آسیب‌شناسی و ریشه‌یابی وقایع اخیر با نظر به نقد درون‌گفتمانی
به گزارش گروه فرهنگی به نقل از روابط عمومی شبکه افق سیما، قسمت دیگری از برنامه گفت‌وگومحور جهان‌آرا با موضوع «آسیب‌شناسی و ریشه‌یابی صریح وقایع اخیر با نظر به نقد درون‌گفتمانی» دوشنبه شب 18 دی ماه سال 1396 روی آنتن این شبکه رفت.
با وجود گذشت ده روز از اغتشاشات اخیر همچنان دست‌اندرکاران جهان‌آرا در پی بازکاوی ابعاد مختلف این ناآرامی‌ها و ریشه‌یابی آن برای ارائه راهکارها و جلوگیری از وقوع رخدادهایی از این دست و موج‌سواری دشمن هستند، از این‌رو این بخش از برنامه به موضوع «آسیب‌شناسی و ریشه‌یابی صریح وقایع اخیر از منظر نقد درون‌گفتمانی» با حضور دو پژوهشگر حوزه انقلاب اسلامی اختصاص یافت.
مهمانان این برنامه عباس سلیمی‌نمین مدیر دفتر مطالعات و تدوین تاریخ ایران، پژوهشگر تاریخ انقلاب اسلامی و روزنامه‌نگار و مهدی نصیری پژوهشگر حوزه انقلاب اسلامی و روزنامه‌نگار بودند. وحید یامین‌پور هم مجری کارشناس این برنامه بود.
سلیمی‌نمین در آغاز گفت‌وگو از به حاشیه رانده شدن اصل موضوع وقایع اخیر و جایگزینی آن با مسائل دیگر ابراز نگرانی و بیان کرد: هنوز در مورد اصل وقایع و تجربه‌آموزی از آن به نقطه مشخص و دقیقی نرسیده‌ایم. اظهارنظرها و موضع‌گیری‌ها نشان می‌دهند عده‌ای سعی در به انحراف کشیدن مطالبات اصلی دارند و می‌کوشند بدان صبغه سیاسی بدهند.
وی افزود: برخی از مسئولین از پذیرش مسئولیت‌های خود در قبال رویکردهای سیاسی‌شان شانه خالی می‌کنند. تلاش برای تغافل از اصل ماجرا پس از وقایع اخیر در بیانیه‌ها و تغییر موضع‌گیری‌ها مشهود است، مثلاً رئیس‌جمهور در جلسه روز یکشنبه هیئت دولت بین مسئولین و رخدادهای اخیر ارتباط منطقی و خوبی را ایجاد کرد و موضع دقیقی گرفت، اما فاصله‌ای نشد که متأثر از برخی مشاورانش نظیر مشاور فرهنگی وی در وادی دیگری یافتیم که قابل تأمل است.
این روزنامه‌نگار تأکید کرد: به‌طور قطع نظام بانکی ما در خصوص مؤسسات مالی و اعتباری مقصر بوده است و باید با کسانی که این مشکل را در سیستم بانکی به وجود آورده‌اند برخورد شود. متأسفانه مسئولین سیستم بانکی بارها گفتند مردم سپرده‌هایشان را به مؤسسات مالی و اعتباری با سودهای نامتعارف ندهند. اگر اینگونه مؤسسات رسمی هستند که باید تحت نظارت مستمر بانک مرکزی باشند و اگر غیر رسمی‌اند باید منحل و جلوی فعالیتشان گرفته شوند.
نصیری در تأیید گفته سلیمی‌نمین در خصوص انحراف مطالبات به تمرکز روی بسته شدن تلگرام اشاره کرد.
وی اظهار کرد: ما اشکالات اساسی در حکمرانی و شیوه اداره کشور داریم که از اوایل انقلاب وجود داشت و اخیراً تشدید شده است. حس مسئولیت‌پذیری در میان مسئولین ما ضعیف شده است.
سردبیر اسبق روزنامه کیهان در خصوص سابقه مؤسسات مالی و اعتباری در کشور به پا گرفتن شرکت‌های مضاربه‌ای در سال‌های 1369، 1370 اشاره کرد و گفت: شرکت‌هایی چون سحر، الیکا و دولتخواهان با گرفتن میلیاردها تومان پول از مردم بدون تولید و تجارت فقط سود می‌پرداختند. بخشی از این پول‌ها هم به خارج از کشور منتقل شده بودند. این شرکت‌ها در حال تکثیر بودند.
