حکومتی‌بودن خلق ۹دی مفروضی باطل/ «نظام امامت - امّت» سازوارترین مدل مشارکت مردم ایران

به گزارش گروه سیاسی ، ۹ دی اگرچه در ظرف تقویم، یک روز است و اگرچه با هشت ماه گذشته خود در سال ۸۸ پیوندی وثیق دارد، امّا این روز را نمی­ توان بی توجه به مبانی نظری اش مورد توجه قرار داد؛ همین که همة روز‌ها از حیث وجودی یکسان نیستند و کما بیش تکامل می‌یابند؛ پیدا است که ۹ دی نیز یک مناسبت نیست، بلکه یک فرآیند از روند‌های تاریخ معاصر ایران است؛ و مگر تاریخ را بدون فلسفة تاریخ می‌توان شناخت؟!

خوانش و روایت ۹ دی حتماً یکی از نیاز‌های ضروری در جامعة ما است، امّا این تاریخ نقلی نمی‌تواند به ما پاسخ دهد که چرا دیگر روزها، ۹ دی نشد و چه چیزی باید بر یک روز الحاق و بار شود تا آن روز، به روزی طراز و اصطلاحاً یوم الله تحولّ یابد؟ به دیگر سخن روز‌های واقعه، روز‌های هر روزی نیستند؛ همان طور که مرکز لرزه نگاری و تحقیقات ژئوفیزیک می‌تواند تأثیرات شکاف‌ها و گسل را بر روی یکدیگر مطالعه و اندازه­گیری کند و فعالیت لرزه‌ای را در قطعه‌ای موجب تشدید فعالیت‌های دیگر قطعات زمین اعلام نماید، از چه روی نتوان از منظر وجودی و فلسفة تاریخی به شناسایی لرزه‌ها در زمان‌ها و جهان‌ها اجتماعی و مکان‌ها دست یافت؟!

پوزیتیویسیم و نیز اهالی هرمنوتیک اگرچه چنین معارف کلّی را دربارة قوانین کلی ایّام نادیده انگارند، امّا آن‌ها بخواهند، یا نخواهند، همة مکان‌ها کربلا نمی‌شود؛ همانطور که هر روزی را نمی‌توان عاشورا به حساب آورد. یزیدی لازم است و حکیم و امامی؛ عباس (س)، مسلمی و حبیبی و حرّی (علیم صلوات الله) و شمری که تدارک­گر روزی تاریخی شوند؛ همانطور که اگر کذابان و مدعیان عالم جمع شوند و بخواهند آخرالزمان و منجی را خلق کنند، در آفرینش آن باز می­مانند. زمان‌ها باید سپری شود تا زمانی به جز وقت رایج، افقی را بگشاید.

از این­رو دهـها و صد‌ها عامل عینی، معنوی و هزاران تمهید لازم است تا ۹ دی خلق شود؛ از این رو حکومتی بودن این روز و یا آنگونه که مهاجرانی آفریدن آن را برساخته‌ای از محاسبه پوشش درختان و تصاویر هوایی هلی کوپتری از تظاهرات کنندگان می‌دانست، مفروض باطلی است که فاقد قدرت تبیین است؛ با این مقدمة کوتاه نظری شاید بتوان مفاهیم وجودی و اجتماعی ۹ دی را در اجزای زیر معرفی کرد:

۹ دی و نظام امامت - امّت
رابطة امامت- امّت واجد شبکه‌ای از معارف و حکمت عملی است؛ آفرینندة سازمان فکری و زیسته‌ای عینی که بدیل الگوی دولت- ملت غربی و بر معنویت و سیاستِ توأمان تأکید داشته و به رغم پیشینه‌ای عمیق در صدر اسلام، امّا نوع تکامل یافتة آن جزوی از محصولات فرهنگی، اجتماعی و سیاسی انقلاب اسلامی است؛ فرایندی که اوجش در مقاطعی، چون ۱۵ خرداد ۴۲، ۲۲ بهمن ۵۷، دفاع مقدس و ۹ دی متبلور گردیده است؛ تجربه‌ها نشان می‌دهد «نظام امامت- امّت» سازوارترین مدل مشارکت مردم ایران در حوزه اجتماعی است؛ الگویی که «فقاهتِ حکیمانه» و «امّتِ مسئول» دو ضلع لاینفک این تشکیلات ملّی به شمار می‌آیند؛ به نظر می‌رسد در صورت توجه به مبانی نظری و مؤلفه‌های اجتماعی الگوی یاد شده و کاربست ظرفیت‌های اجتماعی و سیاسی رابطة امّت- امامت در دیگر حوزه­ها به خصوص بخش اقتصادی و سازندگی ایران، ره­آموز ارکان قدرت ملّی و کارآمدی نظام اجرایی کشور خواهد شد.

