موفقیت ایران در برگزاری حج از نگاه "رسانه روسی"

به گزارش سرویس بین الملل رسانه روسی در آغاز مطلب نوشته است که مرور سیر تحولات برگزاری آیین حج 1396 ایران، مقدمات، زمینه ها و مشخصه های آن، بررسی علل و عوامل برجسته چرایی حضور موفقیت آمیز ایران در مناسک حج اهمیت دارد.

سمیه پسندیده نویسنده اسپوتنیک در این گزارش که روز دوشنبه انتشار یافت، نوشته است: سال گذشته در شرایطی که حج تمتع ایران به دلیل حادثه منا در سال 94 و پیش از آن هم عمره لغو شده بود، حج 96 هم در وضعیت نامعلوم و ابهام قرار داشت.

در حالیکه عمده تحلیل ها و ارزیابی ها از آینده حج ایران، مبتنی بر تنش های سیاسی دو کشور منفی بود، اما نهایتا در شرایطی که تهران و ریاض در تیره ترین وضعیت مناسبات دو جانبه بودند، سیر تحولات به گونه ای رقم خورد که زمینه برگزاری حج فراهم شد و بر خلاف پیش بینی ها، ایران حضوری بسیار موفق و با قدرت را در عربستان پشت سر گذاشت.

حمید محمدی از دیپلمات های بلندپایه و مدیران ارشد فرهنگی ایران که سوابق دیپلماتیک متعدد و موفقی همراه مسئولیت های حساس در حوزه حج و زیارت در طول سه دهه در کارنامه اش دیده می شود، سال گذشته ریاست سازمان حج را بر عهده گرفت.
وی در آستانه مذاکرات حج 96 بین ایران و عربستان در راس هیات مذاکره کننده قرار گرفت. نخستین حضور یک دیپلمات بلندپایه در این سازمان و مذاکرات مرتبط، امری مهم و معنادار محسوب می شد.

** مذاکرات برای منافع ایران در عربستان:
نویسنده رسانه روسی ادامه داده است: مذاکرات حج جمهوری اسلامی ایران و عربستان زمانی برنامه ریزی شد که روابط سیاسی دو کشور در سردترین و شکننده ترین حالت قرار داشت و نه تنها از سال قبل یعنی زمان شکست مذاکرات حج 95 بهتر نبود، بلکه شرایط به مراتب سردتر و پیچیده تر شده بود.
بسیاری از کارشناسان و ناظران برای مذاکرات و توفیق آن تقریبا شانسی قائل نبودند و عمده باورها این بود که مانند 95 شکست می خورد.

سرانجام مذاکرات هیات ها در جده آغاز شد و پس از چند ماه هم گفت وگوهای پیچیده ای که محمدجواد ظریف وزیر امور خارجه ایران از آن به عنوان مذاکرات «بسیار خوب، دشوار و طولانی» یاد می کند با موفقیت پایان یافت و همه مطالبات و انتظارات تهران تامین و در قالب توافق حج 96 به امضای طرفین رسید.

این نخستین بار بود که عربستان به دولتی برای حجاج تضمین امنیت می داد و هنوز دولت دیگری چه قبل و بعد از این توافق موفق به چنین توافقی با دولت پادشاهی سعودی نشده است.

بی شک نقش محمدی رییس سازمان حج به عنوان دیپلمات مجرب را باید در این موفقیت محوری دانست، زیرا همین شرایط و حتی بهتر در سال 95 وجود داشت، اما مذاکرات موفق نبود.

پسندیده گزارشگر اسپوتنیک ادامه داده است: ایران توانست مواضع و انتظارهای خود از جمله تعهد همکاری دولت و وزارت حج عربستان با سازمان حج، تامین امنیت، حفظ عزت و کرامت ایرانیان، حق انحصاری جمهوری سلامی برای ارائه خدمات پزشکی، اعزام هیات کنسولی در این موسم، افزایش 35 درصدی زائران، برگزاری مراسم برائت از مشرکین و دعای کمیل، پیگیری واقعه منا، بازگشایی دفتر نمایندگی سازمان حج و زیارت در عربستان و موارد دیگر را در قالب توافق کتبی دو طرفه کسب کند.

این توافق و تعهد طرفین برای اجرای دقیق موجب شد، تعامل سازنده ای بین دولت عربستان با محوریت وزارت حج و طرف ایرانی شکل گیرد و عوامل سعودی از جمله پلیس و ماموران در نهایت احترام، حجاج ایرانی را تکریم کنند.
از جمله موارد نمونه می توان به استقبال معاون وزیر حج عربستان از زائران ایرانی در فرودگاه مدینه، تقدیم گل و برگزاری رسمی و مطلوب مراسم برائت از مشرکین به مراتب بهتر از سال های گذشته، اشاره کرد.

