دژاکام: تئاتر به یک کالای لوکس برای خانواده‌های متمول تبدیل شده است/ تبدیل اثر فرهنگی به کالای فرهنگی ویرانگر است
به گزارش خبرنگار گروه فرهنگی ، این روزها تئاتر در ایران بیش از هر زمانی دچار مشکلات عدیده شده است. عدم نظارت صحیح، نبود سالن استاندارد، بازار سیاه بلیت، حضور بازیگران سینما در تئاتر، عدم بها دادن به جوانان و گیشه محور شدن آثار از جمله مشکلات عمده‌ای هستند که هنرمندان این رشته با آنها دست و پنجه نرم می‌کنند.
یکی از مهم‌ترین و قابل تامل‌ترین مشکلاتی که این روزها علاقه‌مندان هنر نمایشی را به خود درگیر کرده هزینه بالای بلیت بسیاری از آثار نمایشی است. به طوری که بلیت تئاتر در تهران بسته به نوع تماشاخانه و سالن تئاتر از 10 هزار تومان آغاز شده و به 100 هزار تومان نیست می‌رسد.
این در حالی است که اگر یک مخاطب حرفه‌ای و دائم تئاتر بخواهد در طول هفته یک تئاتر را نظاره بنشیند باید ماهانه مبلغی در حدود 200 هزار تومان را تنها برای بلیت در نظر بگیرد که اگر هزینه ایاب و ذهاب و خوراک را به آن اضافه کنیم به حداقل 300 هزار تومان در ماه افزایش می‌یابد.
برخی هنرمندان معتقدند که گرانی بلیت تئاتر در سالهای اخیر تنها و تنها به دلیل ورود بازیگران سینما به تئاتر است. آنها این مساله را ضربه ای مهلک به بدنه اصلی تئاتر می‌دانند و اعتقاد دارند که این مبالغ نه برای مشاهده تئاتر که برای دیدن برای بازیگران سینما پرداخت می‌شود.
از سویی دیگر برخی از هنرمندان با استقبال از حضور سینماگران به تئاتر، این افزایش قیمت بلیت را طبیعی دانسته و حتی می گویند که بلیت تئاتر بسیار باید گرانتر از این مبالغ باشد. آنها معتقدند برای سه تا شش ماه تمرین یک گروه متشکل از 10 تا 20 نفری مبلغ 50 هزار تومان بلیت مبلغ زیادی نیست بلکه به هیچ عنوان در مقایسه با زمان و وقتی که صرف می‌شود عادلانه نیست.
با وجود تمام این مشکلات و هزینه‌های بالایی که باید برای دیدن تئاتر پرداخت کرد، داستان در همین جا تمام نشده و اتفاقی تازه به نام بازار سیاه بلیت مشکلات را دو چندان کرده است. به نحوی که به عنوان مثال برای نمایش اعتراف که بلیتی به مبلغ 70 هزار تومان دارد، بازار سیاه تا مبلغ 1 میلیون تومان نیز پیش رفت.
خبرنگار گروه فرهنگی ، پیش از این در سه پرونده ویژه و مجزا به مشکلاتی از قبیل بازار سیاه تئاتر، گیشه محور شدن آثار، ابتذال در تئاتر و همچنین حضور بازیگران سینما در تئاتر پرداخته و در این خصوص با هنرمندان این عرصه به گفت‌وگو نشسته که در ادامه خواهید دید:
بلیت یک میلیون تومانی تئاتر شهاب حسینی/بازار سیاه نمایش اعتراف به راه افتاد+فایل صوتی فروشنده بلیت
در پنجمین سری از پرونده ویژه تئاتر به موضوع مهم قیمت بلیت تئاتر خواهیم پرداخت و این مساله را با هنرمندان در میان گذاشته و نظرات آنان را نیز به اشتراک خواهیم گذاشت. در فهرست زیر اسامی برخی آثار به همراه کارگردان و بازیگران آن ذکر شده که در خود نکات قابل تاملی را گوشزد می‌کند.
نمایش زبان تمشک های وحشی
کارگردان: شیوا مسعودی
بازیگران: (به ترتیب حروف الفبا) صابر ابر، علی شادمان، الهام کردا
بها: ۴۰,۰۰۰ تومان
نمایش پچ پچه های پشت خط نبرد
کارگردان: اشکان خیل‌نژاد
بازیگران: (به ترتیب حروف الفبا) محمد اشکان‌فر، سینا بالاهنگ، حمید رحیمی، کیوان ساکت‌اف، نوید محمدزاده
بها: ۴۰,۰۰۰، ۳۰,۰۰۰ و ۲۰,۰۰۰ تومان
فیلم‌تئاتر آینه های روبرو
کارگردان: محمد رحمانیان
بازیگران: حبیب رضایی، بهنوش طباطبایی، احسان کرمی، رویا بختیاری، یاسر خاسب، رویا تیموریان
طرح بهای بلیت: ۲۵۰۰۰,۳۰۰۰,۴۰۰۰۰,۵۰۰۰۰,۸۰۰۰۰ تومان
اعتراف
کارگردان: شهاب حسینی
بازیگران: علی نصیریان، شهاب حسینی، صالح میرزا آقایی، نیما رئیسی، مهدی بجستانی
طرح بهای بلیت: ۴۰۰۰۰،۵۰۰۰۰،۶۰۰۰۰ تومان
نمایش نمی‌تونیم راجع بهش حرف بزنیم
کارگردان: جابر رمضانی
بازیگران: (به ترتیب حروف الفبا) شیوا ابراهیمی، علی باقری، آتیلا پسیانی، اصغر پیران، نگارجواهریان
بها: ۴۰,۰۰۰ تومان
این فهرست کوتاه بخش کوچکی از جمله آثاری هستند که با حضور چهره‌های اکثراً سینمایی عمده مخاطب تئاتر را از آن خود کرده‌اند. مخاطبی که به هیجان دیدن این چهره‌ها از سالن‌های کوچک‌تر و آثار جوانان رو برگردانده و به سمت این سالن‌های بزرگ روانه می‌شود. رقابتی ناعادلانه که وجود قواعد نانوشته مشکلات آن را دو چندان کرده است.
