نزدیکی به مقاومت؛ راه نجات قطر/ ناتوی جوانمرگ؛ دومین شکست ترامپ/ ساخت پایگاه نظامی ایران در سوریه و لبنان؟

ابوالفضل حسن‌بیکی در گفت‌وگوی مشروح با خبرنگار گروه سیاسی ، به مسائلی همچون چشم‌انداز روابط کشورهای عربی حاشیه خلیج فارس با یکدیگر، احتمال وقوع جنگ نظامی میان عربستان و قطر، چگونگی مداخله آمریکا در ماجرای پیش آمده، تصمیم گیری سران قطر برای قرارگرفتن در جبهه مقاومت و همچنین ادعای نمایندگان کنگره آمریکا درباره ساخت پایگاه نظامی ایران در سوریه و لبنان پرداخته شده که در ادامه آن را می‌خوانید:

حسن‌بیکی: بعد از حمله داعش به سوریه و تصرف چندین شهر بزرگ این کشور، دولت سوریه متقاضی کمک مستشاری ایران برای چگونگی مقابله با تروریست‌ها شد و جمهوری اسلامی ایران هم طبق قوانین بین المللی، به این درخواست دولت سوریه پاسخ مثبت داد. سازمان ملل متحد نیز چندین بار و در چند گزارشی که در خصوص سوریه ارائه کرده، هیچ ایرادی را متوجه حضور مستشاری و محدود ایران در سوریه نکرده و همه اقدامات انجام شده در این زمینه را در چهارچوب قوانین بین المللی ارزیابی کرده است.

 

 

حسن‌بیکی: اثبات تهمت هایی که نمایندگان کنگره آمریکا در رابطه با ساخت پایگاه نظامی سپاه پاسداران انقلاب اسلامی در سوریه و لبنان مطرح می‌کنند، امکان پذیر نیست؛ اصولا جمهوری اسلامی ایران به ساخت پایگاه یا پادگان یا مقر نظامی در سوریه، لبنان و سایر کشورهایی که در آینده ممکن است به آن‌ها کمک مستشاری کند، نیازی ندارد. تعداد نیروهای ایرانی که برای انجام کار مستشاری به سوریه و یا عراق می‌روند بسیار محدود هستند؛ این نیروهای محدود همواره باید در میدان و در کنار فرماندهان و نیروهای جبهه مقاومت باشند و در این صورت است که عملکرد مثبت آن‌ها به چشم می‌آید. این تهمت‌های واهی آمریکا به سپاه با سه هدف مطرح می‌شود؛ نخستین هدف متقاعد کردن سازمان ملل برای غیرقانونی دانستن حضور ایران در سوریه است؛ دومین هدف کسب اطلاعات دقیق از نظامیان جبهه مقاومت و پایگاههای ارتش سوریه است؛ سومین هدف نیز فرافکنی در زمینه مسائل منطقه‌ای از جمله موضوع شکست سیاست های ترامپ در غرب آسیا است.

حسن‌بیکی: ترامپ قبل از عزیمت خود و خانواده اش به عربستان در ابتدای خرداد ماه، از ۵۰ کشور اسلامی خواست تا در اجلاس ریاض شرکت کنند؛ اما دیدیم که ۳۷ کشور در این اجلاس حضور پیدا کردند و این حضور کم تعداد، اولین شکست ترامپ در عربستان بود. شکست دوم ترامپ در جریان سفر به عربستان سعودی، فروپاشی و جوانمرگ شدن «ناتوی عربی» بود؛ درحالی که ترامپ تاکید بسیار زیادی بر وحدت کشورهای حاشیه خلیج فارس داشت، اما دیدیم که به فاصله چند روز، با قطع روابط عربستان، امارات و بحرین با قطر، نقشه‌های منطقه‌ای ترامپ نقش بر آب شد.

 

 

 

 

حسن‌بیکی: ۴ کشور آمریکا، انگلیس، روسیه و فرانسه، از دیرباز منافع خود را در غرب آسیا و به خصوص منطقه ژئوپلیتیک و ژئواستراتژیک خلیج فارس دنبال می‌کردند؛ سال هاست که فرانسوی‌ها به دلیل مشکلات داخلی که گریبان آن‌ها را گرفته، از منطقه رفته اند و بعید است دیگر به این منطقه بازگردند؛ روس ها نیز پس از فروپاشی شوروی در خلیج فارس حضور آنچنانی در این منطقه پیدا نکردند و تنها حضور جدی آن‌ها در عرصه مسائل منطقه ای، کمک به سوریه و جبهه مقاومت در جریان مقابله با تروریست های تکفیری بوده است. از سوی دیگر انگلیس امروز مجددا با تکیه بر سه مولفه «ارتباط نزدیک با عمان، قطر و کویت»، «حربه اختلاف افکنی» و «مشاهده ضعف‌ها و شکست های آمریکایی‌ها در منطقه»، درصدد سفت کردن دوباره جای پای خود در غرب آسیا است؛ البته انگلیس امروز با انگلیس زمان گذشته تفاوت‌های زیادی پیدا کرده؛ این انگلیس حتی توانایی برقراری امنیت در شهرهایش را هم ندارد. بر همین مبنا اعتقاد دارم که اختلافات اخیر عربستان سعودی و قطر را نباید در حد و اندازه‌های این دو کشور دانست؛ موضوع از جای دیگری آب می‌خورد؛ امروز آمریکا و انگلیس هستند که در قالب عربستان و قطر به یکدیگر چنگ و دندان نشان می‌دهند.

