با من به مریخ بیا!

به گزارش گروه فضای مجازی ، نخستین گروه مسافران در سال ۲۰۲۳ راهی مریخ خواهند شد و باقی عمر خود را در مریخ سپری می‌کنند.

 پروژه «مارس یک» توسط سازمانی به همین نام با هدف استقرار بشر روی سیاره سرخ با استفاده از ترکیبی از تکنولوژی‌های موجود و قابل استفاده در سراسر جهان آغاز به کار کرده است. این سازمان قصد دارد ماجراجویی چندین ساله خود را از طریق نمایش برنامه‌ای تلویزیونی از تمام لحظات این پروژه با تمامی جهان به اشتراک بگذارد. شرکت هلندی MarsOne ثبت نام اولیه از داوطلبان حضور در سفر بی بازگشت به مریخ را اواخر سال شمسی گذشته آغاز کرد.

 

 
ثبت نام
براساس اعلام مسئولین این شرکت، پیش از شروع رسمی برنامه انتخاب داوطلبان، بیش از هزار درخواست برای حضور در این سفر دریافت شده بود. پذیرش اولیه داوطلبان از ۸ ژانویه ۲۰۱۳ آغاز شد و فرآیند انتخاب جهانی داوطلبان از طریق برنامه‌های تلویزیونی انجام شد. این طرح تن‌ها مختص دانشمندان یا خلبانان سابق جت‌های جنگی نیست و تمامی افراد علاقه‌مند با حداقل ۱۸ سال سن می‌توانند داوطلب حضور در جمع پیشگامان مستعمره مریخ (MarsColonypioneer) باشند.
 
چرا مریخ؟
دلیل انتخاب مریخ آن است که پس از زمین، قابل سکونت‌ترین سیاره در منظومه شمسی محسوب می‌شود. خاک این سیاره حاوی آب است و هوای نسبتا مناسبی دارد؛ نور کافی خورشید امکان استفاده از پنل‌های خورشیدی را فراهم و لایه نازک جو نیز یک لایه محافظ در برابر پرتوهای کیهانی و نور خورشید ایجاد می‌کند. ریتم شبانه روز آن نیز شباهت زیادی به زمین دارد و هر روز در این سیاره ۲۴ ساعت و ۳۹ دقیقه و ۳۵ ثانیه است.
 
مهلت ارسال درخواست‌ها برای سفر بدون بازگشت به مریخ تا آگوست ۲۰۱۳ بود، بهره هوشی مناسب و سلامت کامل جسمی و روحی را از جمله شروط اصلی برای ثبت نام اولیه در این طرح عنوان کرده بودند. هدف نهایی در این طرح، انتخاب ۲۴ تا ۴۰ فضانورد دوره دیده است تا پس از هفت سال تمرین و آماده سازی، در گروه‌های چهار نفری هر دو سال یک بار راهی سیاره سرخ شوند.
 

 

افرادی که در فهرست نهایی ساکنان آینده مریخ قرار می‌گیرند، اطمینان دارند که هرگز به زمین باز نخواهند گشت؛ در این شرایط مریخ به سکونتگاه همیشگی و محل زندگی، کار و مرگ آن‌ها تبدیل می‌شود. سفر به مریخ حدود هفت ماه به طول می‌انجامد.
 
این گروه در مدت حضور در تمرینات روی زمین و زندگی بر سطح سیاره سرخ در استخدام شرکت MarsOne خواهندبود. نخستین تجهیزات مورد نیاز برای احداث کلونی طی سال‌های ۲۰۱۶ تا ۲۰۲۱ میلادی به مریخ ارسال خواهدشد و در سال ۲۰۱۸ نیز یک مریخ نورد برای انجام تحقیقات تکمیلی راهی سیاره سرخ می‌شود.
 
«لانس دورپ» بنیانگذار شرکت MarsOne درباره این طرح گفت: نخستین گروه مسافران در سال ۲۰۲۳ راهی مریخ خواهند شد و باقی عمر خود را در کلونی‌ها های احداث شده روی سیاره سرخ سپری خواهند کرد. نوربرت کرافت از محققان سابق ناسا و مدیر پزشکی پروژه نیز اصلی‌ترین چالش پیش رو برای عملی شدن این طرح را نحوه تعامل و همکاری اعضا در طول سفر بسیار طولانی از زمین تا مریخ و پس از آن زندگی تا آخر عمر بر سطح سیاره سر عنوان می‌کند. دکتر جرارد هوفت، برنده جایزه نوبل و برایان انکه، مفسر موسسه تحقیقاتی ساوث وست، از مشاوران برجسته این پروژه هستند.
 
