نگاهی به تاریخچه پهلوانی در "افغانستان"

به گزارش سرویس بین الملل   ورزش پهلوانی در اکثر کشورهای جهان نیز تاریخچه طولانی دارد. اساساً پهلوانی برای دفاع از خاک و تمامیت آن در بین جوامع رواج داشت.
 
یعنی در زمان‌های قدیم که حکمروایان توسط عده کثیری اشخاص تنومند و قوی بر یکدیگر حمله می‌کردند در این حملات و لشکرکشی‌ها پهلوانان نقش مهم و بارزی را اجرا می‌کردند.
 
اما با گذشت زمان و با بوجود آمدن وسایل و اسباب جنگی از اهمیت پهلوانان در میدان‌های جنگ نیز آهسته ـ آهسته کاسته شد و دیگر پهلوانان در پهلوی وسایل جنگی در جبهات جنگ نقشی نداشند.
 
بنابر این پهلوانی بعد از آن به حیث یک ورزش در بین مردم عرض وجود کرد و از آن تاریخ تا اکنون پهلوانان زیادی یکی پی دیگر آمدند و رفتند.
 
«عبدالکریم لطیف» نوشت: پهلوانی در گذشته جزو سرگرمی‌های مردم در ایام سَیر و میله بود و پهلوانان در آن مواقع یکی مقابل دیگر مسابقه می دادند.
 
چنانچه یکی از پهلوانان سابقه دار کشور حکایت می‌کرد که در حدودی یک قرن قبل پهلوانی بعد از سکوت چند وقتی دوباره رنگ و رونق گرفت.
 
در آن موقع خلیفه آته رحمی از بهترین و قوی‌ترین پهلوانان به شمار می‌رفت. وی که از اهالی مناطق مرکزی افغانستان بود و در کابل پیشۀ میوه فروشی داشت در بازارهای شیوکی، بینی حصار و شمالی کار می کرد.
 
«آته رحمی» که حدود 18 سال عمر داشت زمانی که به ورزش پهلوانی آشنایی کامل پیدا کرد با قوی‌ترین پهلوانان دوران خود دست و پنجه نرم می‌کرد که اکثراَ آنها را مغلوب نیز می‌ساخت.
 
وی در حدود 18 الی 20 سیر( یک سِیر معادل هفت کیلوگرم است) اموال را توسط سر خود از یکجا به جای دیگر نقل می داد. البته پهلوانان دیگری مثل آته رحمی بودند که آنها نیز از خود نام و شهرتی داشتند. مانند« جمعه چار کلاه»، «آغا جان قره دشتی«، »خلیفه عزیز چندی» و غیره.
 
پهلوانی در آن زمان روی خاک صورت می‌گرفت که بنام (هرکاره) یاد می‌شد. پهلوانان مسابقاتشان را در باغ سلطان جان (سرای لیلامی فروشی فیض محمد) انجام می‌دادند.
 
اما در روزهای میله در باغ بابر، سیاه سنگ، بریکوت و پغمان می‌رفتند و به اجرای مسابقات و اجرای نمایش می‌پرداختند.
 
پیش از این گفتیم که اته رحمی از قوی‌ترین و سرشناس ترین پهلوانان افغانستان بود؛ ناگفته نباید گذاشت که بودند پهلوانانی که با اته رحمی مسابقه می‌دادند مثل پهلوان رمضان مشهور به بچه رجو، بابه قادر، پهلوان یوسف بچۀ کارنده و عزیز رنگ زرد که آنان نیز صاحب شهرت و محبوبیت بودند.
 
از شاگردان بابه قادر می‌توان از خلیفه نظام برنج فروش، خلیفه تیمور و مظلوم جت وهمچنان اکرام ده افغانی و حسن لنداک نامبرد. لنداک شخصی را می گفتند که در عسکری حواله دار می بود یعنی (حواله دار) ها را لنداک می گفتند.
 
