کار بسیار خوبی که سازمان زندان‌ها، ستاد دیه و صداوسیما در سال جاری انجام دادند، بسیار مؤثر بود و ذهن مردم را برای کمک‌ به زندانیان آماده کرد/خیّرین به فکر اشتغال زندانیان پس از آزادی باشند

به گزارش خبرنگار گروه حقوقی و قضایی نشست معاون اول قوه قضائیه با مدیران سازمان زندان‌ها و اقدامات تأمینی تربیتی کشور به میزبانی سازمان زندان‌ها برگزار شد.

حجت‌الاسلام و المسلمین محسنی اژه‌ای معاون اول قوه قضائیه در این نشست اظهار کرد: خدا را سپاس که به ما توفیق داد در خدمت مردم و نظام اسلامی باشیم. از "دکتر جهانگیر" و همه همکاران ایشان که در این سازمان‌ شبانه‌روزی همه تلاش خود را می‌کنند تا به زندانیان و خانواده آنها خدمت کنند، تشکر می‌کنم. درود و سلام بر همه شهدا بخصوص شهدای سازمان زندان‌ها در طول پس از انقلاب و شهدای قوه قضائیه بویژه "شهید لاجوردی" که در آستانه سالگرد شهادت او هستیم، همچنین یاد و خاطره "شهید کچویی" را گرامی می‌داریم.نیک

معاون اول قوه قضائیه گفت: کار زندانبانی و نگهداری از زندانیان از جهات مختلف کار دشواری است؛ بخصوص که ما معتقد هستیم که زندانبانی صرفاً به معنی نگهداری زندانی نیست. کار ما در خصوص زندانیان بسیار بالاتر از این تعریف است.

سخنگوی قوه قضائیه گفت: ما می‌خواهیم فردی که در اختیار ماست، در جهت اصلاح او تلاش کنیم و این فرد اگر اشکال و ایراداتی داشته است که منجر به جرم او شده، زمانی‌که آزاد شد، از قبل برای جامعه مفیدتر باشد؛ یا اگر مضر بوده است، دیگر مضر نباشد.

حجت‌الاسلام و المسلمین محسنی اژه‌ای ادامه داد:‌باید اصلاح ما این محصول را داشته باشد که فرد پس از آزادی زندگی خوب و موفقی را تجربه کند. ما موظف هستیم تلاش کنیم که اگر می‌شود این فرد زندانی در دوران محکومیت خود حرفه‌ای را بیاموزد که در جامعه پس از آزاد شدن بیکار نماند. اگر فرد بی‌سواد است سواد بیاموزد و اگر سواد دارد، سواد او بیشتر شود.

معاون اول دستگاه قضا گفت: همچنین ما در قبال خانواده‌های زندانیان مسئولیتی داریم. بحمدالله در دوره‌های مختلف و در این دوره همه دست‌اندرکاران این سازمان در جهت کار‌های اصلاح و تربیت زندانیان، ارتقاءِ سواد و حرفه‌آموزی زندانیان و درجهت ارتقاءِ بهداشت زندانیان اهتمام جدی دارند.

سخنگوی قوه قضائیه گفت: اگر بخواهیم اهدافی که ذکر شد را عملیاتی کنیم، نیاز به لوازمی داریم که حقیقتاً همه این لوازم در حال حاضر فراهم نیست. ظرفیت اسمی زندان‌های ما کاملاً مشخص است؛ درست است که بسیاری از زندان‌های ما در زمان جانمایی اولیه مناسب بودند، اما اکنون باید به جا‌های دیگری منتقل شوند. مثلاً‌برخی از این ساختمان‌ها فرسوده شده است و تجهیزات مناسب سرمایشی و گرمایشی ندارد.

حجت‌الاسلام و المسلمین محسنی اژه‌ای گفت: خیلی تلاش می‌شود که وضع بهداشت زندانیان را در حد مطلوب نگه دارند؛ ولی این کار امکانات می‌خواهد؛ بخصوص که همیشه حدود ۴۰ درصد از زندانیان ما مستقیماً مربوط به جرائم مواد مخدر هستند و نگهداری آنها بسیار سخت و هزینه‌بر است و علاوه بر خود فرد به دیگران نیز ممکن است آسیب‌هایی وارد کند.

