دانستنی‌های هنر زره بافی/ قدمت تعزیه درایران چقدر است؟
عشق به امام حسین(ع) موجب شده که مردم ایران هر آنچه در توان دارند به میدان بیاورند تا سوگواری برای امامشان با شکوه هرچه تمام‌تر صورت پذیرد در این بین مسعود ضرغامی، تنها زره‌باف مشهدی و نسل هفتم از تعزیه‌خوانان خانواده ضرغامی، در کارگاه کوچکش، کاری بزرگ برای تعزیه رقم می‌زند و هرساله تعدادی از زره‌های مورد نیاز تعزیه‌خوانان را فراهم می‌کند، زره‌هایی که تنها با عشق می‌توانند اینگونه در کنار هم قرار گیرند.
مسعود ضرغامی، تعزیه‌خوان و زره‌باف برجسته مشهدی، ساخت و طراحی زره‌هایی با کیفیت برای تعزیه‌خوانان را مهم‌ترین دلیل ادامه این فعالیت در کنار شغل اصلی خود عنوان کرد و گفت: با توجه به اینکه تعزیه‌خوانی در خانواده ضرغامی نسل به نسل ادامه داشته و من به نوعی نسل هفتم از تعزیه‌خوانان محسوب می‌شوم، برای رفع نیاز لباس افراد در تعزیه‌خوانی وارد این هنر شدم.
وی اظهار کرد: به دلیل اینکه احساس می‌کردم تعزیه‌خوانان مشهدی نیازمند هنر زره‌بافی هستند، زمانی که به اراک سفر کرده بودم این هنر را در مدت کوتاهی آموزش دیدم و تا به امروز که حدود ۵ سال از آن زمان می‌گذرد، زره‌های درجه یک کشور از جمله زره‌های استیل را می‌سازم.
ضرغامی با بیان اینکه متأسفانه تا به امروز صنفی برای این هنر تأسیس نشده است، اضافه کرد: در مشهد حتی افرادی که بتوانند تنها زره را تعمیر کنند وجود ندارد، امیدوارم با برنامه‌هایی که در بنیاد تعزیه در نظر گرفته شده این هنر را مانند تعزیه‌خوانی ترویج دهیم.
زره‌باف برجسته مشهدی، اظهار کرد: زره‌بافی برای من شغل نیست بلکه علاقه و عشق به این کار باعث ادامه فعالیتم در این زمینه شد که با ۲ ساعت کار در این حوزه، سالی دو زره تولید می‌کنم اما اگر فردی تمام وقت خود را صرف این کار کند هر دو ماه می‌تواند یک زره تولید کند.
زره‌بافی از دور سخت به نظر می‌رسد
وی افزود: با اینکه زره‌بافی از دور سخت به نظر می‌رسد اما در باطن هنر ساده‌ای است که زره‌باف با ابزاری مثل انبر، سیم‌فنر و دستگاه چرخ فنر می‌تواند تولید یک زره را آغاز کند، کشیدن طرح بر روی زره نیز کار آسانی است و مانند طرح انداختن در هنر قالیبافی باید در ابتدا برای آن نقشه تهیه شود.
ضرغامی بیان کرد: زره بر اساس جنس سیم و شکل بافت به انواع مختلفی تقسیم می‌شود که زره‌های استفاده شده در فیلم‌های سینمایی از نوع رومیه است که قسمتی از آن استیل و قسمتی دیگر با سیم بافته می‌شود.
زره‌باف برجسته مشهدی، با اشاره به اینکه از زره‌بافی به عنوان هنر حضرت داوود(ع) یاد می‌شود، افزود: زره‌هایی که در قدیم تولید می‌شد حدود ۱۴ کیلو وزن داشت اما امروز زره‌ها با نمره حلقه ۵ و۳ تولید می‌شود که حداکثر ۳ کیلو وزن دارد.
وی ادامه داد: یک زره با نمره پنج ممکن است از ۴ هزار و ۸۰۰ حلقه تشکیل شده باشد در حالی که یک زره نمره سه به طور متوسط از ۱۲هزار حلقه ساخته می‌شود و به دلیل ریز بودن حلقه‌ها وزن کمتری دارد.
ضرغامی با اشاره به ارزش مادی این هنر، عنوان کرد: هزینه ساخت و طراحی زره در برابر کار تمام شده آن بسیار ناچیز است، برای مثال برای ساخت زره‌ای با نمره سه، شما ۷۰۰ الی ۸۰۰ هزار تومان سرمایه‌گذاری می‌کنید اما در نهایت ارزش مادی زره به ۸ میلیون تومان می‌رسد.
رونق زره‌بافی وابسته به جایگاه تعزیه‌خوانی است
زره‌باف برجسته مشهدی، ادامه داد: سختی کار در زره‌بافی زمانی افزایش می‌یابد که نمره زره پایین بیاید که برای زره‌بافی حرفه‌ای سایز حلقه به نمره سه می‌رسد، با اینکه جنبه درآمدی این کار برایم مطرح نیست اما تعزیه‌خوانانی از تهران، سبزوار و حتی سماویه عراق مشتری این زره‌ها بوده‌اند.
وی ابراز کرد: اگر تعزیه به جایگاه هنری اصلی خود باز گردد زره‌بافی نیز رونق خواهد یافت، در غیر این صورت با برپایی تعزیه‌خوانی‌های خیابانی که هنرمند مسلماً برای لباس خود ارزش کمتری قائل است، شغل زره‌بافی جایگاهی ندارد.
تعزیه تاریخچه‌ای ۴۶۳ ساله دارد
زره‌باف و تعزیه‌خوان برجسته مشهدی، با اشاره به تعزیه هاشم که حداقل قدمتی برابر ۱۰۰ سال دارد، بیان کرد: تعزیه در خانواده ما موروثی است، پدربزرگم متون مربوط به تعزیه را با خط نستعلیق شکسته می‌نوشت، از آن دوران تا به امروز ۱۶۰ متن تعزیه به من رسیده که در اجراهای امروز از آن‌ها استفاده می‌کنم.
ضرغامی گفت: در اجرایی که با هماهنگی آستان قدس انجام دادیم، ابتدا پیش‌نوشت‌های مجالس را به صورت تایپ شده تقدیم انجمن تحقیقات آستان قدس رضوی کردیم که با بررسی تاریخی و ادبیاتی، از لحاظ سندیت تأیید و به این متون اجازه اجرا داده شد.
زره‌باف و تعزیه‌خوان برجسته مشهدی با اشاره به اینکه از تجاری شدن تعزیه راضی نیست، عنوان کرد: مسئولان باید توجه بیشتری به حفظ وجهه معنوی این هنر داشته باشند و محیطی برای برگزاری این مراسم که حدود ۴۶۳ سال قدمت دارد، در نظر گیرند.
وی با بیان اینکه تعزیه‌خوانی در زمان‌های قدیم، مراسمی مختص به درباریان بوده، افزود: امروز متأسفانه این هنر به حقیرترین حالت خود رسیده و باید برای اجرای این مراسم محل یا حتی زمینی با دکوراسیون قابل قبول تهیه شود.
زره‌باف و تعزیه‌خوان برجسته مشهدی گفت: در محلی مانند مشهد دوست‌داشتنی که چندین میلیارد برای تأسیس آن هزینه شده، تعزیه مشهد، که یکی از هنرهای بزرگ این شهر به شمار می‌رود نادیده گرفته شده است.
منبع:ایکنا