در آن زمان پهلوان مشهور هندی عبدالرحمن پیشاوری جهت انجام یک سلسله مسابقات به کابل امده بود تا با پهلوانان افغانستانی مسابقه بدهد که البته عزیز رنگ زرد با وی مسابقه داد که در میلۀ جبۀ بریکوت صورت گرفت و در نتیجه پهلوان عزیز رنگ زرد پهلوان پشاوری را مغلوب کرد.
 
در سال ١٨٨٠ تا ١٩٠٠ هم پهلوانان مشهور و قوی هیکلی وجود داشتند مانند پهلوان «اکرم ده افغانی» و «بابه قادر» که البته این افراد به اندازه ای قوی و تنومند بودند که تا باغ بابر هفت الی هشت بار دم می‌گرفتند.
 
در یکی از روزهای میله که امیر عبدالرحمن و عده زیادی از اهالی شهر حضور داشتند 2 پهلوان نامبرده با هم مسابقه دادند که هر دو تقریباَ پانزده دقیقه سرشاخ رفتند تا بالاخره خلیفه قادر از چال (تراول) که یکی از چال‌های معروف و کاری آن زمان بود، کار گرفت.
 
البته (تراوال) آن است که با ساعد در پشت گردن حریف می زنند تا او را نقش زمین بسازند.
 
خلیفه خیر نیز یکی از پهلوانان معروف آن زمان بود. وی مدتی که ورزش پهلوانی را شروع کرد در تمام ایام در داخل کشور و در هندوستان 203 کشتی را انجام داد که در صد مسابقۀ آن مغلوب و در یک 103 مسابقه دیگر غالب گردید.
 
در یکی از روز ها عزیز رنگ زرد با جلال شاگرد لنداک مسابقه داد. آن دو مورد احساسات گرم و جوش خاص قرار گرفتند. در این مسابقه عزیز رنگ زرد بالای جلال غالب گردید.
 
در این موقع از پهلوان نظام نیز در بین دوستداران ورزش پهلوانی صحبت می‌شد. روزی عزیز رنگ زرد با غروری که داشت بالای خلیفه نظام صدا زد تا با وی مسابقه دهد. خلیفه نظام با وجود همه خصوصیاتش نزد عزیز رنگ زرد مغلوب شد.
 
با گذشت زمان پهلوانان تازه کار و جوانتری روی صحنه آمدند که آنها با آمدنشان تخنیک و تکتیک های جدید را می آوردند.
 
چنانچه در سال ١٣٠٢ هفت نفر پهلوان معروف و مشهور هندی به کابل آمدند که عبارت بودند از پهلوان چراغ، چواتا گاما، برا گاما ـ مشهور به رستم هند.
 
آنها در جشن استرداد استقلال کشور شرکت کرده بودند و مسابقات شان با پهلوان برات، پهلوان قاسم ، پهلوان نظام، پهلوان تیمور و پهلوان حسن مراد خانی صورت گرفت.
 
اما پهلوانان افغانستانی از مغلوب نمودن پهلوانان هندی به این دلیل که آنها مهمان هستند صرف نظر کردند و برای سرگرمی مردم پهلوانان افغانستانی، بین خود مسابقات و نمایشات را اجرا کردند.
 
از جمله پهلوانان سال‌های قبل میتوان از برات، یاسین بچۀ محمد خواجه فراشی، خلیفه نظام، علی محمد بیماروکی، رحیم بچۀ بلال و سلیمانخیل نام برد.
 
پهلوانی نه تنها در کشور ما بلکه در تمام جهان سیر توسعه‌ای را روز به روز همدوش دیگر امور زندگی‌شان می‌پیماید و مسابقات پهلوانی امروز نسبت به سال‌های قبل مطابق با قوانین و مقررات بین‌المللی در ورزشگا‌ه‌ها و سالن‌ها صورت می‌گیرد و پهلوانی امروز با فن و تکتیک‌های جدید خود در همه جوامع ورزشی رایج گردیده است.
 
/