معاون اول دستگاه قضا بیان کرد: سازمان زندان‌ها از یکسری تجهیزات و امکانات و بودجه برای انجام وظایف خود در راستای درمان این زندانیان محروم است. بسیاری از این امور مستلزم طبقه‌بندی زندانیان است. اگر ما قصد اصلاح درست داریم، آن افرادی که برای اولین بار مرتکب جرم شده‌اند و یا بخاطر مسائل مالی زندانی شده‌اند، باید سوابق آنها بررسی شود؛ باید این افراد از هم تفکیک شوند و اگر امراضی دارند، مشخص شود و در محیط‌های جداگانه نگهداری شوند.

سخنگوی قوه قضائیه اظهار کرد: ما در اینجا به کمک و مساعدت ویژه مجلس و مردم نیاز داریم. اگر چنانچه دولت و مجلس بخواهند حسب همان سالیان گذشته نسبت به افزایش بودجه سازمان زندان‌ها اقدام کنند، ما نمی‌توانیم به هدفگذاری‌های مورد نظر خود برسیم و چه بسا ممکن است مشکلات موجود افزوده شود؛ لذا نیاز به یک کار و مساعدت ویژه از طرف دولت و مجلس داریم تا کسری‌ها و عقب‌ماندگی‌ها جبران شوند. بعدا که این کسری‌ها و عقب‌ماندگی‌ها جبران شد، می‌توانند طبق سنوات قبلی بودجه‌ها را پرداخت کنند.

وی بیان داشت: من در خصوص حل مشکلات سازمان زندان‌ها پیشنهادات شخصی مختلفی داده‌ام؛ مثلاً من می‌گویم اگر دولت این امکان را ندارد که کمک فوق‌العاده‌ای را انجام دهد تا از وضعیت حال حاضر خارج شویم، بیاید به نوع دیگری کمک کند؛ مثلاً فرض کنید آنچه که از جریمه‌های نقدی که از فعالین اقتصادی دریافت می‌شود را به مدت یک تا سه سال به خزانه دولت واریز کرده و سپس بخشی از آن را به قوه قضائیه اختصاص دهد. ما واقعاً کسری بودجه دو تا سه هزار میلیارد تومانی داریم.

حجت‌الاسلام و المسلمین محسنی اژه‌ای بیان داشت: مثلاً ما در یک پرونده ۷۰۰ میلیارد تومان جزای نقدی را به حساب خزانه واریز کردیم؛ اگر توسط دولت اجازه داده شود که با یک شرایط خاص بخشی از این جرائم که مربوط به برخی پرونده‌های خاص است، به سازمان زندان‌ها برگردانده شود، بسیاری از مشکلات ما حل می‌شود.

معاون اول دستگاه قضا در بخش دیگری از سخنان خود به موضوع خانواده زندانیان اشاره کرد و گفت: فردی که می‌خواهد وارد زندان شود، طبیعتاً از این کار ناراحت و ناراضی است؛ اما نباید دچار فشار‌های دیگری مثل عدم ارتباط با خانواده یا کمبود جا باشد. این فشار‌ها علاوه بر زندانیان به خانواده آنها نیز منتقل می‌شود. ما توقعی را که از سازمان زندان‌ها داریم، باید متناسب با امکانات و محدودیت‌های آنها در نظر بگیریم. من خودم بار‌ها و بار‌ها از سازمان زندان‌ها گلایه داشته و حتی تندی‌هایی داشته‌ام؛ اما مردم و مسئولان باید بدانند که این سازمان واقعاً دارای محدودیت‌هایی است و باید توقع‌ها متناسب با این محدودیت‌ها باشد.

سخنگوی قوه قضائیه گفت: دستگاه‌های مختلف در خصوص کمک به این سازمان‌ها نقش مؤثری دارند. مثلاً اگر یک دستگاه بدرستی به وظایفش عمل می‌کرد، این میزان ورودی زندانی نداشتیم. اگر دستگاه‌های دولتی وظایف خود را بدرستی انجام دهند، تعداد  زندانیان کم می‌شود. اگر این دستگاه‌ها از ظرفیت‌های خود استفاده کنند، این مشکلات کم می‌شود.

وی گفت: همچنین سازمان زندان‌ها باید برود و مطالعه کند که چه دستگاه‌هایی در چه زمینه‌هایی ظرفیت کمک‌رسانی دارند و آن امکانات و ظرفیت‌ها را در جهت کاهش فشارها شناسایی و از آنها استفاده کند. همه دستگاه‌ها در جهت پیشگیری از وقوع جرم باید با معاونت اجتماعی قوه قضائیه همکاری کنند که بتوانیم در کاهش ورودی زندانیان موفق باشیم. دستگاه‌های مختلف اگر در جهت پیشگیری کمک کنند این کار مؤثر خواهد بود.

