شاه کلید جنگ و صلح "افغانستان"

به گزارش سرویس بین الملل ، سید اسحاق شجاعی» مدیرمسئول روزنامه عصرنو طی یادداشتی واکاوای ابعاد جنگ و صلح در افغانستان پرداخت.

در این یادداشت آمده است: هر کور و بینایی از گذشته‌های دور می‌دانست که راه حل مشکل گروه طالبان در افغانستان ابتدا فشار قوی نظامی و تضعیف این گروه و سپس باز کردن دروازه صلح و سازش با این گروه است. البته در کنار آن فشار سیاسی و اقتصادی بر پاکستان؛ حامی این گروه.

برخلاف این دیدگاه موثر و دقیق، حامد کرزی در زمان ریاست جمهوری دوازده ساله خود فشارهای نظامی را از سرِ طالبان برداشت و دروازه‌های صلح و سازش را کاملا باز کرد.

اوباما رئیس جمهور پیشین آمریکا در واقع با کرزی به این توافق رسیدند که طالبان را به قدرت برسانند. کرزی چندین کشور و از جمله آمریکا را در نزد طالبان واسطه کرد تا این گروه به صلح و مذاکره تن دهد.

طالبان خروج نیروهای خارجی را شرط مذاکره اعلام کرد. کرزی فورا خواهان بیرون رفتن نیروهای خارجی از افغانستان شد. اوباما که به لحاظ نظامی و سیاسی در افغانستان در سراشیبی شکست قرار گرفته بود پذیرفت و به این ترتیب کرزی و اوباما یک شانس بزرگ و تاریخی را در اختیار طالبان و پاکستان قرار دادند.

کرزی، عملیات شبانه خارجی‌ها و داخلی‌ها را بر ضد طالبان منع کرد؛ کمک گرفتن از نیروهای خارجی را در جنگ ممنوع کرد؛ فرماندهان خطرناک طالبان را که با دادن جان در بند شده بودند رها کرد.

با گشودن دفتر برای طالبان در قطر، این گروه را به رسمیت شناخت؛ جنگ را از جنوب به شمال انتقال داد و تمام افغانستان را به ویروس برادران ناراضی خود آلوده کرد.

21 مرتبه برای تکدی صلح و مذاکره به پاکستان سفر کرد و دست ضعف و ناتوانی به سوی آن کشور و طالبان دراز کرد. طالبان و برادرانش به این نتیجه رسیدند که در کمترین زمان حکومت را سقوط داده و امارت اسلامی طالبان را برپا خواهند کرد.

در دوره کرزی و اوباما طالبان جان دوباره گرفتند؛ جنگ را از جنگ چریکی به جنگ جبهه‌ای بدل کردند؛ تعدادی شهرستان را در اختیار گرفتند و قندوز را دوباره سقوط دادند.

حالا در زمان ترامپ و اشرف غنی، راهبرد آمریکا در افغانستان به دوره اول؛ یعنی 16 سال پیش و زمان جورج بوش بازگشته است.

در راهبرد جدید اعلام شده که طالبان را تحت فشار نظامی و سیاسی قرار می‌دهیم تا به مذاکره و صلح تن دهند. فشار سیاسی بر پاکستان ظاهرا افزایش یافته و نشانه‌هایی از نگرانی و ترس در سیمای آن کشور دیده می‌شود.

هرچند آمریکا و دولت افغانستان فرصت‌های بسیاری را سوزانده‌اند و یا شاید با سیاست‌های دو پهلو و مغرضانه 16 سال تلاش و جنگ را به باد داده و اکنون به نقطه صفر اول بازگشته‌اند؛ درحالی که طالبان دیگر آن طالبان نیستند؛ در سراسر افغانستان حضور جدی و قوی دارند و حامیان خارجی بیش‌تر و قوی‌تری از آنان حمایت سیاسی و مالی و حتی نظامی می‌کنند.

با وجود این اگر ایالات متحده آمریکا در راهبرد جدید خود صداقت داشته باشد و در کاسه‌اش، نیم کاسه نباشد؛ اگر دولت افغانستان بتواند ضمن همراهی با راهبرد جدید آمریکا، از آن در جهت حل مشکل تروریسم و پایان بخشیدن به پدیده طالبان سود ببرد، طالبان هم‌چنان شکننده و پاکستان تسلیم پذیر و روزنه‌های صلح و امنیت در کشور نمایان است.

در روزهای اخیر، پاکستان مانند غریقی برای نجات خود دست و پا می‌زند؛ یکی از ژنرال‌های بلندپایه ارتش، ارتباط سازمان اطلاعات آن کشور با گروه‌های تروریستی را پذیرفته است.

همچنین وزیر کشور پاکستان اعلام کرده که دیگر هیچ عالم دینی حق فتوا دادن برای جنگ را ندارد و این کار در انحصار دولت خواهد بود. تاکنون مولوی‌های وابسته به اطلاعات پاکستان چندین بار برای افغانستان فتوای جهاد صادر کرده‌اند و پیروان خود را برای جنگ به افغانستان گسیل داشته‌اند.

وزیرخارجه پاکستان با هدف جلب حمایت از موضع کشورش، به چندین کشور منطقه سفر کرد؛ رئیس ستاد ارتش پاکستان با پیام دوستی به افغانستان آمد و حالا از رئیس جمهور افغانستان برای سفر به پاکستان دعوت کرده است.

دست و پا زدن‌‌های پاکستان نشانه فشاری است که بر خود احساس می‌کند. تلاش‌های این کشور نیز برای کاهش این فشارها و برطرف کردن خطرهایی است که پاکستان را تهدید می‌کند؛ تا بتواند مسیر گذشته خود را هم‌چنان ادامه دهد. پاکستان امکانات بسیاری را بر روی طالبان مصرف کرده و از طالبان یک اهرم بزرگ در منطقه ساخته است و به این آسانی نمی‌خواهد از آن دست بردارد.

زمستان در راه است و طبق معمول عملیات نظامی کند می‌شود و مانند گذشته ماشین مذاکره و صلح فعال می‌گردد. اگر دولت افغانستان اشتباهات گذشته را تکرار کند و مثلا رئیس جمهور به پاکستان برود و مذاکرات زمستانی به راه بیفتد، پاکستان بدون شک خود را از این باتلاق بیرون خواهد کرد. راه مناسب این است که دولت افغانستان انگیزه‌های ترامپ را برضد طالبان و پاکستان گرم نگه‌دارد و خود را از حیله‌های این کشور دور بدارد.

شدت بخشیدن به عملیات نظامی و تضعیف دشمن و گروه‌های تروریستی و نیفتادن در دام حیله‌های پاکستان و باز گذاشتن دروازه‌های مذاکره و صلح، تنها راه بیرون‌رفت از معضل طالبان در افغانستان است.

/