 

 

میزان: به نظر شما تعامل مدنظر عربستان با قطر، همان تعاملی است که آن‌ها با بحرین دارند؟

حسن‌بیکی: بله؛ در شرایطی که عربستانی‌ها امروز دیگر ترکیه را در کنار خود نمی‌بینند و متوجه شده اند که عمده افعال ترکیه در راستای اهداف جبهه مقاومت تغییر کرده است، قصد دارند همانگونه که قیمومیت بحرین را به دست گرفته اند، قیمومیت قطر را هم از آن خود کنند؛ وگرنه حمایت قطر از گروههایی مثل اخوان المسلمین و حماس، اتفاق تازه‌ای نبوده که به یکباره عربستانی‌ها نسبت به آن برآشفته شوند؛ قطری‌ها هیچگاه کمک هایشان به این دو گروه را پنهان نکرده اند؛ آن‌ها در جنگهای ۲۲ و ۸ روزه، تمام تلاش خود را کردند تا به حماس کمک کنند.

 

 

 

 

حسن‌بیکی: قطری‌ها امروز باید یکی از ۳ راهی را که در پیش دارند انتخاب کنند؛ راه اول این است که مثل گذشته به دستورات سعودی‌ها عمل کنند که نتیجه و سرنوشت آن چیزی جز سرنوشت بحرین امروزی نیست؛ راه دوم این است که به انگلیسی‌ها رجوع کنند که در اینجا هم بعید به نظر می‌رسد انگلیسی‌ها توان دفاع از قطر را داشته باشند؛ راه سوم نیز این است که خودشان را به جبهه مقاومت متصل کنند تا از گزند حوادثی که در آینده ممکن است آن‌ها را تهدید کند، مصون نگاه داشته شوند. قطری‌ها در سال های اخیر وضعیت منطقه را رصد کرده و نیک می‌دانند که هر کشوری که با جبهه مقاومت نبوده، در غرب آسیا منهدم شده است؛ دیدیم که بعد از رفتن قذافی، آمریکایی‌ها در حال تقسیم لیبی به ۳ کشور هستند؛ آن‌ها همین نقشه را می‌خواستند بعد از سقوط صدام در عراق پیاده کنند که به دلیل قرارگرفتن عراق در جبهه مقاومت و فعالیت های گسترده حشدالشعبی و ارتش عراق، این هدف محقق نشد. حضور قطر در جبهه مقاومت مزایای فراوانی را برای آنها به همراه دارد؛ اگر تشخیص قطری‌ها تشخیص بجایی باشد و آن‌ها در کنار محور مقاومت قرار بگیرند، قطعا در سازمان ملل هم امکان وتوی هر پیشنهادی از جانب آمریکا در خصوص قطر قابل تصور است.

 

 

 

 

میزان: وزیر خارجه عربستان در اظهارنظری احتمال حمله نظامی به قطر را رد نکرده و گفته «امیدواریم این اتفاق رخ ندهد»؛ به نظر شما حمله نظامی عربستان به قطر تا چه اندازه محتمل است؟

حسن‌بیکی: درگیری فراوان شاهزادگان سعودی و نفرت جهانی از عملکرد عربستان در یمن و سوریه، به هیچ عنوان اجازه مداخله نظامی عربستان در قطر را نمی‌دهد؛ امروز اقدامات سلمان در راستای جا انداختن فرزندش «محمد» به عنوان پادشاه آینده، موجب خشم خاندان فهد و عبدالله و در نتیجه افزایش اختلافات در سیستم حاکمیتی عربستان سعودی شده است. از سوی دیگر عربستانی‌ها برای لشکر کشی به قطر، باید از شرق کشور خود عبور کنند؛ منطقه‌ای که امروز شاهد درگیری‌های فراوانی است و هر روز ناآرام‌تر از قبل می‌شود؛ ازهمین رو خطر حمله مردم شرق عربستان به ارتش این کشور قبل از لشکرکشی به قطر متصور و امکان پذیر است.

میزان: رفتار جمهوری اسلامی ایران در ماجرای اخیر پیش آمده برای کشورهای حاشیه خلیج فارس را چگونه ارزیابی می‌کنید؟

حسن‌بیکی: جمهوری اسلامی ایران همواره هر نوع تجاوزی از ناحیه هر کشوری را محکوم می‌کند؛ تلاش ما همواره بر ایجاد تعامل بین کشورهای منطقه بوده است؛ در ماجرای اخیر نیز مجموعه دیپلماسی ما فعال شده تا اجازه رخ دادن هیچ جنگی را در منطقه ندهد.