معاون اول دستگاه قضا گفت:‌به کمک مردم در طول سالیان اخیر و بخصوص در سال جاری کار بسیار خوبی توسط سازمان زندان‌ها و ستاد دیه و صداوسیما انجام شد. این فعالیت‌ها بسیار مؤثر بوده و ذهن مردم را برای کمک‌رسانی آماده کرده است. اما واقعیت این است که مردم بیش از این می‌توانند کمک کنند. البته صرفاً کمک نقدی منظور نیست؛ کمک از این جهت که مراقب باشند که دوست،‌آشنا، همسایه،‌فامیل و ... مرتکب جرم نشوند. امر به معروف کنند و در جهت پیشگیری از وقوع جرم به قوه قضائیه کمک کنند. مردم می‌توانند پلیس خودشان باشند.

سخنگوی قوه قضائیه بیان داشت: جهت دیگری که مردم می‌توانند کمک کنند، این است که به خانواده‌های زندانیان کمک کنند. حتماً لازم نیست که کمک آنها در راستای آزادی یک فرد باشد؛ چون بخشی از مشکلات بخاطر فقر و نداری است. لذا مردم قبل از زندانی شدن یک فرد به او و خانواده‌اش می‌توانند کمک کنند.

وی اظهار کرد‌: بحمدالله کمک‌های زیادی در این خصوص توسط مردم انجام شده است؛ اما اگر بتوانیم بدرستی این مسئله را تبیین کنیم، مردم ما کمک بیشتری می‌کنند. البته این کار هنر ستاد دیه، رسانه‌ها و سازمان زندان‌هاست؛ چون نهایتاً این کمک و خیر این کمک به خود مردم می‌رسد.

حجت‌الاسلام والمسلمین محسنی اژه‌ای افزود: کمک دیگر مردم و خیّرین این است که زمینه اشتغال زندانیان را فراهم کنند. چون برخی از زندانیان پس از آزاد شدن کاری را ندارند و به دنبال شغل هستند. البته دولت و حاکمیت هم باید در این راستا اقداماتی انجام دهد.

معاون اول دستگاه قضا بیان کرد: درست است که این کار ریسک دارد، اما تا جایی که امکان دارد مردم باید کمک کنند که فرد پس از آزادی مشغول به کار شود.

سخنگوی قوه قضائیه در بخش دیگری از سخنان خود گفت: برنامه ششم برنامه‌هایی را برای قوه قضائیه و سازمان زندان‌ها پیش‌بینی کرده است. همه ما باید تلاش کنیم که این برنامه اجرایی شود. البته برنامه وحی مُنزل نیست؛ اما وقتی که نوشته شد، باید سعی کنیم از همه ظرفیت آن استفاده کنیم. در این برنامه وظایفی برای قوه قضائیه و سازمان زندان‌ها و همچنین دولت پیش‌بینی شده است. مدیران سازمان زندان‌ها باید برنامه ششم را بطور دقیق مطالعه کنند و از ظرفیت آن برای کمک به سازمان بهره ببرند.

وی گفت: اگر دستگاهی وظیفه کمک داشته است و این وظیفه مغفول مانده، سازمان زندان‌ها باید آن وظیفه را تذکر داده و یادآوری کند. مثلاً‌ بگوید که قوه قضائیه، وزارت بهداشت، ‌سازمان محیط زیست و ... شما باید این کمک‌ها را به ما بکنید.

حجت‌الاسلام و المسلمین محسنی اژه‌ای بیان داشت: ما باید کاری کنیم که زندانی کمتری داشته باشیم؛ البته در این خصوص معاونت اجتماعی کارهایی می‌کند که باید بیشتر شود.

معاون اول دستگاه قضا گفت: ‌قوه قضائیه در این رابطه قانون‌هایی را برای باز گذاشتن دست قاضی مدنظر قرار داده است که مثلاً قاضی از مجازات‌های جایگزینِ حبس استفاده کند و در صدور احکام تعلیقی دستش باز باشد.

