ثبت یک شهر در فهرست جهانی آرزوی ما بود/ احتمال تعلیق شدن پرونده ثبت جهانی یزد به ۳ سال بعد وجود داشت

به گزارش خبرنگار گروه جامعه ، محمد حسن طالبیان در نشست خبری که صبح امروز برگزار شد گفت: آرزوی ما ساماندهی شهر‌های تاریخی و ثبت آن‌ها در فهرست آثار جهانی یونسکو بود. مردم یزد و نیاکان آن‌ها سالهاست زندگی را در بافت تاریخی شهر نسبت به شهر‌های دیگر حفظ کرده اند.

وی درباره انتخاب محدوده‌ها برای ثبت جهانی گفت: باید انتخاب می‌شد که کدام بخش‌ها نماینده میراث یزد هستند. برای ما کل محدوده تاریخی مهم است، اما در ثبت جهانی ارزش‌ها دیده می‌شود. حریم ملی ملی یزد در سال ۸۴ ابلاغ شده و بین سال‌های مختلف مستنداتی از پایش این شهر داریم که خوشبختانه تغییر اندکی است.

معاون میراث‌فرهنگی سازمان میراث‌فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری ادامه داد: از سال 93 همه مردم این منطقه، به‌ویژه آن‌دسته که در بافت تاریخی زندگی می‌کنند، با همراهی دستگاه‌های مختلف تلاش کرده‌اند این پرونده آماده و ثبت شود. ثبت یک شهر در فهرست میراث‌جهانی یونسکو کار آسانی نیست. اکثر شهرهایی که در دنیا از آن‌ها اسم برده می‌شود یا محور تاریخی هستند یا بخشی از یک بافت تاریخی‌اند یا شهرهای کم‌وسعتی هستند؛ درنتیجه به‌لحاظ وسعت و فشردگی می‌توان یزد را تا حدی یک استثنا شمرد.

وی ضمن تبریک به یزدی‌ها و ملت ایران برای ثبت‌جهانی شهر یزد گفت: هدف از ثبت‌جهانی این شهر علاوه بر بحث حفاظت این بود که گفتمانی برای حفاظت ایجاد کنیم. چند روز گذشته مسئولان شهرداری هفت هشت شهر تاریخی با من تماس گرفته‌اند و گفته‌اند که ما اکنون متوجه شده‌ایم که چه اشتباهاتی انجام داده‌ایم و شهرهای تاریخی ما از بین رفته یا دچار مخاطره شده است. آن‌ها اعلام می‌کردند که آمادگی دارند از اشتباهات گذشته برگردند. اینکه این موضوع به گفتمان حفاظت در سطح جامعه تبدیل شود بسیار جای خوشحالی دارد.

وی با اشاره به اینکه در سال‌های اخیر سعی شده، علاوه‌بر پیگیری بحث ثبت‌جهانی، جریانی بین بدنه جامعه ایجاد شود که به این مسئله حساس باشند و به جنبه‌ها و ارزش‌های مختلف میراث‌فرهنگی بیشتر توجه کند، گفت: بسیاری از دستگاه‌ها به مسائل میراثی به‌صورت بخشی نگاه می‌کردند درحالی‌که این نگاه صحیح نیست و در بحث یزد دستگاه‌ها با هم همراهی کردند که این رویداد بزرگ اتفاق افتاد.

طالبیان با اشاره به ایرادات ایکوموس گفت: در ماه‌های اخیر تلاش جدی برای رفع و توضیح این ایرادات وجود داشت. در موضوع باغ دولت آباد درخواست تغییر حریم داشتند که با توجه به این که این باغ پیش از این ثبت شده بود، اصلاح حریم ریسک اصلاح پرونده قبلی را هم به دنبال داشت. 

وی ادامه داد: طرح‌های بالادستی مانند ضوابط جامع و تفصیلی به همراه مستندات شهری ارائه و ایکوموس قانع شد.

معاون میراث فرهنگی گفت: در موضوع محله زرتشتی‌ها سازه‌های بتونی محل ایراد بود. ما در یک سال و نیم گذشته تلاش کردیم با وزارت راه، مرکز تحقیقات مسکن و شهرداری برای ارائه پروانه ساخت به خانه‌های خشتی تلاش کنیم. در محله زرتشتی‌ها چند بنا تازه با مصالح ناهمگون با ساخته شده که البته ضوابط ارتفاع و تراکم را رعایت کرده اند.

 

طالبیان درباره نحوه حل این ایراد گفت: درخواست شد که بخشی از محله از عرصه ثبت خارج شود و ما توضیح دادیم که این محله مهمترین اجتماع زرتشتیان در جهان است و این موضوع اهمیت دارد. اگر قرار بر اصلاح عرصه بود، پرونده به سه سال بعد ارجاع داده می‌شد. نگاه اروپایی ها، نگاه موزه‌ای است، اما ما با شهر زنده مواجه هستیم.

معاون میراث فرهنگی کشور با توضیح وضعیت دو خیابان در مرکز بافت تاریخی گفت: مسئله دیگر دو خیابان بود که در دوره پهلوی کشده شدند و ایکوموس سوال داشت که چرا جدید بودن این خیابان‌ها را به ما اطلاع نداده اید. در باره با این خیابان‌ها توضیح دادیم که دوره پهلوی و احداث این خیابان‌ها به هشتاد سال قبل برمی گردد و بخشی از تاریخ ماست. در حال حاضر در کشور بنا‌های دوره پهلوی را ثبت ملی می‌کنیم.

 

وی با اشاره به مشکل بعدی مد نظر ایکوموس گفت: کاهگل یکی دیگر از سوال های ایکوموس بود. در این باره نیز توضیح دادیم که به دلیل مسائل حفاظتی و اقلیمی از کاهگل استفاده می شود. مسئله استادکاران نیز مطرح بود که خوشبختانه استادکاران در یزد مشغول فعالیت هستند.

معاون میراث فرهنگی در توضیح جلسه دفاع از پرونده گفت:قزاقستان، کویت، آذربایجان و بعد ترکیه درخواست اصلاح دادند و در دفاع صحبت کردند. پس از آن ۱۶ کشور دیگر نیز وقت صحبت گرفته بودند که موضوع طولانی می شد.

طالبیان افزود: با توجه به پاسخ هایی که داده بودیم این نخستین بار بود که ایکوموس در نشست نظرش را تغییر داد و با رای اعضا یزد ثبت جهانی شد.مد نظر ما شاخصه های 3،4 و 5 بود که در نهایت با شاخصه های 3و 5 پذیرفته شد. حتی با یک شاخصه نیز می توان اثری را ثبت کرد.

طالبیان با اعلام اینکه پس از این نشست تعداد  آثار جهانی یونسکو به 1073 عدد رسید گفت: عرصه جهانی شهر تاریخی یزد حدود 200 هکتار وسعت و 700 هکتار حریم دارد که نزدیک به سه هزار بادگیر در این محدوده واقع شده است.

طالبیان همچنین از پروژه ثبت و حفاظت بافت و خط آسمان گفت:  برای خط آسمان و بادیگرهای پروژه داریم تا با پایش و مستند نگاری از آنها حفاظت شود.

معاون میراث فرهنگی در پایان به اثر دیگر مطرح شده در نشست که برای ایران اهمیت داشت اشاره کرد و گفت: باغ ایرانی شالیمار در پاکستان به دلیل عبور بزرگراه از کنار آن در فهرست در خطر وجود دارد که با وجود توضیح نماینده پاکستان اخطار خروج از ثبت جهانی گرفت.