زالو درمانی شیوه‌ای از طب سنتی برای درمان بیماری‌ها
ابوعلی‌سینا پزشک حاذق و توانایی بود که بیماری‌ها را با بهره‌گیری از گیاهان دارویی و برخی جانوران درمان می‌کرد و امروز نیز بسیار از مردم به ویژه مردمان همدان دیار شیخ الرئیس، از زالو درمانی غافل نشده و برای درمان خود نزد متخصصان طب سنتی این نوع روش درمانی را انتخاب می کنند.
استقبال مردم از زالودرمانی موجب شده است متخصصانی برای این رشته آموزش ببینند و راه‌اندازی سلامتکده طب ایرانی و مکمل در آینده‌ای نزدیک در دانشگاه علوم پزشکی همدان عملی شود.
مدیر طب ایرانی و مکمل دانشگاه علوم پزشکی همدان با بیان اینکه زالودرمانی وارد طب نوین شده و با کاربردهایی جدید مورد استفاده قرار می‌گیرد، گفت: از آن جا که زالودرمانی جزو خدمات طب ایرانی و مکمل است بنابراین فقط متخصصان این رشته قادر به انجام این روش درمانی هستند اما از طرفی هم چون تنها یک متخصص طب ایرانی و مکمل در همدان وجود دارد پس پزشکان عمومی هم با گذراندن دوره‌های زالودرمانی اقدام به انجام آن می‌کنند.
مامک هاشمی اظهار داشت: بر اساس قانون، طبیبان باید برای خرید و تهیه زالو به مراکز مورد تایید وزارت بهداشت مراجعه کنند اما از آن جا که عملا هیچ مرکزی به ما معرفی نشده است بنابراین در حال حاضر برای تهیه زالو از نظام دامپزشکی و فنی‌حرفه‌ای اقدام می‌کنند.
وی با بیان اینکه تنها در پنج شهر بزرگ کشور تعداد متخصصان طب ایرانی و مکمل کافی و به اندازه در دسترس بیماران هست، تصریح کرد: متاسفانه در سایر استان‌ها مانند همدان با کمبود متخصصان این رشته مواجه هستند و نمی‌توانند نیازهای یک شهر را پوشش دهند.
مدیر طب ایرانی و مکمل دانشگاه علوم پزشکی همدان گفت: با توجه به کمبود متخصصان طب ایرانی و مکمل در همدان، شاهد فعالیت پزشکان عمومی که دوره‌های زالو درمانی را گذرانده‌اند هستیم که توصیه ما به مردم این است که به جای مراجعه به مراکز غیر مجاز مانند آرایشگاه‌ها، عطاری‌ها و افرادی که تخصص این رشته را ندارند، به پزشکان عمومی آموزش دیده مراجعه کنند.
خواص زالو درمانی
هاشمی با بیان اینکه در گذشته خاصیت خون‌خواری زالو مورد توجه بوده است، ابراز کرد: اما امروزه در طب جدید بزاقی را که زالو هنگام مکیدن خون، در بدن ترشح می‌کند حائز اهمیت و مورد توجه قرار گرفته است. زالو هنگام مکیدن خون، مواد متنوعی ترشح می‌کند که خواص درمانی فراوانی دارد.
وی با اشاره به اینکه معروف‌ترین ماده مترشحه از زالو، هیرودین است ، افزود: خاصیت بی‌حس کنندگی زالو که موجب کاهش درد موضعی هنگام نیش زدن می‌شود به دلیل وجود ماده هیرودین در بزاق زالو است. هیرودین مهم‌ترین ماده ضد انعقاد بزاق زالو است .
مدیرطب ایرانی و مکمل دانشگاه علوم پزشکی همدان گفت: کاربردهای جدید زالو در طب، استفاده از آن در جراحی و انجام پیوندها است. امروزه زالو به دلیل خاصیت ضدانعقادی یکی از ابزارهای جراحی در پیوندها و دوام بافتا پیوندی است.
هاشمی ابراز کرد: زالو درمانی در مداوای بسیاری از بیماری‌ها به صورت اثبات شده و تجربی، موثر است. به عنوان مثال تاثیر این روش درمانی در درمان دردهای آرتروز مفاصل به صورت تجربی برای مردم اثبات شده است اما تاثیر آن بر پوست به طور علمی ثابت شده چراکه زالو دارای فاکتورهای مثبتی برای پوست است که رشد سلولی را بازسازی می‌کند.