مشخصات سفر
براساس اعلام شرکت هلندی MarsOne، بیش از ۱۶۵ هزار درخواست برای سفر بی بازگشت به مریخ تاکنون به ثبت رسیده است. پروژه سفر بی بازگشت به مریخ شامل انتقال تجهیزات و چند مریخ نورد برای احداث پایگاه اولیه جهت استقرار نخستین گروه از ساکنان آینده مریخ است.
 
گروه نخست، متشکل از چهار زن و مرد از قاره‌های مختلف جهان، پس از انتخاب و گذراندن دوره‌های نهایی آموزش تا سال ۲۰۲۳ راهی سیاره سرخ خواهندشد. به دلیل نبود فناوری‌های مورد نیاز برای انجام سفر بازگشت از مریخ، هزینه‌های بالای سفر و مشکلات تامین سوخت، داوطلبان نهایی، بلیت یک طرفه به سمت مریخ دریافت خواهند کرد.
 

شرایط زندگی
این نامزد‌ها چند ماه تا دو سال در انزوا و در تاسیساتی شبیه سازی شده نگاه داشته می‌شوند تا نحوه پاسخ آن‌ها به زندگی در فضای بسته همراه با سه نفر دیگر مورد بررسی قرار گیرد. طی این مدت فضانوردان تمرین‌های فیزیکی بسیاری انجام می‌دهند، چرا که طی هشت ماه سفر تا مریخ آن‌ها نمی‌توانند دوش بگیرند و تن‌ها از غذاهای خشک شده، کنسروی و فریزشده استفاده می‌کنند؛ از این رو سه ساعت در روز باید ورزش کنند تا بتوانند جرم ماهیچه‌های خود را حفظ کنند.
 
هوای مریخ به نوعی است که ساکنان نمی‌توانند بدون یک لباس فضایی بیرون بروند. در این سیاره گیاه رشد نمی‌کند، اما ساکنان محصولات خود را در کابین هایشان رشد می‌دهند تا غذایشان تامین شود.
 
مراحل سفر
مرحله ۱ - استفاده از ایستگاه فضایی بین المللی همراه با شرکایی همچون Space, Orbital ATK، Boeing و... به عنوان یک بستر آزمایشی جهت اثبات توانایی‌های اکتشافی در صنعت هوا و فضا؛ در حال حاضر نیز ما در حال همین مرحله هستیم.
 
مرحله ۲ - این مرحله اندکی بلندپروازانه است؛ چرا که بین سال‌های ۲۰۱۸ تا ۲۰۲۵ تعداد ۶ آزمایش مهم انجام خواهدگرفت.
 
در ابتدا ناسا قصد دارد که سیستم جدید پرتاب موشک خود با نام SLS، به عنوان یک راکت ۱۰۰ متری را جهت رقابت با موشک‌های فضایی Satum V. راه اندازی کند. اگر پرتاب فضاپیمای اورین با موفقیت آزمایش شد، آژانس فضایی ناسا راه اندازی تعداد ۵ سیستم از SLS‌ها را ادامه خواهدداد.
 
یکی از آنان، به پرتاب فضاپیمای Europa Clipper و ماموریت کلیپر اروپا اختصاص دارد که طی آن آژانس فضایی ناسا، فضاپیمای مخصوص کلیپر را به قمر اروپا اعزام می‌کند. در این ماموریت، ناسا قصد دارد شانس وجود حیات در قمر یخی سیاره مشتری و اقیانوس زیرسطحی آن را مورد آزمایش قرار دهد. ۴ ماموریت دیگر، به منظور ساخت دروازه سفر به اعماق فضا اختصاص خواهدداشت. دروازه اعماق فضا (Deep Space Gateway) در مدار کره ماه و در مکانی بین زمین و ماه، به عنوان یک ایستگاه فضایی جدید راه اندازی خواهدشد. در این ماموریت، تعداد ۴ فضانورد به سر هم کردن قطعات آن در فضا کمک خواهندکرد. ویلیام گرستنمایر در مورد این دروازه فضایی می‌گوید:
 
از این دروازه می‌توان برای ماموریت‌های روباتیک یا انسانی جهت سفر به سطح ماه استفاده کرد. همچنین دروازه اعماق فضا، می‌تواند موجب تسهیل در سفرهای فراتر از کره ماه و سایر مقاصد منظومه شمسی شود.
 
