سهم‌خواهی ممنوع/ چینش کابینه با کدام معیار؛ «جوان بودن» یا «ورکشیدن گیوه‌ها»؟

به گزارش خبرنگار گروه سیاسی ، یک ماه و یک روز دیگر یعنی در تاریخ 14 مردادماه، مراسم تحلیف رئیس دولت دوازدهم برگزار می‌شود؛ طبق اعلام هیات رئیسه مجلس، پس از مراسم تحلیف، رییس جمهور دو هفته فرصت دارد وزرای پیشنهادی خود را به مجلس معرفی‌کند، بعد از آن مجلس یک هفته وقت خواهد داشت صلاحیت‌ وزرای پیشنهادی را مورد رسیدگی قرار دهد و پس از آن جلسه رأی اعتماد به وزرای پیشنهادی ‌آغاز می‌شود.

 

از همان فردای انتخابات 29 اردیبهشت و مسجل شدن پیروزی روحانی، مباحث پیرامون کابینه دوازدهم و اینکه چه کسانی چهار سال دیگر را با رئیس دولت دوازدهم ادامه می‌دهند و چه کسانی از قطار کابینه خارج می‌شوند، آغاز شد. خودِ رئیس جمهور نیز به این مباحث اشاره کرد، آنجایی که وی در ضیافت افطار با اعضای دولت و استانداران گفت:«کسی نیست از دولت دفاع نکرده باشد؛ اما همه یک جور نبودند؛ بعضی ها گیوه را ورکشیدند و آمدند داخل میدان؛ بعضی ها هم پاشنه گیوه شان خوابیده بود، ورنکشیدند، لخ لخ کردند...»

اما درباره تغییر در کابینه مباحث و گمانه زنی‌ها زیاد است؛ طی 48 ساعت گذشته، توئیت‌های یکی از نمایندگان مجلس و اظهارات برخی نزدیکان دولت نیز به این گمانه‌زنی‌ها شدت بخشیده است؛ «الیاس حضرتی» از نمایندگان فراکسیون امید مجلس، طی توئیت‌هایی بعضا با قطعیت از خداحافظی برخی وزراء خبر داده است.

 

حضرتی طی توئیت‌های جداگانه‌ای، از وضعیت وزرای «علوم» و «ارتباطات» و «دفاع» نوشت؛ او اعلام کرد «فرهادی» وزیر علوم رفتنی شده است و جایگزین‌هایش «فرجی دانا» و «میلی منفرد» خواهند بود؛ البته آنطور که این نماینده مجلس نوشته است، دو فرد نامبرده تمایلی برای پوشیدن ردای وزارت ندارند.«فرجی دانا» اولین وزیر علوم دولت روحانی بود که ۲۹ مرداد ۱۳۹۳ پس از 235 روز از رای اعتمادش در نتیجه استیضاح نمایندگان مجلس نهم، با 145 رای از وزارت علوم برکنار شد.

 

«میلی منفرد» نیز اولین وزیر پیشنهادی وزارت «علوم، تحقیقات و فناوری» در کابینه حسن روحانی بود که با اقبال نمایندگان مجلس نهم مواجه نشد. وی از مجموع ۲۸۴ رأی مأخوذه با ۱۰۵ رأی موافق، ۱۶۲ رأی مخالف و ۱۵ رأی ممتنع موفق به کسب رأی اعتماد از مجلس قبلی نشد.     

 

حضرتی در توئیتی دیگر اعلام کرد که «واعظی» برای رفتن به وزارت خارجه تلاش می‌کند اما اقبالی به وی وجود ندارد به همین دلیل «محمد جواد ظریف» بهترین گزینه است.

 

«محمود واعظی» که پیشتر وزارت خارجه‌ای بود و پیش از تشکیل دولت یازدهم صحبت هایی پیرامون تصدی وزارت خارجه توسط او مطرح شده بود، در واکنش به اظهارات الیاس حضرتی در اینستاگرام خود نوشت: «با توجه به مطالب نادرستی که اخیرا در خصوص تلاش اینجانب برای حضور در وزارت خارجه مطرح شده، لازم است بگویم که اینجانب با همه علاقه‌ای که برای کمک به رئیس جمهور محترم دارم، هیچ‌گونه تلاشی برای حضور در هیچ‌یک از وزارتخانه ها نکرده ام و  رئیس محترم جمهور تصمیم خواهد گرفت». حضرتی در توئیت دیگری نیز اعلام کرد «دهقان» وزیر دفاع، جایگزین «شمخانى» در شوراى عالى امنیت ملى خواهد شد و رئیس جمهور به دنبال انتخاب وزیر دفاع از میان یکى از فرماندهان ارتش است.

