«کارنامه و برنامه» ۱۷ وزیر پیشنهادی زیر ذره‌بین خانه ملت/ روند رای‌اعتماد چگونه است؟
طبق ماده 204 آیین نامه داخلی مجلس، رئیس جمهور ظرف دو هفته پس از انجام مراسم تحلیف و یا بعد از استعفاء یا سقوط دولت، کتباً اسامى هیأت وزیران را به همراه شرح حال هر یک از وزیران و برنامه دولت تسلیم مجلس مىکند و رئیس مجلس مکلف است در اولین فرصت در جلسه علنى وصول معرفى نامه وزیران را اعلام و پس از قرائت دستور تکثیر آن را صادر کند.
اسامی وزراء
17 وزیر پیشنهادی کابینه دوازدهم عبارتند از: وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات، محمد جواد آذری جهرمی؛ وزیر اطلاعات، سید محمود علوی؛ وزیر اقتصاد و امور دارایی، مسعود کرباسیان؛ وزیر امورخارجه، محمد جواد ظریف؛ وزیر آموزش و پرورش، سید محمد بطحایی؛ وزیر بهداشت، درمان و آموزش پزشکی، سید حسن قاضی زاده هاشمی؛ وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی، علی ربیعی؛ وزیر جهاد کشاورزی، محمود حجتی؛ وزیر دادگستری، علیرضا آوایی؛ وزیر دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح، امیر حاتمی؛ وزیر مسکن، راه و شهرسازی، عباس آخوندی؛ وزیر صنعت، معدن و تجارت، محمد شریعتمداری؛ وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی، سیدعباس صالحی؛ وزیر کشور، عبدالرضا رحمانی فضلی؛ وزیر نفت، بیژن نامدار زنگنه؛ وزیر نیرو، حبیب الله بیطرف؛ وزیر ورزش و جوانان، مسعود سلطانی‌فر.
ترکیب کابینه
بدین ترتیب درفهرست وزرای پیشنهادی دولت دوم حسن روحانی(دولت دوازدهم) 9 وزیر ابقاء شده‌اند و 8 وزیر تغییر کرده‌اند؛ البته با توجه به اینکه وزیر پیشنهادی علوم هنوز معرفی نشده است، نمی‌توان پیرامون تغییر یا ابقاء آن اظهارنظر کرد؛ آنطور که محمود واعظی رئیس دفتر احتمالی رئیس‌جمهور در دولت دوازدهم گفته است، برای وزارت علوم سرپرست معرفی می‌شود تا سر فرصت روحانی يک فردی را انتخاب كند.
طبق تبصره 2 ماده 206 آیین نامه داخلی مجلس، چنانچه مجلس به یک یا چند وزیر رأى اعتماد نداد و یا وزارتخانه‌ای به هردلیل وزیر نداشته باشد رئیس جمهور موظف است با رعایت اصل یکصد و سى و پنجم (135) قانون اساسى حداکثر قبل از سه ماه فرد یا افراد دیگرى را براى أخذ رأى به مجلس معرفى نماید.
وزرای پیشنهادی ابقاء شده توسط روحانی عبارتند از:علوی،ظریف، رحمانی فضلی، ربیعی،حجتی، آخوندی، قاضی‌زاده هاشمی، زنگنه،سلطانی‌فر.
همچنین وزرای‌پیشنهادی جدید عبارتنداز: شریعتمداری، حاتمی، صالحی، بیطرف، آوایی، بطحائی،کرباسیان، آذری جهرمی.
روزهای پر تردد
پس از معرفی وزرای کابینه دوازدهم به مجلس توسط رئیس‌جمهور در روز سه‌شنبه هفته گذشته، از فردای آن روز یعنی روز چهارشنبه وزرای پیشنهادی رهسپار جلسات فراکسیون‌ها و کمیسیون‌های مجلس شدند تا به تشریح برنامه‌های خود در نزد نمایندگان ملت بپردازند. وزرای پیشنهادی در روزهای شنبه و یکشنبه و دوشنبه هفته جاری نیز مستمرا در جلسات کمیسیون‌ها و فراکسیون‌های مجلس حاضر بودند.
