌اند که رایزنی‌های آنها مانع از فروپاشی برجام بدست ترامپ شده است. این موضوع بازنمایی همان ترفند معروف «پلیس خوب و پلیس بد» است که غربی‌ها در بزنگاه‌هایی، چون مذاکرات هسته‌ای برای گرفتن امتیاز بیشتر از ایران بکار می‌بستند.
نقش نخست‌وزیر رژیم صهیونیستی در توطئه تغییر برجام
در ماجرای توطئه‌آمیز تغییر برجام، بوی متعفن صهیونیست‌ها نیز استشمام می‌شود. نتانیاهو نخست‌وزیر رژیم صهیونیستی در سفر سپتامبر (شهریور) گذشته خود به نیویورک به ملاقات ترامپ رفت و پشت در‌های بسته با او به مذاکره نشست. پس از این دیدار، رسانه‌های رژیم صهیونیستی اعلام کردند که دونالد ترامپ رئیس جمهور آمریکا به نتانیاهو گفته است توافق هسته‌ای (برجام) لغو نخواهد شد، زیرا سود لغو نکردن آن بیشتر از لغو آن است.
خودِ نتانیاهو وقتی از جلسه با ترامپ خارج شد چنین گفت که «آمریکایی‌ها مایل به تغییر و اصلاح توافق هسته‌ای (برجام) هستند و من طرحی برای چگونگی انجام این کار ارائه کردم». نخست‌وزیر رژیم صهیونیستی در سخنرانی خود در مجمع عمومی سازمان ملل از پیشنهاد برجامی‌اش به ترامپ رونمایی کرد و گفت که تاریخ انقضای برجام باید برداشته شود و بازرسی‌ها از مراکز مشکوک این کشور نیز باید برقرار شود!
نتانیاهو در اوایل نوامبر (آبان) سال گذشته میلادی نیز در جریان سفر به لندن در دیدار با «ترزا می» نخست وزیر انگلیس گفته بود «هدفی که برای خود تعیین کرده‌ام، حفظ برجام یا لغو آن نیست؛ بلکه رفع نواقص آن است و فکر می‌کنم کسانی که می‌خواهند این توافق حفظ شود، باید در اصلاح آن همکاری کنند»!
آنچه مسلم است، غربی‌ها و متحدان منطقه‌ای‌شان، به هیچ وجه تمایل به لغو برجام ندارند، اما غوغاسالاری برای تغییر برجام و امتیازگیری بیشتر از ایران را در دستور کار خود قرار داده‌اند.
مجلس نمی‌پذیرد
علی لاریجانی طی سخنانی در نطق پیش از دستور جلسه علنی روز گذشته مجلس شورای اسلامی، اظهار کرد: مجلس به هیچ وجه تغییر در ساختار توافق هسته‌ای را نمی‌پذیرد و تغییراتی که رئیس‌جمهور آمریکا بیان داشتند با تخریب کل توافق برابری می‌کند.
وی ادامه داد: اگر چنین افکاری در سر دارند تا چند ماه دیگر لازم نیست صبر کنند، بدانند سر آنها به سنگ خواهد خورد.
رئیس مجلس بیان داشت: اقدامات غیرقانونی اخیر آمریکا در تحریم برخی شخصیتهای حقیقی و حقوقی گرچه باعث آبرو و افتخار اشخاص می‌شود اما زیاده خواهی‌های این کشور همراه با سیاست کارچاق کنی تاثیر سوئی در مراودات دیپلماتیک گذاشته است.