نگاهی به فراز و نشیبهای نشست آستانه / کدام بخشهای سوریه جزو مناطق کاهش تنش است؟ / برخورد جنگندههای آمریکا و روسیه در آسمان سوریه؟!
در چهارمین دور از مذاکرات دو روزه سوری آستانه که به ابتکار ایران، روسیه و ترکیه شکل گرفت، مسائل مختلفی برای حل سیاسی بحران سوریه با حضور هیاتهای دولتی و نمایندگان مخالفان، دی میستورا نماینده دبیرکل سازمان ملل در امور سوریه، هیاتهای نظارتی آمریکا، اردن و همچنین قزاقستان به عنوان میزبان بررسی شد.
گروه سیاسی: تلاشهای ایران و روسیه و ترکیه برای یافتن راهحل سیاسی جهت خروج سوریه از بحران که در چارچوب نشست آستانه اعمال میشد سرانجام پس از کشوقوسهای فراوان نتیجه داد و طرفین نسبت به ایجاد «منطقه کاهش تنش» در سوریه به توافق رسیدند؛ البته برخی تحلیل گران به کارشکنیهای آمریکا و محور صهیونیستی – سعودی در این رابطه اشاره دارند و معتقدند در صورت پیشرفت طرح مزبور، آمریکاییها بر شدت حمایتهای پنهان و آشکارشان از تروریستها در سوریه میافزایند تا توازن قوای جنگی در این کشور به هم نخورد و آتش بحران کماکان شعلهور باشد.
در چهارمین دور از مذاکرات دو روزه سوری آستانه که به ابتکار ایران، روسیه و ترکیه شکل گرفت، مسائل مختلفی برای حل سیاسی بحران سوریه با حضور هیاتهای دولتی و نمایندگان مخالفان، دی میستورا نماینده دبیرکل سازمان ملل در امور سوریه، هیاتهای نظارتی آمریکا، اردن و همچنین قزاقستان به عنوان میزبان بررسی شد.
کارشکنی معارضان
پنج شنبه گذشته دور اول مذاکرات صلح سوریه در آستانه پایتخت قزاقستان در حالی پایان یافت که هیئت گروههای مسلح شرطهایی غیرقابل قبول و نشدنی را مطرح کردند که به دنبال آن مشارکت این هیئت در مذاکرات لغو شد.
طرح روسها در آستانه
در این مذاکرات طرحها و پیشنهادهای روسیه و هم پیمانان آن درباره کاهش تنش در چهار منطقه در سوریه مورد بررسی قرار گرفت. براساس طرح روسیه، چهار منطقه امن در شمال غربی استان ادلب نزدیک مرز با ترکیه، مرکز استان حمص در سوریه، شرق حومه دمشق و منطقه جنوب مرزهای اردن با سوریه تشکیل شود.
بدنبال برگزاری چندین دیدار دو جانبه میان هیئتهای شرکت کننده، استفان دی میستورا، نماینده سازمان ملل در امور سوریه پس از دیدار با هیئت آمریکایی از پیشرفت قابل ملاحظه در این مذاکرات خبر داد.
آنطور که منابع نزدیک به هیئتهای حاضر در نشست آستانه خبر میدادند در دور اول نشست چهارم مذاکرات آستانه طرحها و برنامههای حساسی مطرح شد. هیئتهای شرکت کننده در این مذاکرات پیشنهادهای ارائه شده به وسیله هیئت روسیه را که با هماهنگی دولت سوریه و هم پیمانان آن تهیه شده بود مورد بحث و بررسی قرار دادند.
دمشق طرح روسیه پیرامون ایجاد مناطق کاهش تنش را پذیرفت
پس از پایان دور نخست مذاکرات آستانه، شبکه تلویزیونی الاخباریه سوریه در خبری فوری به نقل از یک منبع در وزارت امور خارجه سوریه اعلام کرد دمشق طرح روسیه در خصوص ایجاد مناطق کاهش تنش را تایید و پایبندی خود را به توقف درگیریها در این مناطق اعلام کرد.