مجلس شورای اسلامی سه فراکسیون سیاسی با عنوان «نمایندگان‌ولایی»، «مستقلین» و «امید» و فراکسیون‌های تخصصی زیادی همچون «اشتغال»، «فرهنگیان»، «ورزش»، «محیط زیست» و ... دارد. مجلس همچنین دارای 17 کمیسیون شامل کمیسیون‌های تخصصی و کمیسیون‌های خاص است.
مراسم رای اعتماد
اکبر رنجبرزاده عضو هیئت رئیسه مجلس در خصوص جزئیات مراسم رای اعتماد به خبرنگار میزان گفت که جلسات بررسی رأی اعتماد از وزرا حداقل ۴ جلسه به طول می‌انجامد که البته ممکن است به روز پنجم هم کشیده شود.
وی در پاسخ به این سوال که مجلس در زمان بررسی صلاحیت و رأی اعتماد به وزرا چند شیفته خواهد بود، اظهار داشت: دو شیفته بودن مجلس در زمان بررسی رای اعتماد به وزرا قطعی است، اما اگر نیاز به برگزاری شیفت سوم باشد این مسئله با نظر نمایندگان انجام خواهد شد.
رنجبرزاده با اشاره به روزهای برگزاری جلسات علنی مجلس برای بررسی صلاحیت وزرای پیشنهادی گفت: مجلس از روز سه‌شنبه (۲۴ مرداد) بررسی رای اعتماد به وزرا را در دو شیفت کاری آغاز می‌کند و اگر نیاز به شیفت سوم کاری بود نمایندگان باید در این رابطه تصمیم‌گیری کنند.
وی افزود: اگر نمایندگان موافق بررسی صلاحیت‌ها تا پایان روز پنجشنبه باشند قطعا ضرورت دارد مجلس در هر روز 10 الی 11 ساعت جلسه داشته باشد. لذا اگر این جلسات در سه روز کاری این هفته مجلس تداوم پیدا کند بررسی صلاحیت ها تا پنجشنبه به اتمام می‌رسد در غیر اینصورت مجلس روز شنبه هم جلسه خواهد داشت .
عضو هئیت رئیسه مجلس تاکید کرد: البته نظر رئیس مجلس مبنی بر این است که جلسات رای اعتماد به وزرا تا سه روز آینده به اتمام برسد.
ماده 205 آیین نامه داخلی مجلس تصریح دارد که یک هفته پس از معرفى دولت، براى بحث و بررسى خط مشى و اصول کلى برنامه دولت و أخذ رأى اعتماد براى هیئت وزیران، جلسات مجلس به طور متوالى تشکیل مىشود. با پیشنهاد رئیس و تصویب مجلس، جلسات به صورت صبح و بعد ازظهر برگزار خواهد شد. مجلس در این جلسات نطق نخواهد داشت.
آغاز ثبت نام
اما آنطور که رنجبرزاده عضو هیئت رئیسه مجلس به خبرنگار میزان گفته است هئیت رئیسه مجلس از ساعت 6 تا 8 صبح روز سه‌شنبه و پیش از جلسه علنی، از نمایندگان مخالف و موافق جهت نطق درباره برنامه هئیت وزیران و خط و مشی آنها ثبت‌نام می‌کند.
در ماده 206 آیین نامه داخلی مجلس تصریح شده است که قبل از تشکیل اولین جلسه بررسى برنامههاى دولت و اخذ رأى اعتماد هیئت وزیران، نمایندگان مخالف و موافق برنامه، خط مشى و اصول کلى و ترکیب هیأت وزیران و نیز نمایندگان مخالف و موافق هر یک از وزیران به تفکیک برنامه و هر وزیر در برگه هاى جداگانه یا دستگاه الکترونیک ثبت نام مى نمایند. هر یک از نمایندگان حق دارند تمام یا قسمتى از وقت خود را در اختیار نماینده دیگر قرار دهد.