** توافق حج 96 خبر خوش:
فرآیند تایید مذاکرات، توافق و اعزام حجاج در بالاترین سطح تصمیم گیری جمهوری اسلامی ایران یعنی شورای عالی امنیت ملی انجام شد.

اسپوتنیک نوشته است: مراجع تقلید هم از تحقق انتظارات ایران در مذاکرات حج و فراهم شدن امکان اعزام زائران استقبال کردند. نهایتا مهم ترین موضع گیری از جانب آیت الله خامنه ای رهبر عالی ایران در دیدار مسئولان حج بود که در چارچوب شرایط مورد توافق محقق شده، از آن به عنوان خبری خوش یاد و همچنین نتیجه مذاکرات را تایید کرد.

همچنین امسال ایران از حیث فرآیندهای عملیات حج در حوزه های مختلف، نظم و سازماندهی زائران کشوری برجسته شناخته شد که این امر توسط مقامات حج سعودی هم بارها تصریح شد.
یکی از حوزه های موفقیت عملیات حج 96 حوزه آموزش بود.

سازمان حج ایران با تاکید ویژه و متمایز بر امر آموزش از جمله در حوزه های مدیران و عوامل اجرایی، زائران و روحانیون توانست ضمن ارتقای کیفیت عملیات و خدمات، از تکرار بسیاری از تنش ها و مشکلات گذشته ناشی از ناآشنایی با قوانین و مقررات عربستان جلوگیری کند و موفقیت جدیدی بدست آورد.

همچنین امسال با ایده های ابتکاری و کاربرد روش های نوین، ضمن رفع نگرانی ها، سطح کیفی عملیات و خدمات رسانی به زائران افزایش خوبی یافت و می توان به اقدام ابتکاری و ملی مچ بند زائر اشاره کرد که در امر امنیت، راهنمایی، امدادرسانی و پزشکی حجاج تحولی بی سابقه است.

** راهبرد تشکیل ستاد بحران و ...:
راهبرد تشکیل ستاد بحران نیز ابتکار سازمان حج برای مقابله با هرگونه مشکل و تهدید احتمالی بود که رسما در گزارش رییس این سازمان به رهبر عالی ایران بیان شد و مورد تایید و تاکید هم قرار گرفت.
از سوی دیگر، در تمامی حوزه های حج امسال به دلیل ویژگی ها و حساسیت ها، تمهیدات و پیش بینی های خاصی

در نظر گرفته شد که نقطه عطف آن ایام تشریق و سرزمین منا بود.
امسال گرم ترین دوره حج بود و شمار میلیونی حجاج کشورها افزایش قابل توجهی یافت، اما مساحت سرزمین منا ثابت مانده است.
سازمان حج ایران تمهیدات و پیش بینی های ویژه ای را از جمله استقرار چادرهای جدید نسوز با کولرهای گازی در منا برای نخستین بار بکار گرفت. اوج این قسمت اعزام میلیونی حجاج به جمرات است و فاجعه دو سال پیش منا نیز در همین مرحله رخ داد.
اما این بار با راهبردهای مختلف از جمله زمانبندی، کنترل عملیات، تدابیر امنیتی، امدادی، راهنمایی و پزشکی، مهم ترین، سخت ترین و پیچیده ترین مرحله عملیات حج برای ایران با موفقیت پایان یافت.

** همکاری فراگیر در ایران برای حج موفق:
سازمان حج و بعثه رهبر انقلاب اسلامی همراه دستگاههای همکار از جمله وزارت خانه های فرهنگ و ارشاد اسلامی، امور خارجه، اطلاعات، کشور، بهداشت، درمان و آموزش پزشکی، راه و شهرسازی، بانک مرکزی، هلال

احمر، پلیس، سپاه پاسداران و صدا و سیما زمینه ساز موفقیت در برگزاری حج امسال شدند.
نظام اطلاع رسانی سازمان حج نیز با کاربرد راهبردها و سیاست های نوین متحول شده و متمایز از گذشته و آگاهی رسانی جامع، سریع، دقیق، شفاف و استفاده از ابزارها و شیوه های کارآمد ضمن کاهش آسیب ها و تهدیدها و همچنین خلق فرصت ها، نقشی اساسی و محوری در موفقیت حج داشت.

از سوی دیگر، ایران امسال تنها کشوری بود که بنا بر توافق حج 96 با عربستان از حق ارائه خدمات پزشکی در مشاعر برخوردار بود که این موضوع اهمیت ویژه ای دارد.

همچنین با توجه به نبود روابط سیاسی بین دو کشور، یکی از مطالبات مهم ایران، اعزام هیات کنسولی به عربستان در موسم حج بود که در قالب توافق محقق شد و در حالیکه برخی حاشیه ها مبنی بر صادر نشدن روادید در این زمینه مطرح می شد، این اقدام انجام گرفت و هیات ایرانی در همه مراحل آیین حج در شهرهای جده، مکه و مدینه حضور یافت که تاثیرات مثبتی داشت.