هجوم دوباره سینمایی‌ها به تئاتر/عزیزی: وضعیت فارغ‌التحصیلان تئاتر وحشتناک است/نادری: با حضور بازیگران سینما در تئاتر موافقم+عکس
به گزارش خبرنگار گروه فرهنگی ، عرصه هنرهای نمایشی یا همان تئاتر این روزها درگیر متن و حاشیه‌های فراوانی است. از فروش بلیت یک میلیون تومانی نمایش "اعتراف" به کارگردانی شهاب حسینی گرفته تا وضعیت نامناسب پوشش بازیگران و استفاده از الفاظ رکیک و شوخی‌های جنسی در برخی آثار همه و همه حاشیه‌هایی هستند که هنر نمایش در سال جاری با آنها روبرو بوده است.
مترانپاژ ماجرای هنجارشکنی و چشم بستن بر عرف جامعه/لودگی، شوخی‌های سخیف و موهن روی صحنه تئاتر
هفته گذشته در ادامه بررسی مشکلات تئاتر و در قالب پرونده‌ای ویژه به جریان بازار سیاه بلیت نمایش "اعتراف" پرداخت که در ادامه خواهید خواند:
بلیت یک میلیون تومانی تئاتر شهاب حسینی/بازار سیاه نمایش اعتراف به راه افتاد+فایل صوتی فروشنده بلیت
در کنار وجود معضلاتی این چنین، یکی از مهم‌ترین مشکلاتی این روزها گریبان‌گیر تئاتر شده و بیش از همه به هنرمندان جوان و نسل نو تئاتر ضربه زده گیشه محور شدن و حضور بیش از حد هنرمندان چهره سینما در آثار نمایشی است.
با نگاهی اجمالی به تماشاخانه‌های فعال شهر تهران می‌توان به آماری نسبی در مورد حضور بازیگران چهره سینما در تئاتر دست یافت. تماشاخانه‌های خصوصی با توجه به میزان هزینه‌های بالا از همان ابتدا بنا را بر حضور چهره‌های سینمایی، ورزشی، موسیقی و حتی ادبیات گذاشته و برای فروش بیشتر از هیچ راهکاری غافل نشدند.
اما موضوع نگران کننده در این میان استفاده ابزاری از بازیگران سینما و سایر عرصه‌ها در سالنهای نمایشی دولتی است به صورتی که در حال حاضر مجموعه‌های دولتی همچون تئاترشهر و تالار وحدت هم برای کسب درآمد به بازیگران سینما و چهره‌های تلویزیونی روی آورده‌اند.
در این میان و بهبوهه آثار بفروش تئاتری که ما را یاد سینمای کمدی میلیاردی می‌اندازد، تب تازه‌ای در تئاتر ایران با نام "کنسرت تئاتر" آغاز شده است. تبی که همه را درگیر خود کرده و در حال حاضر چندین پروژه پر هزینه کنسرت تئاتر در حال تولید است. آثاری که بلیتشان با هزینه‌هایی حدوداً 100 تا 200 تومان بفروش می‌رسد. این قیمت‌ها آمار رسمی بلیت فروشی است و هزینه های بازار سیاه را در بر نمی‌گیرد.
در این میان خبرنگار گروه فرهنگی ، با "محمود عزیزی" بازیگر و کارگردان سینما، تئاتر و تلویزیون به گفت‌وگو نشسته تا نظرات وی را درباره حضور بازیگران سینما در تئاتر جویا شود.
شما پیش از این سابقه فعالیت در بخش مدیریت تئاتر را هم داشتید. از نظر شما حضور بازیگران سینما در تئاتر علاوه بر کمک به گیشه به بدنه تئاتر ایران کمک می‌کند؟
این قضیه را باید از دو سو بررسی کرد. گاهی برخی بازیگران سینما به تئاتر آمده و عده‌ای از تماشاگران را جذب آن اثر می‌کنند. در این نوع محصولات سرمایه‌گذار وارد شده و به دنبال کسب سود از محصول تولیدی خود است و جز سود به هیچ چیز فکر نمی‌کند. به همین دلیل از آوردن بازیگران سینما تا رقصنده و موسیقی، هرکاری می‌کنند تا با جذابیت ایجاد شده آن نمایش در چشم مخاطب آمده و بفروشد. البته بخشی از جامعه در این شاخه قرار می‌گیرند، بخشی که می‌توانند هزینه گزاف بلیت آثاری این چنین را بپردازند و این دسته از آثار عموم مردم را شامل نمی‌شود.