این منبع مسئول تاکید کرد دمشق همچنین به توقف درگیری و آتش بس بر اساس توافق اواخر سال ۲۰۱۶ میلادی پایبند است.
حوالی ظهر پنجشنبه گذشته بود که شبکه روسیاالیوم از نشست آستانه گزارش داد: کشورهای تضمینکننده آتش بس در سوریه بر سر تمامی بندهای تفاهمنامهای که بر اساس آن مخاصمه در مناطق تحت درگیری متوقف میشود به توافق رسیدند.
امضاء تفاهمنامه تشکیل چهار منطقه کاهش تنش در سوریه
«حسین جابری انصاری» و «سدات اونال» معاونان وزارت خارجه ایران و ترکیه و «الکساندر لاورنتیف» نماینده ویژه رئیس جمهوری روسیه در امور سوریه، عصر پنجشنبه و در پایان نشست سوری-سوری در پایتخت قزاقستان، تفاهم نامه تشکیل چهار منطقه کاهش تنش در سوریه را امضا کردند.
تفاهمنامهای که به معنای توقف مبارزه با تروریستها نیست
وزارت دفاع روسیه روز جمعه در این باره اعلام کرد: امضای تفاهم نامه ایجاد چهار منطقه «کاهش تنش» در سوریه به معنای توقف مبارزه با تروریستها نیست.
براساس اطلاعات اعلام شده این وزارت خانه، در مجموع در چهار منطقه امن پیش بینی شده در سوریه حدود ۴۱ هزار و ۵۰۰ جنگجو وجود دارند و همچنین از نخستین دقیقه روز اول ماه مه (۱۱ اردیبهشت) پروازهای نیروی هوافضای روسیه در مناطق «کاهش تنش» متوقف شده است.
مراکز داعش در تیررس ارتش سوریه
وزارت دفاع روسیه افزوده است: ایجاد این مناطق، امکان اعزام بخش قابل توجهی از نیروهای ارتش سوریه را برای حمله به مراکز داعش در شرق تدمر، آزادسازی شهر دیرالزور و مناطق واقع در ساحل رودخانه فرات فراهم میکند که نیروی هوافضای روسیه نیز از این عملیات پشتیبانی خواهد کرد.
چهار منطقه کاهش تنش در سوریه کجاست؟
براساس اطلاعات انتشار یافته، چهار منطقه کاهش تنش در استان ادلب، منطقه شمالی شهر حمص، غوطه شرقی و جنوب سوریه ایجاد میشود.
دی میستورا نماینده دبیرکل سازمان ملل در امور سوریه نیز گفته است: تفاهم نامه ایجاد چهار منطقه کاهش تنش در سوریه گامی درست برای دستیابی به آتشبس واقعی است که منجر به کاهش تنشها میشود و سازمان ملل نیز از این طرح قاطعانه حمایت میکند.
خبرگزاری روسیا سگودنیا نیز در این رابطه به نقل از مقامات ارشد روس گزارش داد، مبارزه و سرکوب گروههای تروریستی داعش و جبهه النصره در سوریه ادامه خواهد یافت.
سکوت اولیه آمریکا پیرامون توافق آستانه
پس از توافق آستانه و تاکید طرفین به ایجاد مناطق کاهش تنش، بسیاری از محافل سیاسی و میدانی دخیل در بحران سوریه منتظر موضع آمریکاییها بودند؛ در همین رابطه نیویورک تایمز روز جمعه طی گزارشی با اشاره به توافق اخیر بین ایران، روسیه و ترکیه برای ایجاد «مناطق کاهش تنش» در سوریه نوشت: روسیه اعلام کرده که براساس توافق جدید در نشست آستانه پرواز جنگندههای آمریکا و ائتلافش در بیشتر مناطق روسیه مممنوع است.
با این حال، «ادگار واسکز» یکی از سخنگویان وزارت خارجه آمریکا در واکنش به این اظهارات مقامات روسیه درباره مناطق کاهش تنش در سوریه اظهار کرد: این توافقی که آمریکا آن را امضا نکرده هیچ کسی را از مبارزه علیه گروههای تروریستی در سوریه منع نمیکند.
