جشنواره نواحی ایران حساب و کتاب دارد

به گزارش گروه فرهنگی به نقل از روابط عمومی دهمین جشنواره موسیقی نواحی ایران، موسی جرجانی پژوهشگر موسیقی منطقه ترکمن‌صحرا گفت: جشنواره‌ها به اعتلای موسیقی نواحی کشور کمک می‌کنند و در این بین جشنواره موسیقی نواحی ایران تن‌ها جشنواره‌ای است که رسماً و قانوناً به موسیقی نواحی می‌پردازد. هیچ جشنواره دیگری این شکل رسمی و قانونی را ندارد و اغلب آن‌ها سمبل‌کاری و فرمالیته هستند. من در جشنواره‌های مختلفی حضور پیدا کرده‌ام و دیده‌ام که اکثر آن‌ها حساب و کتاب نداشته‌اند، اما جشنواره نواحی ایران یک شناسنامه قوی دارد که بر اساس آن پیش می‌رود.

وی افزود: سال گذشته جشنواره موسیقی نواحی ایران بعد از سه سال تعطیلی دوباره برگزار شد که من دو روز آخر آن را در کرمان حضور داشتم و ضمن شرکت در مراسم اختتامیه، اجراهای روز آخر بخش مسابقه را هم تماشا کردم که به نظرم سطح اجرا‌ها خیلی خوب بود. من قبلا هم اشاره کردم که برگزاری دوباره جشنواره اتفاق بسیار خوبی است. خوشبختانه جشنواره امسال دوباره تکرار می‌شود که به نظرم اجرای پیاپی آن در سال‌های مختلف یک نیاز بود و این نیاز محقق شد. 

پژوهشگر موسیقی ترکمن که سال گذشته اولین حضورش را در جشنواره موسیقی نواحی ایران تجربه می‌کرد، درباره حضورش به عنوان پژوهشگر در این جشنواره گفت: من در دوره قبل جشنواره موسیقی نواحی ایران در کنار دو پژوهشگر دیگر از خراسان و اسلام‌آباد به عنوان پژوهشگر نمونه کشوری برگزیده شدم و در اختتامیه جشنواره هدیه‌ای به من اهدا شد. این جایزه را به خاطر نوشتن دو جلد کتاب دانشنامه موسیقی گرفتم. البته من ضمن چاپ ده کتاب و ده‌ها سی‌دی، موسیقی‌های گم‌نام کوه‌ها و دره‌های منطقه ترکمن را هم ضبط کرده‌ام، اما جایزه‌ام صرفاً به خاطر به دانشنامه‌هایی بود که ارائه داده بودم. 

جرجانی که مسئولیت‌هایی هم در موسیقی استان گلستان دارد و در جشنواره‌های مختلفی حضور پیدا کرده است، درباره موسیقی ترکمن اظهار داشت: موسیقی ترکمن، برشی از زندگی ترکمن است که به آن موسیقی مقامی می‌گویند و با دو تار و کمانچه اجرا می‌شود. موسیقی مقامی ترکمن برگرفته از رخداد‌ها و داستان‌های واقعی است. در گذشته حدود ۵۰ موسیقی مقامی ترکمن وجود داشته که الآن فقط ۲۰ - ۲۵ تای آن باقی مانده است. 

وی درباره خاصیت موسیقی مقامی ترکمن نیز اظهار کرد: آهنگ‌های موسیقی مقامی ترکمن، همراه با خود پیشینه‌ای دارند که این پیشینه باعث می‌شود، مردم آن‌ها را درک کنند. آقای آرمینیوس وامبری خاورشناس مجارستانی در کتاب "سفرنامه ایرانی درویش دروغین" توضیح داده که در ترکمن صحرا یک بخشی را در حین اجرای موسیقی دیده که مردم دور او جمع شده‌اند و ابتدا با آن‌چه که بخشی خوانده و نواخته گریه کرده‌اند و سپس گریه‌شان توأمان به خنده تبدیل شده است. 

این پژوهشگر ادامه داد: آقای وامبری می‌گوید که من راز موسیقی ترکمن را متوجه نشدم که چطور این اتفاق می‌افتد. من معتقدم که راز موسیقی ترکمن در این است که تمام موسیقی‌های ترکمن یک داستانی را دارند که شنوندگان بر اساس آن داستان‌ها می‌گریند و می‌خندند. 

موسی جرجانی فعالیت‌های فعلی خود در حوزه موسیقی ترکمن را این‌گونه تشریح کرد: بنده مسئول انجمن موسیقی بسیج هنرمندان استان گلستان هستم که این انجمن سالانه یکی دو جشنواره استانی برگزار می‌کند و گروه‌هایی را هم به جشنواره شیراز می‌فرستد. همچنین در موسسه فرهنگی و هنری ترکمنان گرگان زمین هم مسئولیتی دارم که این موسسه ۱۰ گروه موسیقی را زیر چتر خودش دارد و این گروه‌ها را ارزیابی کرده و به جشنواره‌های مختلف می‌فرستد. 

این پژوهشگر موسیقی نواحی اضافه کرد: کار دیگر من پژوهش و تحقیق در مورد زندگی هنرمندان برجسته فوت شده یا زنده است. همچنین ترانه‌ها و نی‌نوازی‌های فراموش شده چوپانان را هم جمع‌آوری کرده و ثبت و ضبط می‌کنم. زمانی که من کارم را در این حوزه آغاز کردم، زندگی و نغمه‌های فقط یکی دو نی‌نواز نوشته شده بود، اما الآن موسیقی، شعر و زندگی ۸۰ نی‌نواز استان گلستان را نوشته‌ام.

موسی جرجانی در پایان سخنان خود به وضعیت حمایت از موسیقی ترکمن اشاره کرد و با تأکید بر این‌که حیات این موسیقی در خطر است، بیان داشت: موسیقی ترکمن نیاز به حمایت مسئولین و سرمایه دارد. بسیاری از هنرمندان موسیقی ترکمن در سال‌های اخیر از دنیا رفتند و آن‌هایی که باقی مانده‌اند اگر حمایت نشوند منجر به خاموشی و فراموش‌شدن آن‌ها خواهد شد. امیدوارم که این‌طور نشود و موسیقی ترکمن همچنان پا برجا بماند. 

دهمین دوره جشنواره موسیقی نواحی ایران با محوریت منظومه‌خوانی از ششم تا نهم تیرماه ۱۳۹۶ در کرمان برگزار خواهد شد.