مرحله ۳ - آغاز عملیات سفر انسان به مریخ در ایستگاه فضایی ماه در سال ۲۰۲۷. سپس بین سال‌های ۲۰۲۸ یا ۲۰۲۹، تعداد ۴ فضانورد خوش شانس، ۴۰۰ روز را در داخل یک فضاپیمای لوله‌ای شکل و درحال گردش به دور کره ماه سپری خواهندکرد. این آزمایش به منظور اطمینان از عملکرد فضاپیمای مخصوص انتقال و عدم وجود مشکلات احتمالی برای سفر به مریخ خواهدبود.
 
مرحله ۴ - سال ۲۰۳۰ و با فرض اینکه سیستم انتقال و خدمه هیچ مشکلی را احساس نکرده اند، آخرین سیستم پرتاب موشکی ناسا (SLS)، فضاپیما را همراه با سوخت و ۴ فضانورد، به سمت مریخ پرتاب می‌کند. آنان، اولین سفر انسان به مریخ را به گونه‌ای تاریخی رقم خواهندزد! در این پرواز که به مدت ۲ تا ۳ سال به طول می‌انجامد، فضانوردان بازدیدی از سیاره زهره و احتمالا یک اقامت کوتاه در مدار مریخ را تجربه خواهندکرد.
 
لازم به ذکر است که به محض ترک کردن فاصله بین زمین و ماه (آغاز ماموریت)، امکان خروج اضطراری تحت هیچ شرایطی برای فضانوردان وجود نخواهد داشت.
 
مرحله ۵ - این مرحله، پس از اتمام ماموریت بوده و هنوز جزییات آن ناپیداست. در سال ۲۰۳۳ میلادی و با پایان ماموریت اولیه، آژانس فضایی ناسا قصد دارد ماموریت‌های روباتیکی و در نهایت، اعزام گروهی از انسان‌ها به سطح سیاره مریخ را عملی کند.
 

 

احساسات؟
با شرایط توصیفی، بسیاری گفته اند ترجیح می‌دهند یک پا نداشته باشند، اما در چنین سفری قدم بگذارند و در سیاره‌ای سرد زندگی کنند و برای همیشه از دوستان و خانواده خود خداحافظی کنند!
 
سالیجان شریپف، فضانورد مسلمان روس که سال گذشته به ایران سفر کرده بود، در پاسخ به این سوال که آیا در مدت اقامت در فضا غیر از خانواده و نزدیکان خود برای چیز دیگری هم در زمین دلتنگ شده یا نه، گفته است: «ماه اول حضور در فضا که همه چیز برای انسان تازگی دارد و کارهای زیادی برای انجام دادن هست، بسیار خوب است، ولی به تدریج دلتنگی به سراغ انسان می‌آید. دلتنگی هایی که من تجربه کردم به حدی است که فکر نمی‌کنم هیچ گاه انسانی حاضر باشد برای سفر بدون بازگشت به مریخ و سیارات دور داوطلب شود.»
 
مشکلات
اگر منتخبان نهایی به مریخ فرستاده شوند، باید در ابتدا از پروازی که هفت ماه طول خواهدکشید و فرودی که بسیار مشکل خواهدبود، جان سالم به در برند. همچنین باید از اثرات تشعشعات رادیواکتیو قوی در حین این سفر نیز در امان بمانند. با طی شدن این دو مرحله اگر زنده بمانند، سیاره‌ای خشک با میانگین دمای ۶۳ - درجه و انتظار این فضانوردان آماتور است. جو مریخ هم به طور عمده از دی اکسید کربن تشکیل شده که برای انسان مضر است.
 
