روس‌ها نگران تجاوز "طالبان" به حوزه آسیای مرکزی نیستند

به گزارش سرویس بین الملل محمدتقی جهان‌بخش، کارشناس مسائل افغانستان در گفت‌وگو با خبرنگار خبرگزاری تسنیم، در خصوص مطرح‌ شدن حمایت مالی و تسلیحاتی روسیه از افراد گروه طالبان در افغانستان و تکذیب این موضوع از سوی مسکو، با اشاره به اینکه روس‌ها از تجاوز طالبان به متحدانشان در آسیای مرکزی نگران نیستند، گفت: طالبان جدید ظاهراً نگاه گسترش طلبانه‌ای نسبت به همسایگان خود ندارد.
 
وی با توجه به ابهامی که در نوع رابطه روسیه با طالبان وجود دارد، گفت: تلاشی که مسکو برای واردکردن طالبان به بازیگری در جریان فرآیند صلح می‌کند، فضایی را پدید آورده است که مخالفان این اقدام، علیه روسیه تبلیغات کنند. این مخالفان از بعضی مقامات محلی تا ایالات‌متحده را شامل می‌شود و اظهارات همه آن‌ها مبنی بر کمک روس‌ها به طالبان است. اخیراً برخی مقامات محلی در ولایت شمالی افغانستان اعلام کردند که روس‌ها برای طالبان در شمال افغانستان پایگاه آموزش نظامی نیز ایجاد کرده‌اند.
 
کارشناس مسائل افغانستان با بیان اینکه مجموعه اظهارات مذکور فعلاً از جانب تحلیلگران قابل رد یا تأیید نیست، اشاره داشت: با این‌ حال آنچه مشخص است، عبارت است از اینکه اصل رابطه با طالبان، علاقه روسیه برای بازیگری در فرآیند صلح افغانستان و علاقه این کشور برای واردکردن طالبان به‌ عنوان یک نیروی کنشگر در فرآیند سیاسی افغانستان وجود دارد. اگر این موارد پذیرفته شود، آنگاه پذیرش ادعاهایی که راجع به روسیه گفته می‌شود چندان سخت نیست.
 
وی در پاسخ به این پرسش که چرا روس‌ها برای بازگشت به مناسبات با افغانستان به سراغ طالبان رفته‌اند؟ گفت: طالبان یک نیروی ملی است و در مواضع آن ادعایی علیه کشورهای دیگر نداشته است. لذا روس‌ها از قدرت گرفتن طالبان در بخش‌های شمالی افغانستان از بیم حمله به کشورهای آسیای مرکزی که متحدان و حوزه نفوذ و منافع روسیه است، نگران نیستند. از این‌ جهت طالبان نیرویی مفید برای روسیه محسوب می‌شود. این امر دقیقاً نقطه مقابل داعش است. حضور داعش در افغانستان و امکان سرریز آن به آسیای مرکزی با بحث طالبان کاملاً متفاوت است.
 
جهان‌بخش با اشاره به اینکه بسیاری از جنگجویان داعش در عراق و سوریه، اتباع کشورهای آسیای مرکزی هستند، افزود: بنابراین حضور داعش در افغانستان به هر نحوی موجب نگرانی روسیه است. روس‌ها به طالبان به‌ عنوان نیرویی که می‌تواند مقابل داعش بایستد نگاه می‌کنند و این توانایی را منحصر در طالبان می‌دانند. چون دولت مرکزی افغانستان به دلیل ضعف ارتش به لحاظ کمیت و کیفیت، توان مقابله با جنگ چریکی را ندارد. اکنون ارتش افغانستان نیز از نیروهای ویژه برای مقابله با طالبان استفاده می‌کند. چراکه نیروهای نظامی عادی آن‌ها آموزش عادی دیده‌اند و توان مقابله با داعش را ندارند. لذا طالبان تنها نیرویی است که مسکو می‌تواند به آن برای مقابله با داعش در افغانستان اعتماد کند.
 
وی با توجه به اینکه طالبان به لحاظ جغرافیایی و اجتماعی در بخش‌های قابل‌توجهی از افغانستان دارای نفوذ است، گفت: مردم در بسیاری از مناطق طالبان را می‌پذیرند. همچنین طالبان با آمریکا در تعارض است. فرآیند صلح یک بستر مناسب برای ورود روسیه به افغانستان است. روس‌ها در افغانستان اگر نگوییم چهره منفور، چهره منفی دارند. بسیاری از افغان‌ها در سطوح مختلف، نیروهای روس و شوروی را مسبب بدبختی‌های امروز افغانستان می‌دانند. بسیاری معتقدند اگر شوروی، افغانستان را اشغال نمی‌کرد، آمریکا وارد مسئله نمی‌شد؛ پاکستان و عربستان مدارسی برای تربیت طلاب افراطی تشکیل نمی‌دادند؛ از جنگ افغانستان حمایت نمی‌کردند و طالبان شکل نمی‌گرفت.
 
کارشناس مسائل افغانستان با بیان اینکه موضوع مذکور علیرغم خدماتی است که در دوره حضور شوروی در افغانستان انجام شد، تأکید کرد: فرآیند صلح به روس‌ها کمک می‌کند در هیبت جدیدی در افغانستان مطرح شوند. این ادعاها مبنی بر حمایت مسکو از طالبان از جانب افراد مختلف طرح می‌شود. بعضی از آن‌ها از جانب مقامات محلی است، برخی از سوی نیروهای ضد روسی است که با استدلال‌های بیان‌شده، مخالف فعالیت مجدد روسیه در افغانستان هستند و بعضی نیز از جانب نیروهای طرفدار آمریکا و ضد طالبان مطرح می‌شود. همه این نیروها علیرغم اختلافاتی که دارند، اکنون بر این مسئله که روسیه وارد افغانستان نشود، اتفاق‌نظر دارند.
 
وی با تأکید بر اینکه آمریکایی‌ها نیز ادعاهای مطرح‌شده علیه روسیه را ترویج می‌کنند، اشاره داشت: این شرایط به نفع روسیه نیست؛ چراکه مسکو امکان بازیگری مستقل در افغانستان در بدو ورود خود ندارد. مسکو ابتدا به‌ ساکن باید به‌ عنوان یک بازیگر غیرمستقل ظاهر شود. بازیگر مستقلی که می‌تواند به بازیگری روسیه در افغانستان کمک کند، جمهوری اسلامی ایران است. روسیه باید به افکار عمومی افغانستان نشان دهد که واقعاً به دنبال ایجاد صلح و ثبات در افغانستان است و نمی‌خواهد که این کشور به میدان رقابت آن با ایالات‌متحده آمریکا تبدیل شود. این اعتماد می‌تواند در میان‌مدت، تصویر منفی موجود از روس­‌ها در افغانستان را اصلاح کند.