تفاوت مالکیت منافع و حق انتفاع

به گزارش خبرنگار گروه حقوقی و قضایی ، بین مالکیت و منافع و حق انتفاع شباهت زیادی وجود دارد. ولی از نظر ماهوی و عملی نباید آن دو را یکسان شمرد.

در مالکیت منافع، لحظه‌ها و ذره‌های منفعت در ملک صاحب آن به وجود می‌آید، ولی در حق انتفاع، منفعت به مالک عین تعلق دارد و در ملک او هم به وجود می‌آید و صاحب حق فقط می‌تواند از آن متنفع شود. (ماده ۴۰ قانون مدنی). 

برای مثال در اجاره، مستاجر در اثر عقد مالک منافع عین مستاجره می‌شود، و بر طبق قاعده می‌تواند آن را به دیگری منتقل کند. 

ولی در حق سکنی، صاحب حق مالک منافع نیست تا حق تصرف در آن را داشته باشد و به همین جهت اجاره ملکی که موضوع حق انتفاع قرار گرفته است از طرف صاحب حق نیز درست نیست، مگر اینکه مقصود از اجاره واگذاری اصل حق باشد. 

به بیان دیگر مالکیت منفعت حقی است کامل که امتیازهای مالکیت را دارد در حالی که حق انتفاع به آن حد کمال نرسیده و صاحب آن تن‌ها از حق استعمال و انتفاع بهره‌مند است.

فرض کنیم باغی برای مدت دوسال به اجاره داده شود. در این مدت مستاجر مالک منافع باغ است و تمام ذره‌های میوه در ملک او به وجود می‌آید پس در روزی که مدت اجاره پایان می‌پذیرد آنچه از میوه‌ها بر سر درختان باقی است به او تعلق دارد و می‌تواند پس از مدت اجاره نیز آن‌ها را بچیند.

ولی اگر حق انتفاع از همین باغ به مدت دو سال به او واگذار شده بود، چون منتفع مالک منافع نمی‌شد، ذره‌های میوه نیز در ملک او به وجود نمی‌آمد و به صاحب اصلی باغ تعلق داشت جز اینکه او می‌توانست طرف دوسال از آن‌ها بهره برداری کند؛ 

بنابراین در اخرین روز سال حق او نیز از بین می‌رفت و دیگر نمی‌توانست میوه‌هایی را که هنوز بر درخت باقی است بچیند.