وی افزود: تفسیر مقامات روسیه از این توافقشان مبنی بر منع پرواز جنگندههای آمریکا در بخشهایی از آسمان سوریه بیمعناست.
بر پایه توافق ایجاد «مناطق کاهش تنش» در سوریه، گروههای مسلح و دولت سوریه متعهد شدهاند که در چهار منطقه در سوریه درگیریها علیه یکدیگر را متوقف کنند و کشورهای ایران، روسیه و ترکیه نیز ضمانت اجرای این توافق را به عهده دارند.
عوامل برهمزننده توافق آستانه از نگاه آمریکاییها
نیویورک تایمز همچنین در ادامه ضمن اشاره به شکستخوردن توافقهای پیشین برای کاهش تنشها در سوریه درباره عوامل برهمزننده این توافق جدید افزود: از آنجایی که همه گروههای معارض این توافق جدید را امضا نکردهاند و اینکه دولت سوریه همچنان این حق را دارد که مواضع مخالفان خود را بمباران کنند توافق جدید نمیتواند دوام چندانی داشته باشد.
با این حال «احمد بِری» از نمایندگان گروههای مسلح ضمن ابراز خوشبینی نسبت به اجراییشدن این توافق جدید اظهار کرد: توافق مناطق کاهش تنش موفقآمیز خواهد بود چرا که مقامات روسیه برای اجراییکردن این توافق بسیار جدی هستند.
جنگندههای آمریکایی حق ندارند به مناطق غربی سوریه وارد شوند
طبق گزارش روز جمعه نیویورک تایمز از توافق آستانه جنگندههای آمریکا حق دارند که در مناطق شرقی سوریه یعنی نواحی تحت کنترل داعش پرواز داشته باشند و نباید به مناطق غربی این کشور وارد شوند؛ وزات دفاع آمریکا تاکنون در اینباره موضعگیری نکرده که آیا این توافق را میپذیرد و متعهد خواهد شد که در مناطق کاهش تنش پرواز نداشته باشد.
سرانجام آمریکا مصوبه ایجاد مناطق کاهش تنش را پذیرفت
در حالیکه نیویورک تایمز در گزارش روز جمعهاش از سکوت آمریکا در قبال توافق آستانه خبر داده بود، روز شنبه سرگی لاوروف وزیر خارجه روسیه در مصاحبه با شبکه "میر" گفت: آمریکا از نتایج نشست اخیر آستانه درباره سوریه استقبال کرده است.
وی با اشاره به اینکه توافق به دست آمده درباره مناطق "کاهش تنش" بر اساس ابتکار عملهای گذشته محسوب میشود که واشنگتن ارائه داده است اظهار داشت: آمریکا اوایل امسال برای فراهم کردن شرایط حمایت از غیرنظامیان توقف خشونت در مناطق درگیری را ارائه کرد.
بیم برخورد جنگندههای آمریکا و روسیه در آسمان سوریه
پس از توافق آستانه و تصویب ایجاد مناطق کاهش تنش در سوریه، با توجه به اینکه آمریکا نسبت به آن موضعی اتخاذ نکرده بود و جنگنده هایش در مناطقی از سوریه به پرواز درآمده بودند، بیم برخورد میان آمریکا و روسیه در آسمان سوریه وجود داشت؛ بویژه آنکه پس از تجاوز آشکار ناوهای آمریکایی به فرودگاه الشعیرات سوریه، روسها توافق همکاری و هماهنگی اطلاعاتی با آمریکا درباره پرواز بر فراز برخی مناطق در سوریه را لغو کرده بودند؛ اما ۲۴ ساعت پس از توافق آستانه منابع روسی اعلام کردند که مقامات نظامی دو کشور روسیه و آمریکا روز شنبه توافق کردند تا اجرای هماهنگیهای پیشین برای جلوگیری از برخورد نظامی در سوریه را به طور کامل ازسر بگیرند.
