از انقراض ببر هیرکانی درس بگیریم/ شاهزاده ای که در یک روز 35 ببر هیرکانی را شکار کرد

به گزارش خبرنگار گروه جامعه ، ۲۹ جولای (۷ مرداد) به عنوان روز جهانی ببر نامگذاری شده است. روز جهانی ببر روزی برای توجه بیشتر و آگاهی بخشی درباره این گونه ارزشمند حیات وحش است. با این حال روز جهانی ببر برای حیات وحش ایران خاطره تلخ انقراض ببر هیرکانی را به دنبال دارد.


حمیدرضا میرزاده، فعال محیط زیست درباره ببر هیرکانی به می‌گوید: ببر هیرکانی بزرگترین گونه ببر بوده است. آخرین مشاهده این گونه به سال ۱۳۳۷  در نزدیکی مینودشت بر می‌گردد که توسط یکی از اهالی شکار شده است.

او درباره آخرین تصویری که از ببر هیرکانی موجود است، می‌گوید: آخرین عکس مربوط به سال ۱۳۳۲ است که در آن یک نظامی به اسم احمد هنرور با لاشه یک ببر دیده می‌شود.

میرزاده درباره انقراض این گونه می‌گوید: پس از آخرین مشاهده در طبیعت تا چند سال بعد در باغ وحش‌های خارج از کشور این گونه وجود داشته که در نهایت آن‌ها نیز از بین رفته اند و حدود ۱۰ سال پیش انقراض قطعی این گونه اعلام شد.

این فعال محیط زیست درباره پروژه پر حاشیه احیای ببر هیرکانی در سال‌های اخیر نیز می‌گوید: دو پوست از ببر هیرکانی در موزه دارآباد و موزه پردیسان باقی مانده است. سال ۹۱ پژوهشگران با نمونه برداری از این پوست‌ها متوجه شدند که ببر سیبری و ببر هیرکانی نزدیکی ژنتیکی دارند و این یافته مهمی بود.

او با اشاره به نحوه احیای یک گونه می گوید: اگر بخواهیم یک گونه منقرض شده را احیا کنیم باید به سراغ نزدیک‌ترین قرابت ژنتیکی برویم  و ببر سیبری مناسب ترین بود که چند سال قبل دو قلاده ببر سیبری وارد کشور شد که البته آن پروژه شکست خورد و یک قلاده باقی مانده نیز به باغ وحش رفت.

 

 

حمیدرضا میرزاده درباره علل انقراض این گونه می‌گوید: یکی از مهمترین دلایل انقراض گونه‌ها شکار است. در ببر هیرکانی هم نیز این اتفاق رخ داده است.

او به یادداشت‌های ضل السطان اشاره می‌کند و می‌گوید: ضل السلطان شکارچی ماهری بوده و شکار‌های خود را یادداشت کرده است. یکبار او به شکار ۲ قلاده اشاره کرده است.

میرزاده با تعریف یادداشت دوم ضل السطان می‌گوید: ضل السلطان در سفر دیگری به میانکاله می‌رود و این بار اقدام به شکار جرگه‌ای می‌کند. این گونه شکار به نحوی است که خدم و حشم را فرستاده تا حیوانات را با سر و صدا فراری بدهند تا شکارچی به آن‌ها شلیک کند. در این یادداشت ذکر شده که این بار در میانکاله ۳۵ لاشه ببر جمع کردند که با احتساب ببرهای مجروح احتمالا تعداد کشته‌ها بیش از این بوده است.

او درباره این اتفاق می‌گوید: اگر در نظر بگیریم که جمعیت این گونه در آن زمان ۲۰۰ قلاده بوده باشد، ضل السلطان در یک روز بیش از ۱۰ درصد جمعیت این گونه را شکار کرده است.

 

 

عوامل انقراض ببر

شکار تنها عامل انقراض ببر نیست، میرزاده در این باره می‌گوید: از بین بردن زیستگاه‌ها نیز علت دیگر است. ببر علاقه زیادی به نیزار‌ها و آبگیر‌های کوچک دارد که ما این زیستگاه‌ها را از دست داده ایم.

او ادامه می‌دهد: ببر گونه تک زی است و جز زمان جفتگیری در کنار هم نوع دیده نمی‌شود. از بین رفتن زیستگاه‌ها باعث می‌شود بین گونه قلمرو طلب فاصله ایجاد شود و تولید مثل مختل شود.

میرزاده به از بین رفتن طعمه‌های این گونه نیز اشاره می‌کند و می‌گوید: به طور مثال مرال یکی از طعمه‌های ببر است که جمعیت آن رو به کاهش است. از سوی دیگر گراز که اکنون به راحتی در زیستگاه‌ها دیده می‌شود و برای ما خسارت هم به همراه دارد، طعمه دیگر ببر و پلنگ است که در نبود آن‌ها گسترش داشته است.

 

 

 

میرزاده با اشاره به روز جهانی ببر می گوید: روز جهانی ببر برای حیات وحش ایران روز تلخی است اما باید انقراض ببر برای ما درسی باشد. وضعیت جمعیتی گوشتخوارهای بالای هرم غذایی ما مناسب نیست و به طور مثال با یک شوک یوزآسیایی با انقراض روبرو خواهد شد. یوز، پلنگ، گرگ و گونه های روباه  مانند شاه روباه و روباه ترکمن با مشکل جمعیتی روبرو هستند و باید مراقب گربه های ایران باشیم.