دانش تاریخی لازمه نگارش نمایشنامه دینی است
به گزارش گروه فرهنگی به نقل از پایگاه خبری حوزه هنری، دوازدهمین جشنواره سراسری تئاتر رضوی در بجنورد، مرکز خراسان شمالی برگزار می‌شود. نمایش «یورت» در بخش مهمان این جشنواره روی صحنه خواهد رفت. به همین بهانه به سراغ نویسنده آن رفتیم تا نمایش‌های رضوی را مورد تحلیل و بررسی قرار دهیم.
بهرام صادقی‌مزیدی، بازیگر، نویسنده و کارگردان تئاتر و تلویزیون که چندی پیش کتابی با عنوان «یورت» حاوی نمایشنامه‌ای با همین نام و با موضوع امام رضا(ع) از سوی انتشارات سوره مهر از وی منتشر شده است در مورد وجه تمایز تئاتر دینی با دیگر آثار نمایشی در گفت‌وگو با خبرنگار پایگاه خبری حوزه هنری گفت: ابتدا به ساکن شاید تفکیک تئاتر دینی و غیر دینی کار درستی نباشد. چرا که در این تفکیک ما تئاتر دینی داریم و غیر آن ممکن است تصور شود که باید اصطلاح غیر دینی داشته باشد. تئاتر در هر شکل و شمایل و ژانری برای ارتباط با تماشاگر بوده و مخاطب عنصر اصلی تئاتر است. تئاتری که تمایل به موضوعات دینی دارد می‌تواند برای مخاطب به‌ویژه در روزگار امروزی موثر واقع شود و در تفکرات انسان امروزی با درگیری‌های نوین موثر واقع شود که در رفتار و گفتارش تاثیرگذار باشد. یک موضوع دینی برای تنها مخاطبی که تمایل به مسائل مذهبی دارد نیست بلکه برای تماشاگر عام باید تلاش کند و با همه آن ها ارتباط برقرار کند. شاید این گونه تئاترها در نسل جوان با بهره‌گیری از نیازهای این نسل بتواند در اندیشه دینی آن ها تاثیرگذار باشد و گرایش به سمت مسائل مذهبی را بیشتر کند. این‌گونه نمایش‌ها از ابتدا نباید جبهه گیری خاص نماید تا دیگر مخاطبان از آن فاصله بگیرند. پس برای تئاتر با عنوان دینی محدوده مشخص کردن باعث جدایی عده‌ای از مخاطبان این هنر می‌شود.
وی در مورد نمایش‌های رضوی گفت: مبحث تئاتر رضوی نیز جای بحث زیادی دارد. در سال‌های اولیه این جشنواره تب و تاب شرکت در آن زیاد بود. این جشنواره به جای گستردگی در هنر تئاتر کمی محدودتر شود و به همین علت هم از استقبال کمتری برخوردار شده است. در هر صورت عده ای وارد عرصه جشنواره رضوی می‌شوند و نمایشنامه می‌نویسند و کار اجرایی انجام می‌دهند. ولی توجه به این گروه‌ها می‌تواند باعث تشویق و ترغیب هنرمندان این عرصه شود. تئاتر رضوی نیز تفاوتی با دیگر تئاتر‌های رایج ندارد. پرداختن به موضوعاتی در حیطه گسترده امام رضا (ع) که برای ما ایرانیان جایگاه ویژه‌ای در مسائل زندگی و اندیشه و تفکردارد، به عنوان وظیفه‌ای است که به قاعده نیز از آن شانه خالی نمی‌کنیم. اما به اجرا درآوردن کارهای تئاتری با این موضوعات و متقاعد کردن مسولین سالن‌های اجرای نمایش حتی در محدوده حرفه ای، آن هم بسیار سخت است. وقتی که پرداختنی به این مسائل فقط در یک محدوده زمانی خاصی در کشور است و بعد از آن توجه خاصی صورت می‌گیرد و بیشتر در حد شعار می‌ماند و دلسردی هنرمند را در پی دارد. انگیزه برای یک فرد نویسنده هر چند که مادی نباشد و مورد بی‌مهری قرار نگیرد همیشگی است. ولی اگر توجه مسئولین برای اجرای تئاتر با این موضوعات منحصر به افراد خاصی شود دل نگرانی و دلسردی در پی‌خواهد داشت و به مرور مخاطب این تئاترها نیز به همین معضل گرفتار خواهد شد.
