دوستان زیاد قطر در بازار انرژی

به گزارش خبرنگار گروه اقتصاد ، به نظر می رسد که بازار نفت نسبت به مخاطرات ژئوپلتیکی غیرقابل نفوذ باشد. بعد از اینکه چهار کشور عرب محدودیت های بی سابقه ای بر قطر اعمال کردند قیمت نفت تنها 1.6 درصد بالا رفت و سپس سقوط کرد.

اما آنچیزی که در قطر باید تحت نظر قرار بگیرد، نفت نیست بلکه گاز است. چنانچه تنش موجود به سرعت حل و فصل نشود ممکن است تابستان در خلیج فارس داغ تر از همیشه بشود.

تنشی که امروز کشورهای عربی با قطر پدید آورده اند مدت های مدیدی وجود داشته است. سه کشور همکار قطر در شورای همکاری های خلیج فارس، این کشور را برای حمایت از گروه های اسلامی و نیز داشتن روابط دوستانه با ایران بارها ملامت کرده اند. اما بلافاصله پس از سفر دونالد ترامپ، رئیس جمهوری آمریکا، به عربستان، این کشور عرب به همراه امارات، بحرین ،مصر، یمن، و لیبی رابطه خود را با قطر قطع کرده و تمامی راه های زمینی، دریایی، و هوایی خود را بر روی این کشور بستند.

بخش عمده ای از محموله های غذایی و تجهیزات کلیدی قطر از راه زمینی عربستان و یا راه دریایی جبل علی امارات به قطر وارد می شود.

قطر یکی از کوچکترین تولیدکنندگان نفت در سازمان کشورهای صادرکننده نفت (اوپک) است که تولیدش به 618 هزار بشکه در روز می رسد. اما تولید میعانات نفت و گازی نزدیک به یک میلیون و 300 هزار بشکه دیگر به تولید نفتی این کشور می افزاید.

قطر همچنان به برنامه کاهش تولید نفت اوپک پایبند می ماند و حتی اگر پایبند هم نباشد، مقدار اثرش بسیار ناچیز است. قدرت اصلی قطر در صادرات گاز این کشور است چراکه این کشور کوچک بزرگترین صادرکننده گاز طبیعی مایع شده (LNG) در جهان است.

صادرات نفت و گاز قطر حتی در صورتیکه ممنوعیت عبور و مرور برای کشتی های حامل نفت و گاز قطر در آبهای عربستان و امارات اعمال شود، متوقف نخواهد شد و تاثیری نمی پذیرد. این کشتی ها می توانند با عبور از آبهای ایران و عبور از تنگه هرمز در مسیر عمان یا استفاده از مسیر ایران در صورتیکه عمان هم به سایر کشورهای عرب بپیوندد، محموله های خود را به آبهای آزاد برسانند.

هرگونه اقدامی برای متوقف کردن صادرات قطر یک بحران ایجاد خواهد کرد و واکنش شدید مشتریان بزرگ LNG در جهان یعنی ژاپن، کره جنوبی، چین و هند را به دنبال خواهد داشت.

شرکت Jera ژاپن توسط Qatargas اطمینان یافت که هیچگونه مشکلی در مسیر تامین LNG این شرکت بوجود نمی آید. از سوی دیگر، قطر همچنان به کانال سوئز دسترسی دارد و می تواند محموله های گازی خود را به اروپا ارسال کند. اما کشتی هایی که از قطر حرکت می کنند یا به سمت قطر می روند اجازه سوختگیری در بندر فجیره را نخواهند داشت.

اشتراک میدان بزرگ گازی شمالی با ایران و داشتن تاسیسات فراساحل زیاد در نزدیکی مر با ایران، برای قطر چاره ای باقی نمی گذارد جز اینکه روابط منطقی با تهران برقرار کند. قطر همچنین ممکن است برای گرفتن یاری به ترکیه یا روسیه نیز رو بیاورد.

اگر تنش ها در مورد قطر ادامه داشته باشد و بالا بگیرد، یکی از اقدام های تلافی جویانه ای که قطر می تواند انجام دهد قطع صادرات گاز طبیعی به امارات از طریق خط لوله Dolphin است. این خط لوله که شرکت های توتال (24.5 درصد)، اوکسیدنتال (24.5 درصد) و مبادله امارات (51 درصد) در آن سهم دارند، روزانه دو میلیارد فوت مکعب گاز را به امارات انتقال می دهد. همچنین 160 هزار بشکه در روز میعانات و NGL نیز از این شبکه به امارات صادر می شود.

از این میان نزدیک به 200 میلیون فوت مکعب روزانه از خاک امارات به عمان فرستاده می شود. این بخش هنوز تحت تحریم اعراب قرار نگرفته است.با توجه به اینکه دمای هوا در خلیج فارس هم اکنون به 40 درجه سلسیوس رسیده است، مصرف برق تهویه کننده ها و خنک کننده های هوا در حال رسیدن به اوج خود در این منطقه از جهان است.

گزینه های پیش روی امارات برای جایگزین کردن گاز خط لوله دولفین بسیار محدود است. این کشور دو پایانه وارداتLNG در دوبی و رویس در غرب ابوظبی دارد. از آنجائیکه این پایانه ها هم اکنون گاز قطر را تحویل نمی گیرند کشتی ها مجبورند برای بارگیری گاز قطر به عمان بروند و یا مستقیما به میدان گاز وارد شوند.

ظرفیت وارداتی امارات نیز به گونه ای نیست که بتواند قطع گاز از سوی قطر را تاب بیاورد. بنابراین مجبور می شود برای رفع این بحران تولید گاز میدان ابوظبی را زیاد کند، گاز صنایع خود را سهمیه بندی نماید و از سوخت دیزل در نیروگاه های برق خود استفاده کند.