شهری شدن رسانه و روستازدایی برنامه‌سازان
آمارهای رسمی از کاهش معنی دار جمعیت روستاهای کشور حکایت دارد. آنچنان که نتایج مرکز آمار ایران نشان می‌دهد نسبت روستانشینی جمعیت در سال ١٣٩٥ به 25.9 درصد رسیده است که تراز آن در مقایسه با 5 سال پیش از آن، 2.7 درصد کاهش را نشان می‌دهد.
به گزارش گروه فضای مجازی ، کشاورزی و توسعه هویت روستایی، محور توسعه اقتصادی تمام جوامع و الگوی رشد سلامت اجتماعی، فرهنگی، سیاسی و امنیتی است. حفظ هویت قومیت‌ها به مثابه پازل‌های ضروری فرهنگ ملی، راهی جز توجه و برنامه‌ریزی همه‌جانبه به مقوله فرهنگ و زندگی روستایی پیش رو ندارد. رویکرد آسیب شناختی و پاتولوژیک به مسائل جوامع، بر خلاف اصول مطالعات فرهنگی که به فهم صحیحِ هست‌های آیینی، شیوه زندگی و خواست‌های قومیتی می‌پردازد، سرانجامی جز آمارهای ناکارامد و برنامه ریزی‌های کوتاه مدت و غیر راهگشا در کنار به رسمیت شناخته نشدن گروه‌های اجتماعی درگیر مسائل متعدد، نخواهد داشت.
کاهش جمعیت کل و نسبت روستانشینان در کشور گویای این حقیقت است که به علل مختلف اقتصادی، فرهنگی، سیاسی و ... روحیه دلبستگی و انگیزه‌های لازم به تدریج از جامعه روستانشینِ کشاورزی محور در حال رخت بربستن است و ادامه این روند به منزله یکدستی ظاهری بافت جمعیتی کشور و البته افزایش حاشیه نشینی است.
اقتصاد ملی، ابتدایی‌ترین بخشی است که از مهاجرت به شهر‌ها و تخلیه روستا‌ها ضربه خواهد خورد، اما ابعاد اساسی تری مثل مقوله‌های اجتماعی، فرهنگی و امنیتی دستخوش تحولات منفی خواهند شد که واکاوی آن در این مقال نمیگنجد.
رسانه‌ها به عنوان حلقه‌های اتصال میان دولت و مردم و همچنین عوامل انسجام و ارتباط بین خرده فرهنگ‌ها و قومیت‌ها، نقشی بی بدیل در به رسمیت شناختن و شناساندن ارزش‌ها و سبک‌های زندگی متنوع دارند که #هویت روستایی و بازنمایی بی طرفانه آن در این وسایل ارتباطی، می‌تواند باعث افزایش انگیزه و انسجام و حفظ دلبستگی این قشر دیرپا و تاثیرگذار در جامعه ایرانی شود.
گسترش و تبلیغ الگوی زندگی شهری در انواع رسانه ها، روندی روبه رشد را نشان می‌دهد و بازنمایی جذابیت و اصالت سبک زندگی متوسط شهری، روز به روز تسلط بیشتری می‌یابد و این واقعیت، عاملی تسهیل‌گر برای رشد شهری شدن رسانه‌ها و روستازداشدن آن‌ها است.
رسانه ملی در سال‌های دور تلاش‌های قابل توجهی در عرصه بازنمایی هویت روستایی و تشویق به روستانشینی به عمل آورده است که برنامه دیرپای سیمای آبادی یکی از نمونه‌های قابل ذکر آن است، اما به هر علت، مدت‌هاست که برنامه‌ریزی و سیاست‌گذاری محسوسی در زمینه برنامه‌سازی روستامحور در آن مشاهده نمی‌شود.
نکته قابل توجه آن است که تلاش‌های هدفمند در جهت برنامه‌سازی روستامحور یکی از زمینه‌های روبنایی ایجاد انگیزه و به رسمیت شناختن جامعه روستایی است و چنانچه این رویکرد مهم از سوی سیاستگذاران و برنامه‌ریزان سازمان صداوسیما در دستور کار قرار گیرد در مرحله بعد میبایست دقت بیشتری در محتوای تمام تولیدات، با رویکرد مطالعات فرهنگی اتفاق افتد.
با در نظر گرفتن هویت روستایی و بهره‌گیری از دستاوردهای پژوهشگران حوزه مطالعات فرهنگی و استفاده از یافته‌های آنان در زمینه فرهنگ روستایی، می‌توان از یکسو، نهضتی در حوزه برنامه‌سازی روستا محور در رسانه ملی پدید آورد و از سوی دیگر پیوست هویتی روستا را به تمامی برنامه‌سازان و تولیدکنندگان ارائه کرد.
در پایان لازم به ذکر است بر این ضرورت تاکید شود که توسعه پایدار، رشد اقتصادی و جلوگیری از مهاجرت به سمت شهر‌ها و کاهش حاشیه‌نشینی، راهی جز بازنمایی هدفمند و افزایش اعتماد بنفس و انگیزه روستانشینان نخواهد داشت و تمرکزگرایی رسانه‌ای مهم‌ترین مانع در این مسیر است.
اميرحسين ثابتي، كارشناس ارشد علوم ارتباطات دانشگاه صداوسيما
: انتشار مطالب و اخبار تحلیلی سایر رسانه های داخلی و خارجی لزوماً به معنای تایید محتوای آن نیست و صرفاً جهت اطلاع کاربران از فضای رسانه ای منتشر می شود.
ارسال دیدگاه
دیدگاهتان را بنویسید
نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *