واخواهی چیست؟

در صورتی که حکم دادگاه به صورت غیابی صادر شود و محکوم‌علیه غایب از آن واخواهی کند، دادگاه صادرکننده می‌تواند در رسیدگی به واخواهی و تحت ضوابط مقرر، چنانچه واخواهی را مقرون به صحت بداند، حکم خود را تغییر دهد.

این مطلب از مواد 305 و307 قانون آیین دادرسی مدنی به دست می‌آید. رسیدگی دادگاه به واخواهی در واقع رسیدگی عدولی است و دادگاه در مقام رسیدگی به واخواهی چه بسا از حکم سابق خود عدول کند.

با توجه به ماده 364 قانون مذکور، این حکم در مورد دادگاه تجدیدنظر نیز جاری است. بنابراین تغییر حکم در نتیجه واخواهی یکی از مصادیق مشمول استثنای مذکور در ماده 8 قانون آیین دادرسی مدنی است.

مبنا و لزوم واخواهی این است که حق دفاع برای محکوم علیه محفوظ بماند زیرا ممکن است مواردی باشد که محکوم علیه بدون سوء نیت غایب بوده و واقعاً در طی دادرسی اول شرکت نکرده و چه بسا اگر حضور می‌داشت با استناد به دلایل و مدارک، دعوی خواهان را از اعتبار می‌انداخت. 

فرق تجدید نظر با واخواهی

تجدید نظرخواهی در محاکم قضائی به معنای درخواست رسمی برای رسیدگی مجدد در دادگاه بالاتر است. 

به عنوان مثال وقتی رأیی در دادگاه بدوی علیه شما صادر می شود،یعنی شما با وکیلتان نتوانسته اید در جریان دادرسی و با مدارک ، مستندات و شواهدی که داشته اید، از خودتان بخوبی دفاع کنید و حق مسلم خود را مطالبه کنید و یا «دفاع» را به درستی انجام داده اید اما قاضی مربوطه به اشتباه، رأیی به ضرر یا علیه شما صادر کرده است. 

در اینصورت نباید نگران قطعیت حکم و اجرای سریع آن باشید، چرا که شما می توانید ظرف ۲۰ روز مهلت قانونی (در اغلب موارد و آرای قضایی) به رأی دادگاه بدوی اعتراض کرده و رسیدگی مجدد را از دادگاه تجدید نظر استان بخواهید. 

اما «واخواهی» صرفاً یک اعتراض است که قاعدتاً برای احکامی که به صورت غیابی صادر می‌شود، در همان دادگاه بدوی رسیدگی می‌شود.