بر این اساس، ژنرال «جوزف دانفورد» و ژنرال «والری گراسیموف» فرماندهان ستاد مشترک ارتش آمریکا و روسیه روز شنبه در جریان یک تماس تلفنی درباره مناطق کاهش تنش در سوریه به رایزنی پرداخته و توافق کردند تا درباره برخی تمهیدات دیگر برای جلوگیری از برخورد نظامی در آن کشور به همکاری با یکدیگر بپردازند.
آیا جنگندههای آمریکا از مناطق تعیین شده در مصوبه کاهش تنش پیروی خواهند کرد؟
پس از انعقاد توافق آستانه و تصویب ایجاد ۴ منطقه کاهش تنش در قسمتهای مختلف سوریه این بحث مطرح شد که شیوه اجرایی شدن این توافق به چه شکل خواهد بود و موانع عملیاتی شدن آن نیز چه مواردی خواهد بود؟ در همین رابطه پایگاه خبری «اس. بی. اس» در گزارشی نوشت: توافق مناطق کاهش تنش در سوریه از سوی کشورهای ایران، ترکیه و سوریه امضا شده و از اواخر روز جمعه اجرا شده، اما سوالاتی مبنی بر چگونگی اجرای این توافق وجود دارد.
این توافق از سوی ایران، روسیه و ترکیه امضا و در راستای ایجاد مناطق عاری از تنش در مناطق تحت کنترل گروههای معارض است.در ادامه این گزارش آمده است که این توافق جدیدترین توافق بینالمللی در راستای کاستن از خشونتهای جنگ در سوریه است، آمریکا در این توافق حضوری نداشته و گروههای معارض با این ادعا که توافق مذکور مشروعیت ندارد به آن انتقاد کردهاند.
جزئیات این توافق که از جمعه شب اجرا شده، طی هفتههای آینده بررسی و اعلام خواهد شد. منابع خبری گزارش دادهاند که از زمان اجرای آن، در شمال حماه و حمص بمبارانی گزارش نشده است.
حریم هوایی شلوغ سوریه و موانع احتمالی توافق آستانه
یکی از مشکلات بالقوه اجرای این توافق حریم هوایی شلوغ سوریه است و طرفهای حاضر در این توافق خواستار عدم پرواز هواپیما در حریم هوایی مناطق امن شدهاند.
در ادامه این گزاش آمده بود: در حال حاضر هواپیماهای ترکیه، ارتش سوریه، روسیه و ائتلاف آمریکایی در حریم هوایی سوریه در نقاط مختلف و گاهی در نقاط مشترک به پرواز در میآیند و مشخص نیست که این توافق چگونه منطقه پرواز هواپیماهای گروههای مختلف را مشخص کرده و اینکه آیا جنگندههای آمریکا از مناطق تعیین شده پیروی خواهند کرد یا خیر.
اوضاع در مناطق "کاهش تنش" همچنان با ثبات است
دیروز یکشنبه در شرایطی که ۷۲ ساعت از انعقاد توافق آستانه و تصویب ایجاد مناطق کاهش تنش در سوریه میگذشت مرکز آشتی روسیه در سوریه طی گزارشی اعلام کرد که اوضاع در مناطق "کاهش تنش" همچنان با ثبات است.
در این بیانیه آمده بود که تمامی طرفهای درگیر اوضاع مناطق "کاهش تنش" را در سوریه ارزیابی کردهاند که وضعیت با ثبات را نشان میدهد.
در همین حال نعمان کورتولموش، معاون نخست وزیر ترکیه گفت: دستیابی به توافق بر سر ایجاد منطقه عاری از درگیری در سوریه در یک لحظه اتفاق نیفتاده بلکه نتیجه نشست آستانه است که با مشارکت کشورهای ترکیه، روسیه و ایران برگزار شد.
وی ضمن ابراز امیدواری برای پابرجا ماندن توافق ایجاد منطقه عاری از درگیری در سوریه اظهار داشت: امیدوارم که برخی طرفها این توافق را به بیراهه نکشند چرا که این توافق میتواند به صلح در سوریه کمک کند.
ارسال دیدگاه
دیدگاهتان را بنویسید
نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخشهای موردنیاز علامتگذاری شدهاند *