 

اما علاوه بر این عضو فراکسیون امید -که با توئیت‌های متعدد شاید تلاش دارد کابینه مد نظر خود را به تصویر بکشد - سایر اعضای این فراکسیون هم در این مورد به اظهار نظر پرداخته‌اند؛ غلامرضا حیدری عضو دیگر فراکسیون امید، دو هفته پیش طی مصاحبه ای اعلام داشت که «برخی وزرای کابینه تیشه به ریشه روحانی زدند»!

 

یکی از فعالان سیاسی اصلاح طلب نیز طی مصاحبه‌ای مدعی شده است که رییس‌جمهور در مورد چینش کابینه گزارشات را از کارگروه‌‌ها دریافت کرده  و به جمع‌بندی هم رسیده است. این فرد چند روز پیش نیز طی مصاحبه دیگری گفته بود که «اگر جای روحانی بودم، یک دولت بسیار منسجم تشکیل می‌دادم و تقریبا ۶۰ درصد کابینه را تغییر می‌دادم، به ویژه تیم اطلاع‌رسانی مقتدری را به کار می‌گرفتم و در انتخاب وزرا نیز به این مساله توجه جدی‌تری می‌کردم».

 

محمدرضا عارف رئیس فراکسیون امید مجلس نیز در نخستین روزهای تیرماه طی مصاحبه‌ای، پیرامون کابینه دوازدهم گفت: به هر حال جریان اصلاحات با تمام توان به صحنه آمد به خصوص فراکسیون امید که تک‌تک اعضای آن در سراسر کشور سخنرانی‌های زیادی را انجام دادند. بنابراین توقع جریان اصلاحات این است که حداکثر تعامل را دولت با این جریان داشته باشد. البته انتظار داشتیم از ناحیه دولت و آقای روحانی برای برگزاری این تعامل پیگیری می‌شد که البته صورت نگرفت و ما پیش‌قدم شدیم، شورای عالی سیاستگذاری اصلاح‌طلبان تقاضای وقت از آقای رئيس‌جمهور کرده که دیدگاه‌های خود را در مورد کابینه مطرح کند.»

 

«با توجه به شناختی که از روحیات آقای روحانی دارم، می‌دانم که وی انسان نفوذناپذیری است و با فشار نمی‌توان رئیس جمهور را از هدف وی که پاسخ به مطالبات مردم است منصرف گرداند»؛ این اظهاراتی بود که محمدباقر نوبخت سخنگوی دولت در جریان نشست خبری روز 23 خرداد خود در پاسخ به سوالی پیرامون سهم خواهی اصلاح طلبان از رئیس جمهور برای کابینه دوازدهم مطرح کرد.

 

علی لاریجانی رئیس مجلس شورای اسلامی روز یکشنبه در بخشی از سخنان خود در همایش سراسری قوه قضائیه، به موضوع  کابینه آینده نیز اشاره کرد و سهمیه خواهی در این مقوله را روشی نادرست دانست؛ لاریجانی در این همایش با بیان اینکه تا اقتصاد کشور تولیدمحور نشود نمی‌توان تولید ثروت کرد، افزود: «یکی از راه‌حل‌های اصلی در این حوزه این است که حواشی را کاهش دهیم و همچنین کابینه قوی برای دولت تشکیل شود؛ لذا کابینه دولت جدید باید کارآمد باشد».

 

 

روحانی پس از انتخابات نیز در نخستین نشست خبری خود در اول خرداد ماه در پاسخ به این سوال که آیا کابینه را تغییر خواهید داد، گفت:«ما برای اداره کشور نیاز به نیروی جوان داریم؛ در دولت یازدهم شرایطی مانند تحریم، خزانه خالی، رشد اقتصادی منفی و انبارهای خالی وجود داشت و برای اداره کشور نیاز به تجربه داشتیم، من از وزرا خواهش کردم که باشند، آن‌ها می‌گفتند که شرایط را ندارند اما ما اصرار کردیم که کشور به شما نیاز دارد. بله؛ شرایط سنی باید تغییر پیدا کند و به سازمان استخدامی کشور دستور دادم که از جوانان نخبه به عنوان مشاوران وزرا استخدام کنند. من دیروز در هیات دولت هم دو توصیه کردم به وزرا که یکی بکار گرفتن جوانان و بانوان بود».

