تعادل جمعیتی در حوزه جمعیت شهری/ کند شدن روند مهاجرت
به گزارش خبرنگار گروه اقتصاد عباس آخوندی در هفدهمین همایش سیاست‌های توسعه مسکن بیان کرد: پذیرش تغییر و تحول در ساختار سکونت شهری در تهران دیده می شود و ما باید از این موضوع، تصور واحدی داشته باشیم و در کنار آن بهره برداری و سیاست گذاری یکسانی در این‌باره صورت گیرد تا به یک تعریف مشترک برسیم.
وی در ادامه افزود: داشتن یک تصویر مناسب از وضعیت سکونتگاه‌های ایران از اهمیت بالایی برخوردار است و ترکیب جمعیت شهری و روستایی و میزان مهاجرت به شهر‌ها از موضوعاتی که همواره بیان می‌شود. ولی تصویر از این جملات این است که این روند با سرعت فراوان در حال ادامه است و فارغ از علایق مردم فرایند روند مهاجرت به شدت کند شده و در حوزه جمعیت شهری به یک تعادل جمعیتی رسیدیم و این پیام اصلی است که روند تحولی جمعیت جابجا خواهد شد.
وزیر راه وشهرسازی اظهار کرد: آمار از سال ٩٠ تا ٩٥ بسیار مهم است و این اعداد و ارقام نشان می‌دهد که طی این سال‌های تحول جمعیتی در ایران مراحل نهایی خود می‌رسد.
آخوندی گفت: در سال گذشته تحول جمعیتی چندانی در شهر قم نداشته ایم و این روند روند کاهشی است ولی این به معنی کاهش دامنه تقاضا مسکن نیست ولی با توجه به تحولات مهاجرتی تقاضا نیز کاهش یافته است.
وی یادآور شد: کیفیت زندگی، فاصله طبقاتی، تغییر قیمت‌ها از بالا تا پایین شهر، از مسائل مهم و روز بازار مسکن است و ما نباید به دنبال موضوعات کمی در بازار مسکن باشیم که این طرح باید به اجماع کلی برسد و به زمان بیشتری نیاز است.
وزیر راه عنوان کرد: زمانی که میگوییم در تهران بیش از ٥٠٠ هزار واحد مسکونی است به معنی رخ داد اتفاقی در بازار مسکن است و زمانی که گفته می‌شود در منطقه یک ٣٥ هزار مسکن نوساز بدون مشتری است و مفهوم این امر از نظر اقتصادی شهری کاملا مشخص است و بیشتری ساخت و ساز در منطقه ٢٢ است و نرخ معاملات در ان به نسبت بسیار پایین‌تر است.
آخوندی در ادامه افزود:این رویداد‌های مهم اقتصاد کشور است که باید از ان درک درستی داشته باشیم تا در بازار مسکن تحولاتی ایجاد شود.
وی بیان کرد:بیشترین مداخلات دولت در بازار مسکن از دهه ٨٢ تا سال ٩٢ است که معادل ٨ درصد است و بیشترین امار شهر فروشی نیز مربوط به همین دوره است.قیمت زمین ظرف هشت سال، ٨.٦ برابر شده که این امر موجب رکود در بازار مسکن است.
وزیر راه و شهرسازی گفت: از سال ٩٢ نا ٩٥ رشد قیمت مسکن ٠/٠٢ معادل صفر بوده است.
وی ادامه داد: بیشترین مداخلات دولت در بخش مسکن در سال‌های ۸۴ تا ۹۲ با طرح مسکن مهر و ساخت دو میلیون واحد مسکونی جدید رقم خورد؛ یعنی معادل ۸ درصد موجودی مسکن، به واحدهای مسکونی اضافه شد که در تاریخ ایران بی‌سابقه است. بیشترین آمار شهرفروشی هم در همین دوره رخ داد؛ بنابراین دوره‌ای که عرضه مسکن به اوج می‌رسد، قاعدتاً باید قیمت به حداقل برسد. اما قیمت زمین در همین مدت ۸.۶ برابر شد یعنی ۷۶۰ درصد رشد که رقم شگفت انگیزی است. آیا در چنین وضعیتی هیچ کار تولیدی معنی دارد؟ ولی ما در دوره سال‌های ۹۲ تا ۹۵ توانستیم رشد قیمت زمین در تهران را به ۰.۰۲ درصد یعنی حدوداً صفر کاهش دهیم.
آخوندی تصریح کرد: قیمت مسکن در سال‌های ۸۴ تا ۹۲، ۶ برابر شد یعنی ۵۰۰ درصد، اما در سال‌های ۹۲ تا ۹۵، قیمت مسکن ۱.۱ برابر تنها افزایش یافت؛ یعنی ۱۰ درصد سال ۹۲. به عبارت دیگر در هر سال قیمت مسکن تنها ۲.۵ درصد رشد داشت.