آیا این نوع از نگاه به هنر نمایش به ماهیت اصلی تئاتر ضربه نمی‌زند؟
بحث دیگر که می‌توان به آن پرداخت رسالت فرهنگی یک جامعه است. رسالت فرهنگی جامعه می‌بایست تابع قوانینی مدون باشد. قوانینی که متاسفانه از سوی هیچ نهادی تدوین نشده است. این قوانین اگر وجود داشته باشند باید با بازوی وزارت فرهنگ و ارشاد انجام شود.
پس از نظر شما مشکل اصلی تئاتر در حال حاضر نبود برنامه مدون است؟
در حوزه تئاتر مشکلات عدیده‌ای وجود دارد و همه آنها از سیستم مدیریت نشات می‌گیرد. در اولین گام مشکل بزرگ میزان بودجه تئاتر است. متوسط بودجه سالانه هنرهای نمایشی کمتر از یک سریال است و این نشان دهنده مشکل بزرگ اقتصاد و معیشت اهالی هنرمندان و مهم‌تر بی‌اهمیت بودن این عرصه برای مدیران است.
با این وضعیت تکلیف جوانانی که هر روز از دانشگاه مدرک می‌گیرند چه می‌شود؟
اکثر فارغ‌التحصیلان نمایشی بالای لیسانس و فوق لیسانس هستند و ما ظرفیت بالایی برای شکوفایی و کشف استعداد داریم اما به دلیل مشکلات مالی سالنهای دولتی که باید آثاری هنری در خدمت عموم ملت تولید کنند و برای تولید این آثار از جوانان بهره بگیرند، به قشر خاصی از هنرمندان و جامعه اختصاص داده می‌شوند.
راه سخت حضور در بخش حرفه‌ای تئاتر برای جوانان هر روز سخت‌تر می‌شود. آیا ورود هنرمندان سینما این مسیر را ناممکن نمی‌کند؟
وقتی هنرمندان سینما به تئاتر می‌آیند شاید وضعیت گیشه تغییر کند اما این تغییر به ضرر گروه های جوان و پایه تئاتر تمام خواهد شد زیرا آنها توانایی پرداخت هزینه‌های گزاف سالنهای خوب تئاتری را ندارند و از سویی حمایت دولتی هم نمی‌شوند پس نباید انتظاری به جز سرخوردگی نسل جوان را داشت.
سالنهای دولتی چرا به چرخه نمایشی سالنهای خصوصی پیوسته‌اند؟ مگر نه اینکه این سالنها با بودجه تعیین شده می‌توانند از جوانان حمایت کنند؟
متاسفانه وقتی مدیریت فرهنگی برای اداره سالنها برنامه‌ای اتخاذ نکرده، مسئول سالن برای حل مشکلات مالی و تامین بودجه به اجرای آثاری بفروش فکر می‌کند تا حداقل بتواند کمترین هزینه‌های اداره یک سالن را بپردازد پس لاجرم او هم قید جسارت و بها دادن به جوانان را زده و به فکر فروش به هر قیمتی می‌افتد.
آیا جامعه توان خرید بلیت 50 یا 100 هزار تومانی تئاتر را دارد؟
عموم جامعه که قطعاً نه. در حال حاضر سالنهای خصوصی شاهد حضور چهره‌های سینمایی هستند و استقبال متوسطی هم از آنها به عمل می‌آید اما در کلیت قضیه این روند دوام چندانی نخواهد داشت چون درصد بسیار پایینی می‌توانند هزینه 200 هزار تومانی کنسرت و یا 70 هزار تومانی تئاتر را بپردازند. این جریان طی سالیان آینده متوقف شده و سرمایه‌گذاران این سالنها وبال جامعه می‌شوند.