۹ دی و مهارت ملّی ایرانیان
انقلاب اسلامی ایران در قریب به چهار دهه از زایش فکری خود، نوعی از رابطة اجتماعی و سیاسی را در ایران به نمایش گذاشت که می‌توان از آن به دوره‌ای متکامل از رابطة امامت – امت تعبیر کرد. چنانکه گفته شد، رابطه امامت- امّت، حاوی مجموعه‌ای از آموزه‌های تاریخی، دانش، مهارت‌ها و کارویژه‌های اجتماعی- سیاسی است که در سختی ها، بحران‌ها و تنگنا‌ها به دادِ نظام سیاسی جمهوری اسلامی ایران رسیده و گذار از شرایط بحرانی مختلف را تسهیل کرده است.

مدیریت غائله‌های تجزیه طلبانه صدر انقلاب، تدارک و مدیریت خُلقیات دولت موقت، مدیریت دوران سیاه ترور‌ها و آشوب‌های دهة ۶۰، ادارة دفاع مقدس، مواجهة عالمانه با لیبرال ها، تکنوکرات‌ها و تجدید نظر طلب ها، مدیریت بحران ناشی از تعطیلی سفارتخانه‌ها از سوی اروپاییان، مدیریت بحران‌های طبیعی، مدیریت غائله ۱۸ تیر ۷۸، کنترل ملّی و منطقه‌ای بحران داعش و نهایتاً مدیریت اعجازگونه­ی فتنه ۸۸ و ... از جمله آن‌ها است؛ از این رو، می‌توان گفت، خلاقیت اداره بحران‌ها در چارچوب ارزش‌ها و فضیلت‌های انقلابی، جزئی از مهارت‌های نیرو‌های انقلابی در مکتب امامت- امّت به شمار می­آید.

مهارت‌های ملّی- انقلابی ایرانیان برخاسته از دانش‌های غیر بومی مدیریت در بحران‌ها نیست. شاید بتوان آن را دستِ خودسامانِ انقلاب در حلّ و فصل بحران‌های داخلی نامید؛ مهارتی که کارگاه‌های آموزشی آن عرصه‌های عینی نظام امامت- امّت در گسترة ایران است.

۹ دی و قانون­گرایی
کارکرد اساسی قانون؛ حمایت از ارزشها، هنجار‌های جامعه و مبارزه با تمامیت خواهی‌ها و کج روی­ها است. پر واضح است، برابری در قبال قانون و احترام به نهاد‌های قانون­گذار از اهّم توجهات ایرانیان در حماسة ۹ دی بود. در آشوب‌های سال ۸۸، جبهه مقابل نظام، به قانون، قانون­گذار و نهاد‌های قانونی وقعی ننهاده و ره آموز هرج و مرج در ایرانِ باثبات شدند. امّا رهبری فرزانه انقلاب و قاطبة ملّت با صیانت از صندوق‌های رأی، فصل ممتازی را در مراقبت از مردم سالاری در تاریخ جمهوری اسلامی رقم زدند.

۹ دی و اتّهام تقلّب
سرکردگان اغتشاش با اسم رمز تقلّب، به سازماندهی آشوب مبادرت نموده، غائله اصلی را ایجاد و آن را شعله ور ساختند. قلبِ واقعیتی که خود به آن باور نداشتند؛ زیرا تقلّب سیستماتیک با توجه به ابعاد اجرایی پیچیده و چند لایة امور اجرایی و نظارتی انتخابات در ایران امری شبیه توهم به شمار می‌آید. این ادّعا، بنیان سیئه‌ای را بنا نهاد که سرانجام می‌توانست دامن خودشان را نیز بگیرد؛ امّا عدم تنازل نظام امامت – امّت در پاسداری از صندوق‌های رأی، به سدّ محکمی مقابل قانون شکنان و واضعان نظریة غیر­علمی تقلّب تبدیل شد.