وی افزود: با وجود مخالفت‌های وزارت اطلاعات، دادستان وقت تهران و بعضی از مسئولین و صرفاً حمایت مرحوم نوربخش پس از سه ماه قضیه شرکت‌های مضاربه‌ای جمع شدند.
این روزنامه‌نگار خاطرنشان کرد: پس از چند سال با آغاز به کار مؤسسات مالی و اعتباری دریافتم اینها همان شرکت‌های مضاربه‌ای البته با مجوز و چهره شیک و رسمی هستند. برایم جای سئوال بود که چرا مسئولین اقتصادی و مالی کشور متوجه این حرکت خطرناک نمی‌شوند که از این طریق افراد و جریانات ناشناخته می‌توانند وارد معادلات مالی کشور شوند و پول‌های کلانی را از کشور ببرند.
وی تبیین کرد: در قضیه شرکت‌های مضاربه‌ای خوشبختانه کسی از مسئولین ذی‌نفع نبود، اما در مؤسسات مالی و اعتباری برخی از مسئولین ذی‌نفع هستند.
نصیری گفت: علت پا گرفتن اینگونه شرکت‌ها و مؤسسات نبود سیستم حسابرسی و حساب‌کشی دقیق است.
سلیمی‌نمین مشکل جدی کشور را در دو بخش سیاست‌های پولی و صادرات و واردات عنوان کرد و گفت: این دو بر سیاست‌های تولیدی ما تأثیر غیر مستقیم دارند. این دو بخش به عمد مورد غفلت قرار می‌گیرند. امسال عمداً بودجه مختصری را که به بیمه طلاب اختصاص داده شده بود برجسته و رسانه‌ای کردند تا توجه‌ها جلب آنها شوند، در حالی که دو برابر آن مبلغ بدون شفافیت به شرکت‌های دولتی و نظام بانکی اختصاص می‌یابد. آیا انتظار دارید از این قضیه خطاهای جدی و داد و ستدهایی در نظام بانکی به وجود نیاید؟
وی تأکید کرد: در لایحه بودجه سال 1397 توجه جامعه را متوجه هزینه‌های جاری که یک‌سوم بودجه است جلب کردند و دوسوم دیگر را که بودجه شرکت‌های دولتی و بانک‌هاست و چندان قانونمند نیست از نظرها پنهان داشتند.
نصیری روند کلی جمهوری اسلامی ایران را از آغاز تاکنون موفقیت‌آمیز دانست و مطرح کرد: اگر پدیده انقلاب اسلامی رخ نمی‌داد رژیم صهیونیستی آرمان از نیل تا فراتش را محقق می‌ساخت و تک‌تک کشورهای منطقه را به زانو درآورد. جمهوری اسلامی مانع این امر شد.
وی اشاره کرد: در قطع دست‌های کلان سارق‌ها ضعیف عمل کرده‌ایم.
نصیری: هنوز نتوانسته‌ایم به اشرافیگری مسئولینمان لگام بزنیم
این پژوهشگر حوزه انقلاب اسلامی با اشاره به فرمایش امیرالمؤمنین(ع) گفت: متأسفانه در میان برخی از مسئولین و کارگزارانمان پدیده مصانعه (ساخت و پاخت)، همرنگ جماعت و متأثر شدن از محیط و پیروی از مطامع را می‌بینیم. هنوز نتوانسته‌ایم به اشرافیگری مسئولینمان لگام بزنیم و هر روز هم در حال گسترش است. در قاچاق هم با مصانعه روبرو هستیم.
سلیمی‌نمین در پاسخ به این سئوال که «علت رأی طبقه متوسط جدید شهری به اشرافیگری چیست؟» بیان کرد: نگرانی آن طبقه از شمایی که می‌گویید به اشرافیگری رأی ندهید بیشتر از خود اشرافیگری است، چون شما را نادیده‌گیرنده حقوق اجتماعی و شأن او می‌داند. اگر او کسی را پیدا کند که هم به ارزش‌ها پایبند باشد و هم در حوزه مسائل اجتماعی از حفظ حقوق و شأن او خیالش راحت باشد قطعاً به سمت او می‌رود. کما اینکه اتفاق افتاده است.
سلیمی‌نمین: بچه پولدارها مولود نظام پولی مشکل‌دار و سیاست‌های غلط واردات و صادرات ما هستند
وی در پاسخ به این پرسش که «شما با بچه پولدارها می‌خواهید چه کنید؟» اظهار کرد: اینها معلول‌های یک‌سری علت‌ها هستند. باید مبادی قضیه را اصلاح کنیم، چون آنها مولود نظام پولی مشکل‌دار و سیاست‌های غلط واردات و صادرات ما هستند. نمونه‌اش گزارشی است که به اداره بسیار حساس در زمینه کنترل و مدیریت قاچاق ارز و کالا مراجعه شد و هیچ متولی‌ای در آن حضور نداشت.