صادقی‌مزیدی در مورد جایگاه نمایش‌های با موضوع رضوی گفت: جایگاه تئاتر رضوی فعلا در محدوده همان جشنواره رضوی ماندگار شده است و برای برون رفت از آن وضعیت باید به گروه‌هایی که در این زمینه فعالیت می‌کنند توجه خاصی شود تا قدم‌هایشان در این راستا پایدار باشد. اگر تئاتر رضوی به همان ده دوازده اثر نمایشی باشد که در طی یک سال صورت می‌گیرد در همین حدود خاصی می‌ماند. ای کاش بانی این حرکت می‌توانست در محدوده حرم رضوی سالنی پیش بینی کند و سالانه از تئاتر‌هایی که به این موضوع مهم می‌پردازد در این سالن اجرانی تئاتر داشته باشند و جایگاه این تئاتر ماندگار باشد.
نویسنده نمایشنامه «یورت» در مورد توانایی‌های لازم برای نوشتن نمایشنامه برای ائمه و اهل بیت گفت: برای نوشتن نمایشنامه با موضوعات ائمه (ع) و امامان معصوم و پیامبران رهرو نیاز به اطلاعات خاص تاریخی دارد. اگر این گونه تئاترها به مسائل تاریخی و زندگی این بزرگواران در این زمانه خود بپردازد، باید زمینه تاریخی و مطالعات تاریخی گستره‌ای داشته باشد تا بتواند نوشته‌ای دلچسب نگارش کند و اجرای خوبی از اثر داشته باشد و موثر واقع شود. برخی دیگر از نوشته‌ها به زمانه‌ی فوق می‌پردازد و به آثار رفتار و گفتار و اخلاق این بزرگواران در روزگار فعلی توجه خاص دارد و تاثیرات این بزرگواران در زندگی روزمره امروزی مردم را نشان می دهد. هر دو فرم می‌تواند تاثیرات خاصی داشته باشد.
وی افزود: نگارش علم خاص خود را می طلبد. هر کسی نمی‌تواند نویسنده شود و هر نویسنده‌ای نیز نمی‌تواند موفقیت کسب کند. سواد و دانش نویسندگی مقدمه‌ای برای ورود به عالم نویسندگی است. نویسنده‌ای که به مسائل تاریخی و مذهبی می‌پردازد اطلاعات مضاعفی می‌خواهد تا نوشته‌اش باورپذیر باشد.
صادقی‌مزیدی در پایان با اشاره به بازیگری که می‌خواهد نقش اهل بیت و یا یکی از صحاب را ایفا کند گفت: بازیگری یک تکنیک است. اعتقاد شاید بتواند زمینه‌ای برای ارائه نقش باورپذیرتر باشد. ولی در تاریخ تئاتر و بازیگری موارد متعددی هم وجود دارد که تکنیک و شناخت شخصیت یا تیپی که قرار است بازیگر نقش آن را ایفا کند توانسته است اثر او را آنچنان باورپذیر سازد. چرا که مخاطب در نگاه اول خود شک نمی‌کند که بازیگر خود اندیشه‌های مذهبی مربوط به آن نقش را دارد. برای نمونه هر چند به صورت تکراری قاعدتا از نقش حمزه عموی پیامبر در فیلم سینمایی محمد (ص) رسول الله به کارگردانی «مصطفی عقاد» با بازی «آنتونی کویین» می‌توان اشاره کرد که این نقش آنچنان باورپذیر است که برای مخاطبان عام نقش‌هایی دیگری از این بازیگر در فیلم‌های متفاوت غیر مذهبی قابل پذیرش نیست. پس هر بازیگری می‌تواند با تکیه بر تکنیک‌های بازیگری نقشی متفاوت و مذهبی بازی کند.