نگاهی به یک گنجینه تاریخی/ هفت جام ایران در آلمان

به گزارش خبرنگار گروه جامعه ، جام‌های زرین ایرانی بخشی از ارزشمندترین کشفیات تاریخی کشور است. جام‌ها آیینه‌ای از هنر و فرهنگ دوره خود و حاوی اطلاعات بسیاری از وضعیت زندگی در آن دوران برای باستان شناسان هستند. از سوی دیگر زیبایی چشم نواز این جام ها، ویترین‌های موزه‌ها را زینت می‌بخشد و حضور هفت جام ایرانی در نمایشگاه آلمان یکی از جاذبه هایی این نمایشگاه برای بازدید کنندگان است. هفت جامی که کمتر در کنار هم قرار می‌گیرند، حالا نگین این نمایشگاه شده اند و بخش از شکوه پیشینه تاریخی ایران را به نمایش گذاشته اند. هر چند به طور دقیق جزییات جام‌های و اطلاعات مربوط به آن‌ها مشخص نشده، اما این جام‌ها هر کدام قصه و تاریخ خود را برای روایت دارند.

جام زرین کلاردشت یکی از عجیب‌ترین جام‌های کشف شده در ایران است. این جام طلایی نقش برجسته‌ای از تصویر شیر دارد که سر شیر‌ها از اطراف به آن پرچ شده است. گفته می‌شود که این جام در سال ۱۳۱۸ در جریان سخت و ساز در تپه گنج طلا کلاردشت در محل قصر اجابیت کشف شده است. ساخت این جام به حدود سه هزار سال پیش بر می‌گردد و هنر فلزکاری این جام در آن زمان آن را تبدیل به یکی از جام‌های دیدنی و عجیب کشور کرده است. این جام ۲۳۵ گرم وزن دارد و ارتفاع آن ۱۰ سانتی متر است. کف جام با نقش ترنج هندسی محصور در نوار زنجیره‌ای که درون آن گل‌های شش پر حک شده است تزئین شده است. ارزش بیمه این جام نمایش داده شده در نمایشگاه بن یک میلیون یورو تعیین شده است.

جام پر قصه حسنلو سال ۱۳۳۶ توسط کاوش‌های رابرت دایسون در تپه حسنلو نقده کشف شد. قدمت این جام به هشتصد سال پیش از میلاد می‌رسد. این جام زیر تنه یک اسکلت کشف شد و گمان می‌رود این فرد در حال فرار با این جام بوده که کشته و جام نیز زیر بدن اون ضربه دیده و دچار خم شده است. این جام هرچند ظاهر نخست خود را ندارد و دچار آسیب شده، اما نقوش پر کار و پر تعداد آن خدایان و حماسه‌های مختلفی را روایت می‌کند. 

این جام ۲۱ سانتی متر ارتفاع و ۹۵۰ گرم وزن دارد. نقش‌های جام در دو ردیف و گاهی در سه ردیف کار شده و فاقد ترکیب منظمی است. صحنه‌های مختلفی، چون ارابه ران، گوسفندانی احتمالا در صف قربانی شدن، شیر، عقاب، نقش ایزدان و انسان‌های گوناگون دیده می‌شود. بالا و پایین بخش استوانه‌ای جام نوارهایی از نقوش هندسی دیده می‌شود. در کف جام نیز دایره‌ای با نقش حصیری و چهار قوچ در چهار طرف نقش حصیری دیده می‌شود. ارزش بیمه این جام نمایش داده شده در نمایشگاه بن سه میلیون یورو تعیین شده است.

جام‌های مارلیک، اما مجموعه از جام‌های زرین و دیدنی است که برخی شان به طور دائمی در موزه‌های کشورهای دیگر به نمایش گذاشته شده است. براساس کاتالوگ نمایشگاه بن چهار جام مارلیک به نمایش گذاشته شده است. یکی از این جام ها، جام زرین افسانه زندگی است. این جام مربوط به نیمه نخست هزاره اول قبل از میلاد است و ۱۹ و نیم سانتی متر ارتفاع دارد. 

جام زرین شامل چهار ردیف نقش روایی از داستان زندگی و بالندگی و مرگ بز کوهی است. در اولین ردیف از پایین، صحنه شیر دادن مادر به بره، در ردیف دوم بزهای کوهی جوان ایستاده بر درخت زندگی هستند. ردیف سوم نقش گرازهای وحشی و در آخرین ردیف کرکس‌ها ایستاده بر لاشه بز کوهی، که این نقوش بر دور ظرف تکرار شده است. بالا و پایین جام یک ردیف نقوش زنجیره‌ای بنا بر روال این جام‌ها دیده می‌شود. جام دیگر که به جام مارلیک مشهور است و یکی از دیدنی‌ترین جام‌های کشف شده است، تصویر سه گاو- قوچ بالدار بر روی آن حک شده است. این جام به ۹۰۰ سال پیش از میلاد بر می‌گردد و ۱۸ سانتی متر ارتفاع دارد.

یکی دیگر از جام‌های به نمایش در آمده در این نمایشگاه جام عمارلو است. این جام در تپه تاریخی عمارلو در ۱۴ کیلومتری رودبار کشف شده است و قدمت آن به هزاره اول پیش از میلاد بر می‌گردد. قدمت این جام به هزاره پیش از میلاد برمی گردد. جام زرین عمارلو ۵ / ۱۱ سانتی متر ارتفاع دارد. در ردیف زیرین نقش انسانی زانو زده که که گلدانی بدست دارد این نقش چهار بار از چپ به راست تکرار شده است. در وسط هرکدام ازاین آدم‌ها، درخت زندگی در گلدانی دیده می‌شود که بالاتر از سطح زمین قرار گرفته و با رشته هایی به گلدان‌های در دست انسان متصل است. در ردیف بالا نقش شیری درنده در حال حمله به گوزنی چهار بار از چپ به راست تکرار شده است. 

شیر با دست‌های بلند شده در حال فشار آوردن بر گوزنی است که پاهای عقبش به حالت زانو بر روی خاک قرار گرفته است. ارزش بیمه‌ای این جام نمایش داده شده در نمایشگاه بن یک میلیون و دویست هزار یورو است. 

جام رودبار یکی دیگر از جام‌های نمایش داده شده در این نمایشگاه است که ارزش بیمه‌ای آن یک میلیون و دویست هزار یورو تعیین شده است. نمایشگاه بن آلمان شامل ۴۴۶ شی تاریخی از دوره‌های مختلف ایران است.

در کنار جام ها، مجموعه جیرفت، مجموعه جوبجی، ژتون‌های گلی و آثار دیگر از تپه‌ها و محوطه‌های باستانی ایران در این نمایشگاه به نمایش گذاشته شده است. این نمایشگاه تا اواخر مرداد ماه در شهر بن آلمان برپا خواهد بود.

انتهای پیام/