نصیری توضیح داد: جریان دولت‌های موسوی، هاشمی، خاتمی و روحانی که قوه مجریه و بودجه‌ها دستش هست موفق شده است ژست اپوزیسیون بگیرد و بسیاری از نابسامانی‌هایی را که خودشان در آن نقش و سهم داشتند گردن کلیت نظام به‌زعم خودشان روحانیت، حزب‌اللهی‌ها و اصولگرایان بیندازند. بنابراین خیلی‌ها فکر می‌کنند مشکلات ناشی از پوزیسیون‌هاست.
وی علت عدم توفیق جریان اصولگرا را در انتخابات ضعف در عرصه اجتماعی، نه عرصه اقتصادی و عدالت دانست و مطرح کرد: ما در عرصه‌های اجتماعی به‌گونه‌ای عمل کردیم که بخش زیادی از مردم از اشرافی تا قشر متوسط و حتی محروم را از خود راندیم. از این طرف بیانیه تند علیه بدحجابی و کنسرت داده می‌شود، اما از آن طرف با فساد و بی‌عدالتی برخورد نمی‌شود. وقتی اصول را رها کنیم و به فروع بچسبیم، جامعه مقابل ارزشی چون حجاب می‌ایستد.
سلیمی‌نمین تأکید کرد: بیشتر انرژی‌ها در تقابل‌ها هدر می‌رود. در همین مجلس بیشتر بحث‌ها تقابلی است. دولت هم در تقابل با منتقدین خود است. تعاملاتمان یا معیوب است یا مسدود. در این شرایط از تمامی توانمان برای حل مشکلات ملی استفاده نمی‌کنیم، چه دولت و چه جناح منتقد دولت و ظرفیت‌ها و قابلیت‌هایمان در درگیری‌ها و مسئله‌سازی‌های زاید و کاذب هرز می‌روند. نوع مواجهه با مسائل ایرادهای اساسی دارد.
نصیری تأکید کرد: باید سیستم حسابرسی و حساب‌کشی را به‌طور جدی راه بیندازیم و در خط مقدم آن رئیس قوه قضائیه است. هر مسئولی که از نزدیکانش شروع و شفاف‌سازی کند بعد می‌تواند با برادران و فرزندان دیگر هم برخورد کند. همین امر جلوی تخلف خیلی‌ها را می‌گیرد و بازدارنده خواهد بود. اگر چند سیلی محکم به گوش بعضی از مسئولین متخلف زده می‌شد با این وضعیت مواجه نبودیم.
این روزنامه‌نگار تصریح کرد: باید اعتماد آسیب‌دیده مردم را نسبت به برخوردهای سهل‌انگارانه‌مان در قبال تخلفات مختلفی که در کشور رخ می‌دهند، از جمله رشوه و ارتشا در ادارات و نهادها و قاچاق و مؤسسات مالی و اعتباری برگردانیم.
سلیمی‌نمین: با بزرگنمایی و برجسته‌سازی مسائل سیاسی غیر واقعی برای متخلفین بستر مناسب به وجود آمد
سلیمی‌نمین توضیح داد: با بزرگنمایی و برجسته‌سازی مسائل سیاسی غیر واقعی برای متخلفین بستر مناسب به وجود آمد. در طیف‌های سیاسی گوناگون ما عناصری جا خوش کرده‌اند که به دنبال منافع شخصی خودشان هستند. بهترین شرایط برای آنها وقتی است که مشغول دعواهای سیاسی و تقابل‌های بیهوده می‌شویم.
نصیری در خصوص دستگیرشدگان وقایع اخیر شرح داد: بعضی از اینها عناصر تشکیلاتی و وابسته به جریان‌های برانداز هستند که دستگاه‌های امنیتی آنها را شناسایی و با آنها برخورد می‌کنند. عده‌ای هم جوان‌هایی هستند که با تحلیل‌های غلط وارد این قضیه شده‌اند. اشد مجازات برای این جوانان مطالعه کتاب‌هایی در باره تاریخ معاصر، جنایات منافقین و دخالت‌های امریکا و انگلیس در کشورهای مستقل باشد و مواجهه مهربانانه‌ای با این دسته از جوانان صورت گیرد و آنها را توجیه کنیم و وارد فضای برخوردهای حاد نشویم. در این صورت اگر بعداً اتفاقی بیفتد همین‌ها مقابل آشوبگران می‌ایستند.