سخنگوی قوه قضائیه بیان داشت: همچنین لازم است ارتباط دادسراها و دادگاه‌ها با سازمان زندان‌ها بیشتر شود که آنها هم با مشکلات زندان‌ها و زندانیان بیشتر آشنا شوند و افراد را کمتر محکوم به حبس کنند.

وی گفت: از کارکنان سازمان زندان‌ها می‌خواهم که اگر چنانچه قراری دیدند که صادر شده است و مدت آن طولانی شده، این موضوع را به قاضی و رؤسای کل منعکس کنند؛ چون براساس گزارشات 23 درصد از زندانیان تحت قرار هستند و این عدد، عدد بالایی است.

حجت‌الاسلام و المسلمین محسنی اژه‌ای اظهار داشت:‌ اگر دیدید که در یک استان یا یک شعبه این مسائل بیشتر است، حتماً این موارد را به حوزه ریاست قوه قضائیه و به خود بنده منعکس کنید تا پیگیری کنیم. البته نگویید که یک بار یا دوبار گزارش دادیم؛ خسته نشوید و به‌جای یک بار ده بار یا بیست بار بگویید.

معاون اول دستگاه قضا بیان کرد: مسئله دیگر این است که باید تحمل و صبر خود را در کار زندانبانی افزایش دهیم. طبیعتاً فرد زندانی از زندانی بودن ناراحت است؛ خانواده او هم ناراحت هستند؛ چون دچار محدودیت شده‌اند و اینها فشارهایی است که باعث می‌شود کارهایی کنند که نباید انجام دهند. همچنین خانواده زندانیان دچار مشکلاتی هستند؛ بسیاری از آنها فرد زندانی را بی‌گناه می‌دانند؛ لذا آنها هم تحت فشارهایی هستند؛ در این خصوص باید صبر و تحمل خود را نسبت به اقدامات آنها بالا ببریم.

سخنگوی قوه قضائیه گفت:‌ درست است که کار زندانبانی کار دشواری است، اما چاره‌ای نیست؛ شما این دشواری کار را مکرراً به نیروهای زیردست خود تذکر دهید. اگر در جایی قرار است تشویق کنید، تشویق کنید و اگر قرار است تنبیه کنید، این کار را انجام دهید. درست است که گفتن اینها راحت است و در عمل سخت است، اما تا جایی که امکان دارد باید صبر خود را در شغل زندانبانی افزایش دهید.

وی گفت: در این راستا لازم است که بین خانواده زندانی با خود زندانی فرق قائل شوید. گاهی یک خانواده واقعاً نمی‌تواند فرزند خود را کنترل کند و همه تلاش خود را هم کرده است. خانوده‌های متدین و محترمی هستند که بشدت از این گرفتاری‌ها رنج می‌برند.

حجت‌الاسلام و المسلمین محسنی اژه‌ای بیان داشت: گاهی اصلاً خانواده‌ها نمی‌دانند که جرم فرزند یا برادر یا فرد عزیزشان چیست. چون فرد زندانی واقعیت را به آنها نمی‌گوید و می‌گوید که من را اشتباهی یا الکی گرفته‌اند؛ بنابراین خانواده‌ها ناراحت هستند که خواهش می‌کنم در این زمینه صبر و تحمل خود را افزایش دهید.

معاون اول دستگاه قضا ادامه داد: در مجموعه‌ای که شما کار می‌کنید ممکن است آسیب‌های مختلفی گریبانگیر افراد شود. هرچند می‌دانم که شما برای رفع این آسیب‌ها دائماً در حال تلاش هستید، اما باز می‌گویم برای همه بخصوص برای طبقات پایین سازمان زندان‌ها تا جایی‌که امکان دارد مساعدت انجام دهید. از جهات روحی، جسمی، ‌مالی و احترامی به نیروها و همکاران زیردست خود کمک کنید. طبیعتاً‌ فردی که مستقیماً با یک زندانی در ارتباط است، در معرض انواع آسیب‌ها و امراض است. فردی که مثلاً‌ مسئول انتقال یک زندانی است، طبیعتاً دچار آسیب‌هایی می‌شود و لذا باید تا جایی که امکان دارد از کمک به او و در جهت کاهش آسیب‌های او تلاش کنید. این افراد باید بدانند که برای شما کاملاً قابل احترام هستند. این همکاران باید بدانند که به نیازهای آنها توجه می‌شود و لذا ضروری است که در این راستا هم توجه کافی داشته باشید.