دعاها و عبادات ماه مبارک رمضان

به گزارش خبرنگار گروه فرهنگی ، روز‌ها و شب‌های ماه مبارک رمضان فرصت مناسبی برای ارتباط با خالق هستی و درخواست از درگاه اوست. امامان بزرگوار ما برای ساعت به ساعت این ماه، دعاهای متعدد و فراوانی را برای ما به یادگارگذاشته‌اند. 

این دعا‌ها چگونگی ارتباط صحیح و دقیق بنده با خدا را به ما می‌آموزد. چه خوب است که ما نیز با بهره گیری از این فرصت گرانب‌ها تا آنجا که امکان دارد و توان و فرصت داریم به خواندن این دعا‌ها بپردازیم و چه بهتر که درفرازهای آن تعمق و تدبر داشته باشیم. چرا که دعا قرآن صاعد است و بخش مهمی از معارف دینی و درس‌های زندگی ما درون آن نهفته است.‌

می‌دانیم که در کتب ادعیه و حدیثی شیعه، روایات بسیاری در زمینه‌ اعمال عبادی در این ماه پربرکت وارد شده است. اما نکته این جاست که آیا ما به عنون یک روزه دار موظف به انجام تمامی این اعمال هستیم یا خیر؟ بدیهی است که پاسخ به این سوال منفی است. زیرا:

اول: اعمال عبادی مستحبی همواره تا آن‌جا ممدوح و پسندیده است که مانع انجام واجبات نشود. به عنون مثال: اعمال، ادعیه و نمازهای متعددی از طرف امامان بزرگوارمان برای شبهای ماه مبارک رمضان بیان شده است. اما اگرانجام این اعمال توسط کسی که توانایی جسمی لازم را نداشته و بیدار ماندن وی درشب موجب ضعف جسمانی اوشده تا آنجا که در گرفتن روزه به مشکلات جسمی برخورد، نه تنها انجام این عمل مستحبی پسندیده نیست، بلکه شرعا جایز نیست. از این رو انجام اعمال مستحبی در این ماه- و در هر زمان دیگری- نباید با انجام واجبات منافات داشته باشد.

دوم: اعمال مستحبی نظیر نوافل و دعا‌ها باید همراه با نشاط و در حال اقبال روحی انجام شود. از این رو نباید در بجای آوردن این اعمال چنان برخود سختی وارد که موجب ملالت روح از عبادت گردد. عبادت باید به انسان نیرو و شادابی مضاعف برای انجام عبادات دیگر را بدهد و طبیعتا هر کاری که موجب ملالت دل از عبادت شود مناسب نیست. از این جهت باید تا آن زمان به اعمال مستحبی ادامه داد که از نظر روحی آمادگی داشته باشیم.

سوم: سفارش امامان ما مبنی بر انجام عبادت در این ماه به معنای کنار گذاردن وظایف فردی و اجتماعی و یا تعطیلی فعالیت‌های روزانه و کسب درآمد و یا وظایف اداری نیست؛ لذا باید تا آن زمان به این اعمال روی آورد که مزاحمتی برای انجام دیگر وظایف و تعهدات انسان نباشد. زیرا انجام کسب وکار به دنبال روزی بودن، خود نیز از وظایف انسان است.

چهارم: کثرت دعا و نماز و عبادات در این ماه به معنای دعوت به انجام دادن تمامی آن‌ها نیست. به بیان دیگر لازم نیست برای انجام آن اعمال خود را به تکلف بیش از حد انداخت.

البته طبیعی است که انجام عبادت مقداری زحمت دارد. این زحمت نیز قطعا انسان ساز است و بنده را در مسیر تکاملی خودبه سوی خداوند یاری و مدد می‌رساند. ما اصولا عبادت بی رنج وزحمت نداریم. نماز، روزه، ادای واجبات مالی و شرعی، حج و خیل عظیم وظایف الهی بدون تحمل سختی امکان پذیر نیست؛ هر چند این سختی‌ها یکسان نبوده و درجات مختلفی دارند؛ لذا مقداری سختی دادن به بدن و تمایلات نفسانی در هنگام عبادت، لازمه‌ عبادت است و این مقدار نه تنها زیان آور نیست که مفید هم هست، پس باید بدان میزان به عبادات مستحبی پرداخت که از افراط و تفریط به دور باشد و البته افراط و تفریط هم امری نسبی است و هرکس می‌تواند حد آن را با توجه به شرایط روحی و درونی خود بیابد.

پنجم: این همه عبادت و دعا‌ها و نمازهایی که از رسول خدا و یا امامان بزرگوار به ما رسیده است، به مثابه داروی دردهای بندگان است. اگر جسم و تن آدمی دچار بیماری می‌شود، روح و جان ما نیز دچار بیماری‌های خاص به خود است که منشأ تمامی آن‌ها" گناه" و "معصیت" است. این اعمال همانند داروی درمانگر، روح انسان را ازآلودگی پاک ساخته و ضعف او در برابر هواهای نفسانی و شیطان را تقویت می‌کند؛ لذا کتاب‌های دعا- همچون قرآن کریم- بسان داروخانه‌ای هستند که داروهای گوناگونی را به مشتاقان سلامتی و عافیت ارائه می‌کنند. 

از رسول خدا (ص) پرسیدند: در شب قدر چه چیزی را از خداوند بخواهیم؟ فرمود: عافیت! و بسی روشن است که این عافیت تنها در محدوده‌ تن و جسم نیست، بلکه عافیت روحی و روانی و اعتقادی که اهمیت والاتری هم دارد، بیشتر مدنظر می‌باشد. دعا می‌تواند در ایجاد واستمرار این عافیت بسیار موثر باشد. تن‌ها کافیست که داروی موردنیاز را دریابیم و آن را استفاده کنیم.

نکته آخری این که: اعمال عبادی و به ویژه ادعیه، کلاس‌های انسان سازی هستند. توجه و دقت در مضامین و معانی دعا‌ها و تفکر در اطراف آن می‌تواند راه‌های نرفته را در برابر آدمی بگشاید و طی کردن مسیر کمال را برای او آسان‌تر نماید.

از خداوند منان توفیق عبادات خالصانه و بهره‌گیری از این ماه پربرکت را برای همه‌ مومنان آرزومندیم.