۹ دی و حلم مدنی
در مدت چند ماهه فتنه، نظامی از مدارا، تسامح، رأفت اسلامی و مدیریت مردم­گرایانه از سوی دستگاه شناختی فقاهتِ حکیمانه و رهبری نظام اعمال گردید که خود یک الگوی مدیریت بحران است؛ حکومت دست به اسلحه نبرد و با تدارک صبوریِ هوشمندانه و اتخّاذ حلم مدنی در سطوح ملّی، ره آموز اقناع ملّی شد؛ نظام با حلم مدنی، دالّ­های شناور پشتیبان نظریة تقلّب را از صحنه خارج و اتهام شگفت آور دستکاری در انتخابات را به حاشیه راند؛ این در حالی است که در معاهدات شناخته شده و قوانین داخلی کشور‌ها و همچنین رویه­های رایج، تنها نهاد مجاز برای استفاده از عنصر قانونی زور برای دفع ضرر معارضین، نهاد دولت و حاکمیت می‌باشد.

۹ دی و ظهور قدرت ملّی
بی­شک تبلور توانایی، اراده، استعداد و ظرفیت یک واحد سیاسی یا ملّت که با اتّکای به آن، دولت­ها و ملّت­ها می‌توانند آرمانها، اهداف و منابع ملی خویش را حفظ نمایند، حائز اهمیت است. در حوادث سال ۸۸ مردم با اعتماد به حکومت، در زمانی مناسب، قدرت ملّی ایرانیان را به نمایش گذاشتند؛ جوهره‌ی این قدرت ملّی همانا سرمایة اجتماعی نظام بود که مبتنی بر رضایت دوسویه­ی مردم و حاکمیت است.

۹ دی و مقایسه تطبیقی مواجهة نظام­ها
مقایسه نوع، چگونگی و گسترة مقابله جمهوری اسلامی با آمرین، مباشرین و سازمان دهندگان چند لایه حوادث سال ۸۸ با کشور‌های دستخوش نا آرامی­های مشابه از جمله در آمریکا، ترکیه، پاکستان، عربستان، بحرین و ... به خوبی نشان می‌دهد که اصل اوّل در نظام جمهوری اسلامی، مردم سالاری دینی، تعامل محبّت آمیز مردم- حاکمیت، تکریم آحاد ملت و تبدیل قانون به مطالبه­ای بین الاذهانی است.

۹ دی و مردم سالاری دینی
دموکراسی پدیده‌ای نوظهور، امّا جمهوریت و تکریم جمهور- بنا به قول آیت الله العظمی جوادی آملی حفظه الله- در اسلام جزو ودایع الهی است؛ از آنجا که خّط خارجی آشوب و فتنه در حوادث سال ۸۸، هم جمهورِ آراء و هم اصل امامتِ نظام را هدف قرار داده بود، مردم سالاری دینی بدون اتّکا به تدارکات رسمی و دولتی متبلور شد و خود را به عنوان جایگزین دیگر اشکال مشارکت سیاسی بر سپهر افکار عمومی نشانید.

۹ دی و زیستة عمّارِ یاسر
هوشیاری و برخط بودن مردم مسلمان نسبت به اهداف، میزان تلاش و موفقیت دشمن در رسیدن به آن و نیز جایگاه، توان و میزان پیشرفت مردم در مقابله با دشمن خارجی و برخی همپیمانان معدودشان در داخل، حاکی از تبلور ویژگی‌های ایرانیان در قدرت بسیج سیاسی از معبر بصیرت انقلابی بود. پیشی گرفتن "تودة امّت" از برخی "خواص پرخرج و کم فایده" و تکثیر الگو و زیستة عمارِ یاسر از ثمرات ماندگار این حادثه بوده است.

این متن در قالب بیانیه دبیرخانه شورای راهبردی سازمان بسیج اساتید دانشگاه­ها و مراکز آموزش عالی و پژوهشی کشور جهت گرامیداشت حادثه نهم دی منتشر شده است.