روحانی می‌آید
همچنین آنطور که بهروز نعمتی سخنگوی هیئت رئیسه مجلس به خبرنگار میزان گفته است بر اساس آئین‌نامه داخلی مجلس، حجت‌الاسلام و المسلمین حسن روحانی امروز سه‌شنبه برای دفاع از وزرای پیشنهادی کابینه دوازدهم در مجلس حاضر می‌شود.
مطابق ماده 206 آیین نامه داخلی مجلس، در جلسه رای اعتماد در شروع بحث در مورد هیئت وزیران، رئیس جمهور برنامه دولت را تشریح و ضمن معرفى وزیران از ترکیب هیئت وزیران دفاع خواهد کرد.
وقت رئیس جمهور
رنجبرزاده عضو هیئت رئیسه مجلس به میزان می گوید: آقای روحانی براساس آئین نامه داخلی مجلس دو ساعت و نیم برای دفاع از کابینه پیشنهادی فرصت دارد. که البته بنده فکر می‌کنم رئیس جمهور به مانند دوره قبل بخشی از فرصت دفاعیاتش از کابینه را به آخرین روز بررسی رای اعتماد موکول کند.
عضو هئیت رئیسه مجلس با بیان اینکه پس از صحبت‌های رئیس‌جمهور مجلس وارد بررسی صلاحیت کلیت کابینه می شود تاکید کرد: بررسی صلاحیت کابینه با استماع نظرات پنج نماینده موافق و پنج نماینده مخالف ادامه خواهد داشت که هرکدام از این نماینده پانزده دقیقه برای بیان دیدگاه‌های خود فرصت در اختیار دارند. البته ممکن است نمایندگان بخشی از فرصت خود را به نمایندگان دیگر بدهند.
رنجبرزاده با بیان اینکه جمعا بررسی صلاحیت هر وزیر یک و نیم ساعت به طول می‌انجامد گفت: این در حالی است که دو موافق و دو مخالف در جریان بررسی صلاحیت هر وزیر به مدت هر کدام 15 دقیقه در صحن علنی به بیان دیدگاه‌های خود می‌پردازند و وزیر مربوطه هم نیم ساعت برای بیان دیدگاه‌های خود فرصت در اختیار دارد.
طبق ماده 206 آیین نامه داخلی مجلس، پس از سخنان ابتدایی رئیس جمهور در دفاع از وزرای پیشنهادی، مجلس بررسى برنامه دولت و ترکیب هیئت وزیران را با اظهارات پنج نفر از نمایندگان مخالف و پنج نفر از نمایندگان موافق با حفظ ترتیب یک نفر مخالف و یک نفر موافق و هر کدام براى مدت پانزده دقیقه انجام خواهد داد.
یک ابهام قانونی
اما از آنجاییکه رئیس‌جمهور وزیر علوم را به مجلس معرفی نکرده است و به گفته محمود واعظی قصد دارد فعلا اداره این وزارتخانه را به سرپرست بسپارد، یک شبهه قانونی ایجاد شده است که آیا فهرست وزرا در روز رای اعتماد باید تکمیل باشد یا خیر؟
در همین رابطه رنجبرزاده عضو هیئت رئیسه مجلس به خبرنگار میزان می گوید «تاکنون وزیر علوم معرفی نشده است البته باید گفت که این موضوع تا حدودی بر اساس آئین نامه داخلی مجلس محل ایراد است لذا دولت باید همه اعضای هئیت دولت را به صحن مجلس معرفی می کرد که این مسئله براساس قانون و آئین نامه داخلی مجلس بر آن تاکید شده است و حالا از نظر سایر افراد چگونه باشد ما نمی‌دانیم».
این اظهارات عضو هیئت رئیسه مجلس در حالی است که آیین نامه داخلی مجلس در بحث نحوه بررسى و رأى اعتماد به هیئت وزیران(فصل دوم؛ از ماده 204 تا ماده 207) پیرامون اینکه آیا رئیس جمهور باید یکجا اسامی وزراء را برای جلسه رای اعتماد معرفی کند یا چنین الزامی وجود ندارد و مسکوت است.