وی افزود: در مواردی که نیاز به نوسازی سلول باشد از زالو درمانی استفاده می‌شود. نکته مهمی که مردم باید بدانند این است که زالو درمانی باید به عنوان آخرین مرحله و پس از مصرف داروهای خوراکی در درمان جوش استفاده شود تا آثار آن را از بین ببرد اما متاسفانه در کشور ما کسانی که جوش دارند به عنوان نخستین روش از زالو درمانی استفاده می‌شود.
انداختن زالو توسط خود افراد به شدت خطرناک است
مدیر طب ایرانی و مکمل دانشگاه علوم پزشکی همدان افزود: متاسفانه در برخی موارد شاهد استفاده افراد از زالو توسط خودشان و در منزلشان هستیم که باید بگویم این اقدام بسیار خطرناک است چراکه انداختن زالو یک کار بسیار پرعارضه است که در صورت عدم مهارت و تخصص منجر به بروز عوارض جبران ناپذیری می‌شود.
هاشمی تصریح کرد: در شرایطی که زالو توسط افراد غیرمتخصص و در محل‌هایی مانند آرایشگاه یا عطاری‌ها انجام شود عوارضی نظیر خونریزی طولانی مدت که بند نمی‌آید، کاهش ناگهانی فشار خون و عفونت‌های محل انداختن زالو که نیاز به بستری دارد ، را به همراه دارد.
انجام زالودرمانی در فضای درمانگاه
وی گفت: زالو درمانی باید در محلی مانند فضای درمانگاه انجام شود چراکه زالو درمانی پروسه خون ریزی دهنده است بنابراین باید محل آن قابل شست و‌شو باشد تا موارد بهداشتی به خوبی در آن انجام شود.
مدیر طب ایرانی و مکمل دانشگاه علوم پزشکی همدان از نظارت بر مراکز انجام زالو درمانی خبر داد و افزود: بازدیدهای دوره‌ای را انجام می‌دهیم و در صورت اعلام شکایات مردمی سریعا به محل شکایت می‌رویم اما مشکل اصلی ما مکان‌های بدون مجوزی است که حکم ملک شخصی را دارد و برای ورود به آن با مشکل مواجه‌ایم.
کدام بیماران زالو درمانی نشوند؟
هاشمی با بیان اینکه زالو درمانی برای برخی بیماران خطرناک بوده و دارای ممنوعیت است، ابراز کرد: بیمارانی که مشکل انعقاد خون دارند و افرادی که مجبور به مصرف داروهای رقیق کننده مانند آسپرین و وارفارین هستند به هیچ عنوان نباید زالو درمانی شوند چراکه امکان بند نیامدن خون و حتی ایجاد خونریزی‌های داخلی در آن‌ها وجود دارد.
وی افزود: بیماران مبتلا به زخم‌های گوارشی، بیماران دارای ضعف ایمنی، دیابتی‌ها، بیمارانی که شیمی درمانی می‌شوند، زنان باردار و زنانی که در دوره قاعدگی هستند، به هیچ عنوان مجاز به زالو درمانی نیستند.
مدیر طب ایرانی و مکمل دانشگاه علوم پزشکی همدان اظهار داشت: در مرحله نخست باید بیماران را ارزیابی کنیم تا بدانیم که دارای شرایط لازم و نیازمن به زالو درمانی هستند یا خیر. متاسفانه بسیاری از افراد بدون اینکه نیاز به زالو درمانی داشته باشند به مراکز زالو درمانی مراجعه می‌کنند.
درمان 37 نوع بیماری با انجام زالودرمانی
یک پزشک عمومی و ارائه دهنده خدمات زالودرمانی در همدان، اظهار داشت: حکیم بوعلی‌سینا زالو درمانی را برای درمان 37 نوع بیماری مفید دانسته که شامل درمان جوش صورت و ثبورات پوستی، آکنه، سردردها، سینوزیت، واریس پا، واریکوسل، بواسیر و غیره است.
مصطفیان تصریح کرد: زالو درمانی از دیرباز و درتمامی اعصار برای درمان بیماری‌ها مورد استفاده قرار گرفته است.این روش درمانی مورد توجه حکمای بزرگی از جمله شیخ الرئیس بوعلی‌سینا بوده تا جایی که در بخش‌هایی از کتاب قانون به فواید زالودرمانی و کاربردهای آن به طور مفصل پرداخته است.
وی افزود: در سال‌های اخیر به دنبال کشف خواص بی‌نظیر زالو درمانی و مواد موثر موجود در بزاق زالو، استفاده از این روش درمانی در جهان و به تبع آن درایران به طور چشمگیری در حال افزایش است. در استان همدان نیز با توجه به قدمت تاریخی و آگاهی مردم نسبت به این شیوه درمانی، شاهد استقبال مردمی بوده‌ایم.