 

محمد باقر نوبخت سخنگوی دولت نیز در جریان نشست خبری نهم خرداد خود در پاسخ به سؤالی پیرامون احتمال جوانتر شدن کابینه دوازدهم، گفت: «ما مجوز استخدام دوهزار نیروی جوان را به عنوان مشاوران مدیران دریافت کرده‌ایم تا تجربه کسب کنند و جایگزین شوند؛ همچنین رئیس جمهور در هیئت وزیران تصریح داشتند که از ظرفیت جوانان و ظرفیت مدیریتی زنان در دستگاه‌های اجرایی استفاده شود».

 

سخنگوی دولت که این روزها در هر محفلی درباره وضعیت کابینه دوازدهم مورد سوال قرار می‌گیرد، در جریان نشست خبری 23 خرداد خود گفت که«البته مسئولیت در برخی بخش‌های دولتی خیلی سنگین بود و حتماً باید به فکر آن مسئولی که در این بخش‌ها فعالیت داشت بود و توجه داشت که وی چقدر می‌تواند برای 4 سال دیگر فشارها را تحمل کند». این اظهارات نوبخت را می‌توان تلویحا قطعیت خروج برخی وزرای دولت یازدهم از قطار دولت دوازدهم تلقی کرد؛ این گزاره زمانی به واقعیت نزدیک تر می شود که بدانیم رئیس جمهور 13 خرداد طی سخنانی در ضیافت افطار با اعضای دولت و استانداران از آن دسته از دولتمردان که طی 4 سال گذشته به تعبیر خودش در حمایت از دولت«پاشنه گیوه‌شان خوابیده بود»، لب به گلایه گشود.

 

اما فارغ از عدم دفاع تمام قد از دولت توسط برخی از اعضای کابینه که به منزله یک امتیاز منفی تلقی می‌شود و رابطه مستقیم با حضور یا عدم حضور در کابینه دوازدهم دارد، تاکیدات رئیس جمهور و سخنگوی او مبنی بر کاهش متوسط سن اعضای کابینه و جوانگرایی در هیئت دولت دوازدهم، از آنجایی نشات می‌گیرد که همواره خرده‌گیری از سن بالای وزار یکی از محورهای انتقاد به دولت روحانی بوده است.

 

در مرداد 92 وقتی کابینه دولت روحانی تقریبا تکمیل شد، بسیاری از سایت‌ها به مقایسه متوسط سن اعضای این کابینه با دولت‌های قبلی پرداختند و اعلام کردند که دولت یازدهم با مینگین سنی 58 سال در مقایسه با کابینه‌ دولت‌های قبلی، پیرترین کابینه به شمار می‌رود. میانگین سنی کابینه‌های اول و دوم هاشمی۴۱ و ۴۴ سال، کابینه اول و دوم اصلاحات ۴۵ و ۴۷ سال و کابینه دولت‌های نهم و دهم، ۴۹ و ۵۰ سال بوده است؛ بنابراین کابینه یازدهم یعنی دولت روحانی با 58 سال در این زمینه رکوردار است.

 

باید چند هفته دیگر منتظر ماند؛ آنطور که از شواهد و قرائن و تاکیدات مقامات دولتی بدست می‌آید، علاوه بر کارایی، دو معیار برای حضور در کابینه بعدی ضروری است؛ یکی حمایت از کلیت و اقدامات و عملکرد دولت یازدهم در زمان تصدی مسئولیت در این دولت و دیگری جوان بودن؛ اینکه کدامیک از وزراء و اعضای کابینه در دفاع از دولت یازدهم به تعبیر رئیس جمهور گیوه‌ها را ورکشیده بودند، معیاری است که تعین مصادیقش با خودِ مقامات دولتی است اما در مقوله جوان بودن باید گفت که 19 عضو کابینه یازدهم بیش از 60 سال سن دارند و 9 عضو آن بیش از 65 سال...