این برنامه تا به حال با انتقادات زیادی مواجه شده است، ولی یک پشتیبان معروف هم دارد. «گرارد ت. هوفت» برنده هلندی جایزه نوبل فیزیک از این برنامه حمایت کرده است. تا به حال فقط روبات‌های بدون سرنشین به مریخ فرستاده شده اند. نوامبر سال گذشته میلادی سازمان فضانوردی هند برنامه پرواز به مریخ را تاسیس کرد. یک سال پیش از آن نیز سازمان ناسا کاوشگر «کنجکاوی» را به مریخ فرستاده بود.

 

حضور ۷۰ ایرانی
در پی اعلام این فراخوان هزاران نفر از سراسر جهان برای حضور در این ماموریت اعلام آمادگی کرده اند که در بین آن‌ها بیش از ۷۰ ایرانی نیز حضور دارند. سازمان خصوصی و غیرانتفاعی هلندی MarsOne با هدف ساخت سکونتگاه انسانی بر سطح سیاره مریخ تاسیس شده است؛ در سال ۲۰۱۱ اعضای بنیاد MarsOne گرد هم آمدند و برنامه استراتژیکی برای فرستادن انسان به مریخ تدوین کرده اند. این مسافران فضایی هرگز به زمین باز نمی‌گردند، آن‌ها زندگی خود را در مریخ خاتمه می‌دهند.
 
شرایط بحرانی
این بلیت یک طرفه به مریخ ماموریت را ممکن می‌کند، هزینه را کاهش می‌دهد و از سوی دیگر باید درنظر گرفت که هنوز هیچ فناوری برای بازگشت به زمین از مریخ وجود ندارد. این شرکت اعلام کرده در حال حاضر به هیچ فناوری جدیدی برای فرود انسان روی مریخ نیازی نیست. بودجه پیش بینی شده برای این پروژه شش میلیارد دلار است که حدود ۶۶ درصد هزینه‌ها تن‌ها به ارسال و فرود فضاپیمای حامل ساکنان مریخ اختصاص دارد.
 
فضای اختصاص یافته به هر فضانورد در داخل کپسول‌ها ۵۰ متر مربع است و ۲۰۰ مترمربع فضای داخلی نیز به اتاق خواب، محوطه کار، اتاق نشیمن و واحدهای پرورش گیاهان اختصاص یافته است. فضانوردان هنگام ترک محل سکونت خود و برای در امان ماندن از پرتوهای کیهانی باید از لباس‌های ویژه (Mars Suit) استفاده کنند.
 
ساکنان آینده مریخ در طول زندگی شان به صورت روزانه و مستمر گزارش هایی را به مراکز کنترل زمینی ارسال می‌کنند و نحوه زندگی و کشفیات خود را با ساکنان زمین به صورت زنده و مستقیم به اشتراک می‌گذارند. نخستین ساکنان انسانی مریخ به طور قطع به تولید مثل نیز فکر خواهند کرد؛ پزشکان تاکید می‌کنند که دیدگاه روشنی نسبت به احتمال باردار شدن و زایمان در شرایط گرانش ضعیف مریخ که ۳۸ درصد گرانش زمین است، ندارند.
 
مهم‌ترین چالش
محققان اصلی‌ترین چالش پیش رو برای عملی شدن این طرح را نحوه تعامل و همکاری اعضا در طول سفر بسیار طولانی از زمین تا مریخ و پس از آن زندگی تا آخر عمر بر سطح سیاره سرخ عنوان می‌کنند. گرانش مریخ که تن‌ها ۳۸ درصد گرانش زمین است، چالش دیگری است که به احتمال قوی باعث تغییرات فیزیولوژکی بدن از جمله کاهش تراکم استخوانی، ضعف عضلانی و مشکلات گردش خون می‌شود. بیماری‌ها و مشکلات حاد پزشکی نیز در مریخ قابل درمان نیست؛ همچنین اگر لباس مخصوص فضانوردان در محیط خارج از کپسول‌ها صدمه ببیند، احتمال مرگ فرد وجود دارد.
 
ماموریت ارسال انسان به این سیاره می‌تواند حیات بالقوه در مریخ را نیز تهدید کند. هر انسانی که قدم بر سطح سیاره مریخ بگذارد، بیش از ۱۰۰ تریلیون میکروب به همراه خواهدداشت که می‌تواند ارگانیسم‌های احتمالی موجود در مریخ را نابود کند.

 

 

منبع: هفته‌نامه صدا