وی با اشاره به پیام دبیرکل سازمان اسکان بشر وابسته به ملل متحد به مناسبت روز جهانی اسکان بشر افزود: دبیرکل اسکان بشر می‌گوید «باید بخش مسکن را دولت‌ها به عنوان موتور اقتصاد راه‌اندازی کنند تا کیفیت زندگی ارتقاء یابد»؛ بنابراین اگر تصور می‌کنید با تزریق پول و مداخله دولت، بخش مسکن راه می‌افتد، نتیجه همان اتفاقی می‌شود که در سال ۸۴ رخ داد. آیا با صد درصد افزایش قیمت مسکن، زندگی مردم بهتر می‌شود یا مردم را در عُسرت قرار خواهد داد.
وزیر راه و شهرسازی خاطرنشان کرد: مسکن مهر در ظاهر می‌خواست به مردم کمک کند، اما نتیجه‌ای عکس داشت؛ این مداخلات نشان‌دهنده عدم درک اقتصاد و مسائل اجتماعی ایران است.
آخوندی با بیان اینکه حتی اگر شهرداری هم می‌خواست سیاست شهرفروشی را ادامه دهد و با این تغییرات جمعیتی، دیگر خریداری وجود نداشت، گفت: وضع شهری ایران با نرخ رشد مهاجرت و جمعیتی اندکی مواجه شده است که نشان‌دهنده عدم امکان پروژه‌های شهری مانند ساخت بزرگراه‌ها از طریق صدور پروانه ساختمانی و کسب درآمد از ساخت و ساز است؛ باید این پیام را دولت، مجلس، شهرداری و شورای شهر درک کنند.
وی با بیان اینکه شهر تهران تا ۱۰ سال آینده جمعیتی ۹ میلیون نفری خواهد داشت، تصریح کرد: اما آیا مردم خوب زندگی می‌کنند؟ خیر بسیار بد زندگی می‌کنند. آیا نیاز به ساخت مسکن جدید نیست؟ چرا هست اما مسکنی که جایگزین مسکن بد شود. اگر به ازای هر مسکن بد، یک مسکن خوب ساخته نشود، فاصله طبقاتی گسترش می‌یابد.
وزیر راه و شهرسازی ادامه داد: حکمت بازآفرینی شهری در این است که کسی که در زندگی بد قرار دارد، به زندگی خوب بیاید. شهر تنها یک کالبد و مسکن نیست، شهر یک سازمان اجتماعی و فرهنگی است که محل کانون تحولات اجتماعی است؛ آدم‌ها در آن لذت می‌برند و در کنار هم شادی و خوشی را تجربه می‌کنند.
آخوندی اظهار کرد: اگر به حوزه تمدن ایران‌شهر برگردیم، می‌بینیم که ساختار محله در آن جایگاه اساسی دارد، اما محله که فقط مسکن نیست، فرهنگسرا، مسجد، درمانگاه، فضای سبز و چندین فضای عمومی دارد که در آن فضا، انسان‌ها با هم ارتباط برقرار می‌کنند بنابراین باید به سیاست احیای بافت فرسوده برگردیم و با ساخت هر مسکن خوب، یک مسکن بد از بین برود.
وی خاطرنشان کرد: در حال حاضر ۲.۵ میلیون خانه خالی و ۲.۲ میلیون خانه دوم داریم، یعنی چهار میلیون و ۷۰۰ هزار خانه بلااستفاده در کشور قرار دارد؛ آیا این آمار افتخار است؟ تنها راه ما در حوزه مسکن، بازگشت به بازآفرینی شهری است.
وزیر راه و شهرسازی با بیان اینکه علت اینکه در طول سال‌های گذشته مرتباً در بخش اقتصادِ خردِ مسکن، روی توانمند کردن مردم و صندوق پس‌انداز مسکن یکم تأکید داشتند، این است که مردم خودشان توانمند شوند، گفت: در حال حاضر این سیاست جواب داده و تا امروز ۲۸۲ هزار نفر حساب پس‌انداز مسکن یکم با میانگین منابع ۲۰ میلیون تومان حساب افتتاح کردند؛ ما داریم روی قدرت خرید واقعی مردم سرمایه‌گذاری می‌کنیم.
آخوندی تصریح کرد: از سوی دیگر همزمان جلوی سوداگری و بورس‌بازی زمین و رشد ۷۶۰ درصدی قیمت آن ایستاده‌ایم و نتیجه این رفتار ما به گونه‌ای شده که در حال حاضر قیمت زمین سالی کمتر از نیم درصد رشد داشته است.
وی در توصیه به انبوه‌سازان گفت: انبوه‌سازان به جای برج‌سازی در شمال شهر، به داخل بافت‌ها بیایند و دیگر کارکردهای گذشته را ادامه ندهند. انبوه‌ساز دیگر کارش این نیست که در بیابان خانه بسازد، باید در داخل بافت، تجمیع اراضی با کمک ساکنان و سپس ساخت و ساز را انجام دهد تا در بافت‌های فرسوده، ایجاد ارزش افزوده کند؛ ما نیز کمک می‌کنیم تا مشتریان آنها از طریق تسهیلات صندوق مسکن یکم را توانمند کنیم و به خود انبوه‌سازان نیز وام بدهیم.