این پزشک عمومی گفت: زالو درمانی همزمان با انجام بادکش درمانی و بهبود اوضاع مزاجی در بیماران مبتلا به اختلالات تیروئید بسیار موثر است. مکانیسم‌های مختلفی برای اثربخشی زالو درمانی ذکر شده و بر اساس تحقیقات انجام شده در آلمان، بزاق زالو حاوی 102 نوع آنزیم است که از این تعداد، 60 آنزیم برای بدن مفید است.
مصطفیان با بیا اینکه تاثیر زالو درمانی در هر دو جنس خانم و آقا به یک میزان بوده، ابراز کرد: میزان استقبال فراگیر مردم جامعه نشان دهنده این است که تاثیرات زالو درمانی در درمان برخی بیماری‌ها بسیار قابل توجه بوده و تاثیر درمان در هر دو جنس خانم و آقا یکسان است.
وی در خصوص ممنوعیت زالو درمانی در برخی بیماران گفت: افراد مبتلا به کم‌خونی شدید، بیماران دارای پلاکت پایین و مشکلات انعقادی، افرادی که از داروهایی مانند آسپرین، وارفارین و سایر داروهای ضد انعقادی خون استفاده می‌کنند مجاز به زالو درمانی نیستند. از نظر طب سنتی نیز در افراد با غلبه خلط بلغم زالو درمانی توصیه نمی‌شود.
این پزشک عمومی با بیان اینکه زالو درمانی باید در محیطی بهداشتی و استریل انجام شود، تصریح کرد: تعداد جلسات زالو درمانی با توجه به نوع افراد و بیماری آن‌ها متفاوت است.
مدت زمانی که زالو به مکیدن خون می‌پردازد نیز برحسب نوع زالو و اندازه آن و موضعی که انداخته می‌شود متفاوت است و مدت 15 تا 60 دقیقه به طول می‌انجامد.
مصطفیان تصریح کرد: در حال حاضر تحقیقات بسیار گسترده‌ای در خصوص زالو درمانی در سطح جهان به ویژه در اروپا و آمریکا در حال انجام است و مراکز متعددی را به این امر اختصاص داده‌اند. در برخی از اتاق عمل‌های بیمارستان‌های پیشرفته اروپا نیز در برخی موارد درمانی، پس از جراحی از زالو استفاده می‌کنند.
پرورش زالو در همدان
وی اظهار داشت: با توجه به استقبال مردم از این روش درمانی، مراکز متعدد پرورش زالو در کل کشور احداث شده که استان همدان هم جزو آنهاست. با توجه به میزان رضایتمندی مردم از نتیجه زالو درمانی، می‌توان این حرفه را گسترش داد چراکه زمینه اشتغالزایی و صادرات زالو و محصولات آن به خوبی فراهم است.
بیماری که پس از زالو درمانی احساس بهبودی می‌کند
در ادمه این گزارش به سراغ بیماری که برای رفع مشکل پرکاری تیروئید خود به مرکز زالودرمانی مراجعه کرده است، رفتیم تا وضعیت و نتیجه درمان او را جویا شویم.
بختیاری اظهار داشت: 48 ساله هستم و برای درمان بیماری پرکاری تیروئید و فشار خون بالا درحال گذراندن دوره درمان به روش زالودرمانی هستم.
وی تصریح کرد: در ابتدا نسبت به این روش درمانی بی‌اعتماد بودم و تصور می‌کردم زالو درمانی روشی دردناک و بی‌نتیجه است اما پس از انجام دو جلسه زالو درمانی، اثرات مثبت آن را خودم مشاهده کردم به طوری که اطراف چشمانم که براثر پرکاری تیروئید کبود شده بود به حالت عادی برگشت.
بختیاری ابراز کرد: دوره درمانم چهار جلسه زالودرمانی است که در فاصله هر 15 روز یک بار انجام می‌شود. پس از اتمام هرجلسه، برای پیشگیری از خونریزی ملزم به نگاه داشتن محل گزش با تکه‌های پنبه هستم.
زالودرمانی از روش‌های بسیار مفید درمانی است که تاثیرات مثبت آن در طول سالیان دراز بر روی انسان‌ها ثابت شده است.همدان دیار پزشک حاذق و مشهور جهان ابوعلی‌سیناست که می توان در آن طب بوعلی‌سینا را گسترش داد بنابراین این وظیفه همه ما است که با استفاده درست از طب ایرانی و مکمل که زالودرمانی از نمونه‌های آن است، راه پیشرفت، سلامت و اقتصاد را برای استان خود بگشاییم.