شگفتی خلقت انسان و تشکیل جنین در رحم
شگفتی‌های آفرینش انسان:
خلقت انسان و تشکیل جنین در رحم
اى مفضّل ابتدا ازخلقت انسان یاد می‌کنم، پس از آن عبرت بگیر. ابتدای عبرت‌ها، تدبیرى است که حق تعالى در جنین مىفرماید: در رحم در حالى که او محجوب است در سه ظلمت؛ فِی ظُلُماتٍ ثَلاثٍ (زمر ۶) تاریکى شکم، تاریکى رحم، و تاریکى بچهدان در هنگامى که او را در طلب غذایى و نه در دفع اذیتى و بلایى و نه در جلب منفعتى و نه در دفع مضرّتى چاره نیست. پس به سوى او از خون حیض آن مقدار که غذاى او شود جارى مىشود چنانچه آب براى نباتات غذاست.
کیفیت ولادت جنین
و پیوسته این غذا به او مىرسد تا خلقش تمام و بدنش مستحکم مىشود تا اینکه پوستش قوت سازگاری با هوا داشته باشد و از سردى و گرمى متضرّر نشود و دیدهاش تاب دیدن روشنایى داشته باشد، چون چنین شد، مادرش را درد زاییدن میگیرد و او را بىتاب مىکند تا فرزند از او متولد مىشود.
چون [از تنگناى رحم به پهناى جهان آمد و]متولد شد، همان خونى که غذایش بود، اینک با رنگ و بویى جز آنچه بود و در شکل غذایى دیگر، از پستان مادر سرازیر می‌شود. این غذا براى نوزاد از همه چیز سازگارتر است.
وقتى که به دنیا آمد، زبان خود را به نشانه خواستن غذا بیرون مىکند و پیرامون دهان مىچرخاند. در این زمان پستان‌هاى مادرش را که چونان دو مشک از سینه او آویخته، مىیابد و تا زمانى که تن او‌تر و درونش ظریف و اعضایش نرم است از آن مىنوشد.
آنگاه که حرکت کرد و به غذایى سخت و قوى نیاز پیدا کرد تا تنش استحکام یابد، در هر طرف، دندان‌هاى آسیا سر برمىآورد تا غذا را بجود، نرم گرداند و به راحتى فرو برد. پیوسته حالش این گونه است تا آنگاه که پاى در بلوغ نهد.
در این وقت اگر مذکّر است، موى در صورتش مىروید تا نشانه مردى و عزّت او باشد و از همانندى با زنان و بچگان به دور ماند و اگر مؤنث است، صورتش از موى پاک ماند تا طراوت و زیبایىاش دل مردان را برباید و نسل بشر ماندگار و پایدار شود.
اى مفضّل! در این مراحل، نیک بیندیش. آیا مىشود که [این همه تدبیر]بىمدبّر و حکیم باشد؟ مىدانى اگر در رحم، خون به او نمىرسید همانند گیاهى که آب به وى نرسد خشک و پژمرده مىشد؟ آیا مىدانى وقتى که بزرگ شد اگر مادرش را درد زاییدن نمىگرفت، چون زنده بگور در رحم مىماند و اگر در هنگام ولادت، شیر با او نمىساخت، یا از گرسنگى مىمرد و یا با غذایى نامناسب و زیانبار تغذیه مىشد؟ و اگر در وقت مناسب، دندان‌هایش نمىرویید، بر جویدن و فرو بردن غذا ناتوان بود و باید همیشه شیر مىخورد و بدن او براى کار، قوت و استحکامى نمىیافت و مادرش به خاطر او از تربیت فرزندان دیگرش باز مىماند؟
روییدن مو در صورت مردان و حکمت آن
پس اگر مرد است مو به روى او مىرویاند که علامت مردان و موجب عزت ایشان است که به آن از حد طفلان و شباهت زنان بیرون میرود؛ و اگر زن باشد رویش را از مو پاک مینماید تا حسن و طراوتش باقى ماند و موجب میل مردان به سوى او شود و به این جهت نسل انسان منقرض نشود و نوع ایشان محفوظ باشد.