دولت آمریکا چه نقشی در آموزش عالی این کشور ایفا می کند؟

کالج‌ها و دانشگاه‌ها در آمریکا می‌توانند خصوصی یا دولتی باشند اما در دولت فدرال وزارتخانه‌ای که متولی تحصیلات تکمیلی در کشور باشد وجود ندارد و ریاست دانشگاه‌ها معمولاً توسط هیئت امنا یا هیئت مدیریت دانشگاه‌ها تعیین می‌شوند.

در آمریکا بودجه دانشگاه‌های دولتی عموماً توسط دولت محلی و همچنین از محل کمکهای مالی افراد و شرکتهای خصوصی تأمین می‌شود. بخش عمده‌ای از منابع مالی دانشگاه‌های ایالتی از محل مالیات های پرداختی شهروندان همان ایالت تأمین می‌شود. در نتیجه شهریه دانشگاه‌های دولتی برای شهروندان ساکن هر ایالت – که مالیات هایشان را به موقع پرداخته باشند- ارزانتر خواهد بود و دانشجویانی که از ایالت ها یا کشورهای دیگر به هر دانشگاه وارد می‌شوند شهریه سنگین تری پرداخت می‌کنند.

دانشگاه‌های خصوصی طبیعتاً شهریه بالاتری نسبت به دانشگاه‌های دولتی دارند.

نکته جالب توجه این است که سه دانشگاه برتر آمریکا یعنی هاروارد، استنفورد و ام.آی.تی هیچ بودجه‌ای از طرف دولت دریافت نمی‌کنند و اصطلاحا غیرانتفاعی (non-profit private) هستند.

بطور مثال دانشگاه هاروارد با سرمایه کل ۲۹ میلیارد دلاری خود یک دانشگاه تماماً خصوصی است که بودجه سالیانه خود را از منابع گوناگون مانند صنعت، پروانه اکتشاف و اختراع، سرمایه داران و همچنین از دایره فارغ التحصیلان خود تامین می‌کند.

دانشگاه‌های آمریکا از نظر تصمیم گیری و اختیارات، بشدت (نسبت به دولت فدرال) غیر متمرکز عمل می‌کنند؛ و این برگرفته از متمم دهم قانون اساسی ایالات متحده آمریکا است.

همانند آموزش و تحصیلات در سطوح مدرسه‌ای و متوسطه، در آمریکا برخی دانشگاه‌ها «عمومی» بوده که اکثر هزینه‌هایشان توسط دولت ایالتی و یا فدرال پرداخت می‌شود، و برخی دیگر از دانشگاه‌ها خصوصی و با سرمایه‌های اهدایی اداره می‌شوند.

با این حال در سطوح دانشگاهی، بودجه‌های دولتی درصد کمتری از منبع دخل یک دانشگاه را تشکیل می‌دهد، و دانشگاه‌ها مدام در جستجوی منابع گوناگون دیگر برای تامین مخارج خود می‌باشند.

برخی دانشگاه‌ها مثل دانشگاه‌های "لیگ آیوی" دارای سرمایه‌های خصوصی خود گردان (endowments) و در نتیجه کاملاً خودکفا هستند. دانشگاه تگزاس در آستین در عوض با وجود سرمایه خصوصی ۱۳٬۵ میلیارد دلاری خود به صرف دولتی بودن به منابع فدرال و ایالتی نیز برای بودجه خود وابسته است. دانشگاه کارولینای شمالی بطور نمونه نیز بیش از ۴۵۰ میلیون دلار در سال از ایالت کارولینای شمالی بودجه دریافت می‌کند و لذا یک دانشگاه دولتی است.

لیگ آیوی یا مجمع پیچک (به انگلیسی: Ivy League) و یا لیگ دانشگاه‌های آیوی، معروف‌ترین گروه دانشگاهی جهان است.این گروه متشکل از هشت دانشگاه پرآوازه می‌باشد.

علت نامگذاری این دانشگاه‌ها ساختمانهای بسیار قدیمی است که نمای آنها با پیچک و پاپیتال پوشیده شده است که در انگلیسی به آن Ivyy می گویند.

یکی از دلایل مهم موفقیت دانشگاه‌های آمریکایی در سالیان متمادی، حمایت روزافزون نهادهای غیر دولتی، شرکت‌ها، و افراد خیّر آمریکا از نظام آموزش عالی کشورشان بوده‌است. این فرهنگ وقف به موسسات فرهنگی در دنیا کم‌نظیر است.

تنها در سال ۲۰۰۷، دانشگاه‌های آمریکا مجموعاً مبلغ ۳۰ میلیارد دلار هدایای نقدی دریافت نمودند.

از مهمترین حامیان مالی آموزش عالی در تاریخ آمریکا میتوان افرادی همچون خانواده راکفلر، اندرو کارنگی و وندربیلت را نام برد که حق زیادی بر گردن موفقیت امروزی دانشگاههای بزرگ و سرشناس آمریکا دارند.

بزرگترین هدیه در تاریخ آموزش عالی آمریکا از آنِ بنیاد بیل و ملیندا گیتس است که مقدار آن افزون بر یک میلیارد دلار بوده است و بزرگترین دریافت کنندهٔ یک هدیه دانشگاه کلتک است که هدیه ای ۶۰۰ میلیون دلاری دریافت نمود.

نقش دولت‌های فدرال و دولت‌ مرکزی آمریکا در دانشگاه‌های غیردولتی بیشتر به عنوان سرمایه‌گذار و حامی طرح‌های علمی و تحقیقاتی است.

در آمریکا دولت فدرال با اعطای مبالغ بودجه قابلیت تاثیرگذاری بر روند تصمیم گیری این موسسات را دارد.

ارگانهای دولتی همانند موسسات ملی بهداشت ایالات متحده آمریکا، وزارت نیرو ایالات متحده آمریکا، و بنیاد ملی علوم آمریکا نقش بسیار عمده‌ای را در تامین مخارج پژوهشی دانشگاه‌ها بر عهده دارند و با توجه به نوع تحقیقات و نتایج آن اقدام به سرمایه‌گذاری در این بخش‌ها می‌کنند.

برای مثال ، دفتر تحقیقات نیروی دریایی آمریکا چندی پیش اعلام کرد که به 33 نفر از محققان جوانی که علاقه داشته باشند در زمینه‌های مورد نیاز این سازمان تحقیق کنند کمک‌هزینه یک میلیون دلاری اعطا خواهد کرد.

بنیاد ملی علوم( National Science Foundation) مشهور به NSF، یک سازمان دولتی در ایالات متحدهٔ آمریکا است که از ۱۹۵۰ تا کنون در توسعهٔ قوانین و سیاست‌های رسمی علمی در ایالات متحدهٔ آمریکا نقش اساسی ایفا کرده‌ است. این سازمان از تحقیقات بنیادی و آموزش در همهٔ زمینه‌های علمی و مهندسی (به غیر از علوم پزشکی) حمایت می‌کند.

این سازمان نزدیک به ۱۷۰۰ کارمند دارد و بودجهٔ آن در سال ۲۰۱۰ برابر با ۶٫۸۷ میلیارد دلار بوده‌است.