نکته جالب توجه اینکه اکثر اسامی فوق و بیشتر تئاترهایی که در سالن های اصلی اجرا می روند بیشترین سهم در چرخه اجرا را داشته و به طور معمول همیشه روی صحنه تئاتر هستند. انحصارطلبی ویژه ای که حضور در سالن های معتب را برای برخی تبدیل به آرزو کرده است.
هنر تئاتر در هیچ کجای جهان هنر مردم عام نبوده و نیست و نمی‌توان انتظار استقبال شگفت‌انگیزی را از آثار نمایش داشت به همین شکل که اگر یک اثر به فرض مثال یک میلیون نفر بازدید داشته باشد هم در جامعه آماری کشور عددی بسیار کوچک است. اما باید دید این یک میلیون نفر مخاطب تئاتری که البته بسیار خوش بینانه است تا چه حد با مفهوم تئاتر آشنا بوده و برای دیدن اثر و بازیگران در سالن حضور پیدا می‌کنند.
اما آنچه بیش از پیش در فهرست بالا نگران کننده است اینکه آثار نمایشی فوق با قیمت های بالای بلیت جزو پرفروش‌های تئاتر ایران هستند ولی کار تحسین برانگیز برخی دانشجویان و جوانان تئاتری با قیمت‌هایی بسیار پایین تر با سالن خالی از تماشاگر مواجه می‌شود و این اولین ضربه حضور بازیگران سینما در تئاتر بوده است.
خبرنگار گروه فرهنگی در همین رابطه با "امیر دژاکام" بازیگر، کارگردان و مدرس تئاتر به گفت‌وگو نشست و با اشاره و تاکید بر چگونگی حل این مشکلات نظر این بازیگر پیشکسوت را جویا شد.
امیر دژاکام در گفت‌وگو با خبرنگار گروه فرهنگی ، با تاکید بر لزوم سرمایه گذاری دولتی بر بخش تئاتر گفت: دولت، نهادهای فرهنگی و غیره می‌توانند به راحتی در بخش تئاتر فعال بوده و با کمک‌های خود در اعتلا فرهنگ و در کنار آن کاهش خطا و جرم تاثیر شایان ذکری بگذارند. تئاتر عنصری فرهنگ ساز در جامعه بوده و از نزدیک با مردم در ارتباط است. باید بستری را فراهم کنیم تا مردم بتوانند به راحتی به دیدن اکثر آثار نمایشی بنشینند.
وی در همین راستا ادامه داد: بلیت فروشی در تئاتر نیازمند یارانه است. اینکه آثار فرهنگی تبدیل به کالایی تجملاتی شوند و تنها در دسترس خانواده‌های متمول قرار گیرد به هیچ عنوان عادلانه نیست زیرا تمامی اقشار جامعه باید از یک اثر فرهنگی بهره‌مند شوند.
بازیگر فیلم "آزاد به قید شرط" درباره قیمت‌های بالای بلیت تئاتر تصریح کرد: در هیچ کجای دنیا تئاتر خرج خود را در نمی‌آورد و نهادهای فرهنگی به تئاتر کمک مالی می‌دهند. شاید بلیت‌های هنگفت و گزاف در مقایسه با زحمتی که برای آن کشیده می‌شود ناچیز باشد اما این را هم فراموش نکنیم که بسیاری از این دست آثار گران قیمت به بهانه حضور بازیگران سینما مبالغ خود را افزایش داده اند و گرانی آنها به دلیل کیفیت آن اثر نیست.
دژاکام با تاکید بر نظارت بیشتر نهادهای فرهنگی بر روند تعیین بهای بلیت خاطرنشان کرد: این اتفاق و پروسه بیش از هر چیز به گروه جوان تئاتری صدمه خواهد زد. صدمه ای که همین امروز هم تاثیرش را در جامعه هنری می‌بینیم. جوانانی که پس از چندین سال تلاش در رقابت با اینگونه آثار دلسرد شده و از مفهوم اصلی تئاتر فاصله می‌گیرند.
حال با وضعیت موجود باید دید آیا راهکار مناسبی برای تنظیم درست قیمت بلیت تئاتر ارائه خواهد شد و یا همچنان برخی از آثار نمایشی افسار گسیخته و به دلایلی متفاوت با قیمت های هنگفت آثار را روی صحنه می برند.