مقصر اصلی وضعیت فعلی و گیشه محور شدن سالنهای تئاتر چه کسی است؟
ما نباید همه چیز را بر دوش هنرمندان تئاتر بیندازیم. هنرمند نمایش به امرار معاش نیازمند است و باید از این راه زندگی‌اش را بچرخاند پس گاهی مجبور می‌شود برای پرداخت هزینه‌ها تن به برخی اجراها بدهد. ما اگر می‌خواهیم این مشکلات حل شده و شاهد هر نوع تئاتری روی صحنه نباشیم باید در سیستم مدیریت فرهنگی تغییراتی جامع ایجاد کنیم.
هنرمند تئاتر می‌تواند به این هنر به چشم شغل نگاه کند؟
از نظر من مهم‌ترین مشکل تئاتر این است که مشاغل هنری و تئاتری جایگاه حقوقی ندارند و چون جایگاه حقوقی ندارند و شغل تعریف نمی‌شوند به همین سبب تامین اجتماعی هم ندارند.هنرمند تئاتر نمی‌تواند به تنهایی از تئاتر کسب درآمد کند و اکثر تئاتری ها شغل دیگری دارند که این بدون شک به هنرشان ضربه می‌زند.
حالا با این وضع می‌توان آینده ای را برای جوانان فارغ‌التحصیل تئاتر متصور شد؟
وضعیت فارغ‌التحصیلان عرصه نمایش وحشتناک است. آنها نمی‌توانند به عرصه تئاتر حرفه‌ای وارد شوند و اگر بخواهند به این عرصه بیایند هزینه‌های گزافی را پرداخت می‌کنند. برخلاف برخی که می‌گویند راهی برای این مشکلات وجود ندارد من معتقدم اتفاقاً راه‌های زیادی وجود دارد اما برخی نمی‌خواهند این راه‌ها برای جوانان باز شود.
شما در این برنامه‌ای برای تغییر وضع ندارید؟
من به شخصه برنامه‌های زیادی برای تغییر اوضاع در سر دارم اما امکان رسیدن به این راه از من گرفته شده است. به نظر من تئاتر باید برای بخشی از جامعه تولید شود که به آن فکر نشده است. تمامی راه‌ها برای من بسته است زیرا من هنرمند باید در ابتدای کار به شخصه دنبال اسپانسر و بودجه باشم. این قضیه به هیچ وجه وظیفه من نیست که بروم به دنبال تهیه کننده بگردم و اسپانسر جذب کنم.
جبهه‌گیری در برابر حضور بازیگران سینما در عرصه تئاتر بیهوده است
اتابک نادری بازیگر سینما، تئاتر و تلویزیون و یکی از مسئولین ارشد مرکز هنرهای نمایشی نظر دیگری در مورد حضور بازیگران سینما در تئاتر داشت. وی در طی مصاحبه‌ای مشروح در خصوص حضور چهره‌ها در عرصه نمایش در گفت و گو با خبرنگار گروه فرهنگی گفت:
از نظر من اینکه برخی حد و مرز جغرافیایی برای تئاتر قائل هستند عمل کاملاً بدی است. چطور می‌شود وقتی بازیگری از تئاتر به سینما می‌آید صدای کسی در نمی‌آید اما وقتی بازیگر سینما به تئاتر می‌آید همه اعتراض می‌کنند؟
وی در همین راستا ادامه داد: این اتفاق و اعتراض را من به شخصه قبول ندارم و به نظرم آن کس که توانایی کار را دارد می‌تواند از هر بخشی آن را انجام دهد. خیلی از بازیگران سینما با کارگردانان مطرح در عرصه تئاتر حاضر شدند و هیچ استقبالی هم نشده است.
بازیگر فیلم "جاودانگی" موفقیت در اجرای آثار نمایشی وابسته به خلاقیت و پختگی اثر دانست و اضافه کرد: تئاتر مختصات خود را دارد و اگر کسی بتواند در این مختصات عمل کند جواب می‌گیرد و اگر نتواند سر جای خودش نشسته و به وادی خود باز می‌گردد.
حال باید دید حضور بازیگران سینما در عرصه تئاتر تا کجا ادامه داشته افزایش هزینه‌های سرسام آور بلیت تا چه مبلغی پیش می‌رود. حضوری که این روزها علاوه بر سالنهای خصوصی دامن سالنهای دولتی را گرفته و کار را کاملاً بر نسل جوان ناممکن کرده است.